Stonehenge'i inşa edenler de dahil 5 bin yıl önce yaşayan Avrupalıların çoğunun koyu tenli olabileceği, yeni bir araştırmada öne sürüldü.

10 bin yıl önce yaşamış Çedar Adamı gibi ilk Britanya sakinlerinin, koyu tenli ve mavi gözlü olduğu ve daha soluk ten tonlarının yıllar sonra baskın bir özellik olarak ortaya çıktığı zaten düşünülüyordu.

Ancak İtalya'daki Ferrara Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu değişimin daha önce sanılandan yüzyıllar sonrasına kadar gerçekleşmediğini söylüyor.

Bilim insanları, 1700 ila 45 bin yıl önce yaşamış insan kalıntılarından alınan 348 genomdan (DNA talimatlarının bütünü) elde edilen verileri analiz etti.

Taş Devri'nin Paleolitik döneminde, 13 bin ila 35 bin yıl önce Avrupa'da yaşayanların büyük çoğunluğunun (yüzde 92) koyu, yüzde 8'ininse "ara" ten rengine sahip olduğu hesaplandı. Öte yandan çalışma, hiçbirinin soluk tenli olmadığını öne sürüyor.

Bu durum binlerce yıl boyunca norm olarak kalırken Demir Çağı döneminden, 1700 ila 3 bin yıl öncesinden alınan DNA'lar, insanların yüzde 55'inin koyu, yüzde 27'sinin de ara ten rengine sahip olduğunu gösteriyor. Ayrıca sadece yüzde 18'inin soluk tenli olduğu tespit edildi.

Derinin koyulaşmasını sağlayan melanin üretimiyle ilişkili yaklaşık 26 gen var ve ömelanin ve feomelanin olmak üzere iki spesifik tip pigment, saç ve göz rengini belirliyor.

Deri ve saç fosillerde korunmadığı için uzmanlar, insan kalıntılarından elde edilen genetik kodu kullanıp modern Avrupalılardan alınan verilerle karşılaştırarak eski insanların deri, saç ve göz rengini tahmin etti.

Bilim insanları, modern insanların yaklaşık 60 bin ila 70 bin  yıl önce Afrika'dan Avrupa ve Asya'ya göç ettiğini biliyor. İnsanlar daha düşük ultraviyole (UV) radyasyon ışığına sahip bölgelere göç ettikçe, pigmentasyon daha yaygın hale geldi.

Sonuç olarak bu insanlar, daha fazla UV ışığının ciltlerine nüfuz etmesine uyum sağlamak için daha açık tenli olacak şekilde evrimleşti ve vücutlarının sağlıklı kemikler ve kasları korumada hayati önem taşıyan D vitamini üretmesini sağladı.

Buna karşılık soluk deriye kıyasla daha fazla kahverengi ve siyah pigment içeren koyu deri, güneş ışığından kaynaklanan UV hasarına karşı daha iyi koruma sağlıyor.

Öte yandan bilim insanları onlarca yıldır, insanların Afrika'dan göç ettikten sonra hızla daha açık ten rengi geliştirdiğini varsayıyordu. Ancak İtalya'daki Ferrara Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Silvia Ghirotto, bu son araştırmanın bunun çok daha kademeli olduğuna ve Stonehenge'i inşa eden Britanyalıların muhtemelen koyu renkli özellikler taşıdığına işaret ettiğini açıklıyor.

Çalışmada "Olasılığa dayanan bir yaklaşımla, Avrasya'daki göz, saç ve ten renginin zaman içinde önemli derecede değiştiğini gösterdik" ifadeleri yer alıyor.

Sıcak iklimlerden gelen ilk avcı-toplayıcı yerleşimcilerin çoğunlukla koyu pigmentasyona sahip olduğunu düşünmek mantıklıydı.

Daha az beklenen şeyse, fenotiplerinin uzun süre varlığını sürdürmesiydi.

Araştırmada "Daha sonra durum değişti ama çok yavaş bir şekilde; öyle ki açık tenlilerin oranı koyu tenlilerin oranına ancak Demir Çağı'nda ulaştı. Tarih öncesinin büyük bir bölümünde Avrupalıların çoğu koyu tenliydi" diye ekleniyor.

Çalışma bioRxiv ön baskı sunucusunda yayımlandı, yani henüz hakem değerlendirmesinden geçmedi.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: Büşra Ağaç