Hamas lideri Yahya Sinvar öldürüldü: Ortadoğu'yu neler bekliyor?

Hamas Siyasi Büro Başkanı Yahya Sinvar'ın ölümünün ardından Gazze savaşının geleceği merak ediliyor

İsmail Haniye öldükten sonra Hamas'ın başına geçen Yahya Sinvar, gençliğinin büyük kısmını İsrail hapishanelerinde geçirdi (Reuters)

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), Hamas Siyasi Büro Başkanı Yahya Sinvar'ın öldürüldüğünü duyurdu. Hamas da Sinvar'ın yaşamını yitirdiğini doğruladı. 

Hamas'ın Siyasi Büro Üyesi Halil el-Hayye, bugün yaptığı açıklamada Sinvar'ın İsrail ordusunun düzenlediği saldırıda öldürüldüğünü bildirdi. Hayye, "Mücadele, tüm Filistin toprakları üzerinde başkenti Kudüs olan bir Filistin devleti kurulana kadar devam edecek" dedi. Hamas yetkilisi, İsrail ordusunun Gazze'den tamamen çekilmemesi halinde rehinelerin ülkelerine geri dönemeyeceğini de sözlerine ekledi.

Tel Aviv yönetiminin, 7 Ekim 2023'te düzenlenen Aksa Tufanı operasyonunun mimarı olarak gördüğü Sinvar'ın ölümüyle Ortadoğu'da topyekun savaş riskinin artmasından endişeleniliyor. 

Yahya Sinvar nasıl öldürüldü?

Kimliklerinin paylaşılmasını istemeyen iki İsrailli yetkili, Amerikan medya kuruluşu CNN'e Sinvar'ın yerinin rutin devriye sırasında keşfedildiğini belirtiyor. 

IDF, 828. Bislamach Tugayı’ndan bir ekibin Refah'ın Tel el Sultan bölgesinde çarşamba günü devriye yaptığını, burada üç Filistinli militanla çatışmaya girildiğini söylüyor.

İsrail askerlerinin, kendilerine ateş açılan binayı tankla vurduğu, daha sonra da içeri drone uçurduğu aktarılıyor. 

IDF'nin paylaştığı videoda, Sinvar olduğu öne sürülen bir kişi enkazın ortasında koltukta otururken görülüyor. Bu kişi elindeki sopayı drone'a doğru fırlatıyor ve kayıt burada kesiliyor.
 


Daha sonra enkazın incelendiği ve alınan DNA örnekleriyle cesetlerden birinin Sinvar'a ait olduğunun tespit edildiği bildiriliyor. 

Birleşik Krallık'ın (BK) önde gelen gazetelerinden Guardian'ın analizinde, "Sinvar'ın ölümünün incelikli bir planla değil şans eseri gerçekleştiğine" dikkat çekiliyor

İsrail'in elinde Sinvar'ın bölgede olduğuna dair hiçbir istihbarat bulunmadığı ve olayın rutin devriye sırasında gerçekleştiği belirtiliyor. 

Diğer yandan IDF, bunun doğrudan Sinvar'a yönelik bir operasyon olmadığını doğrularken, Hamas liderinin saklanma ihtimaline dair istihbarat aldıkları bölgelerde haftalardır operasyon düzenlediklerini bildiriyor.
 


Gazze savaşında şimdi ne olacak?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Sinvar'ın hayatını kaybettiğini açıkladıktan sonra Gazze Şeridi'ne saldırıların süreceğini söyledi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

"Savaş henüz bitmedi" diyen İsrail lideri, Hamas'ın artık Gazze Şeridi'ni yönetecek kapasitede olmadığını öne sürerken, rehineleri geri getirmek için çalışmaya devam edeceklerini belirtti. Tel Aviv yönetimi, Gazze'de halen 101 rehinenin tutulduğunu savunuyor. Bunlardan kaçının canlı olduğu bilinmiyor.

ABD Başkanı Joe Biden da dün Netanyahu'yla telefonda görüştü. Her iki liderin de "rehinelerin kurtarılması için ortak çalışmayı sürdüreceği" mesajı verildi. 

Biden, açıklamasında "Bu savaşın sona erme zamanı geldi" derken, ABD Dışişleri Antony Blinken'ın birkaç gün sonra İsrail'e gideceğini belirtti. ABD lideri ateşkese  yönelik somut bir sürece girmek istediklerini ifade etti. 

BK'nin kamu yayıncısı BBC'nin analizinde, savaşın devam edebileceğine dikkat çekilerek şu ifadelere yer veriliyor: 

Sinvar'ı öldürmek İsrail için büyük bir hedefti fakat onun ölümü Gazze'deki savaşı sona erdirmedi.

CNN'in analizinde Hamas'ın buna nasıl yanıt vereceğini kestirmek için henüz erken olduğu belirtiliyor. ABD'li yetkililerin bu durumu savaşı sona erdirmek için kullanmayı planladığı aktarılıyor

Amerikan gazetesi Washington Post da "Sinvar'ın öldürülmesi Hamas'a darbe vurdu ama ölüm çanları henüz çalmıyor" diye yazıyor

İsrail askeri istihbaratının Filistin işlerinden sorumlu eski başkanı Michael Milshtein, şu değerlendirmeleri paylaşıyor: 

Bu, İsrail'in savaşın başından bu yana elde ettiği en büyük başarı. Ancak coşkuya kapılmamalı ve savaşın bitmediğini unutmamalıyız.

London School of Economics'ten Fawaz Gerges ise bu durumun İsrail'in stratejik sorunlarını çözmediğine dikkat çekerek şu yorumu yapıyor: 

Sinvar'ın ölümü Hamas için acı ve ağır bir darbe. Fakat bu tek bir kişi veya liderle ilgili bir savaş değil. İsrail, Sinvar'ın öldüğünü ilan ettikten sonraki sabah kendini aynı yerde bulacak. Bu İsrail'in stratejik çıkmazını gerçekten çözmüyor.

Yahya Sinvar kimdir?

Yahya Sinvar, 29 Ekim 1962'de Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan Han Yunus Mülteci Kampı'nda dünyaya geldi.

İsrail tarafından, ilk defa 1982 yılında tutuklanan ve 4 ay hapis yatan Sinvar, 1985 yılında "gizli bir örgüt kurmak" suçlamasıyla ikinci defa tutuklandı. 1988'de İsrail tarafından tutuklandığındaysa 4 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edildi.
 

sinvar.jpg
IDF, 13 Şubat'ta Sinvar'a ait olduğunu öne sürdüğü görüntüler paylaşmıştı (AFP)


Hamas'ın 11 Ekim 2011'de İsrail'le yaptığı esir takası anlaşması çerçevesinde 23 yıl sonra serbest kalan Sinvar, Hamas'ın siyasi bürosuna üye oldu.

İsrail ordusunun 31 Temmuz'da Tahran'da düzenlediği saldırıyla İsmail Haniye'yi öldürmesinin ardından Sinvar, Hamas'ın başına geçti. 

Hamas'ın bir sonraki lideri kim olacak?

Sinvar'ın öldürülmesinin ardından gözler kardeşi Muhammed Sinvar'a çevrildi.

1990'larda İsrail hapishanelerinde yatan Muhammed Sinvar, 2005'te Han Yunus Tugayı'nın başına geçti.

CNN'e konuşan kaynaklar, Muhammed'in yakın zamanda Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları'nın komutanı olduğunu söylüyor. İzzeddin Kassam Tugayları, 7 Ekim 2023'te Aksa Tufanı operasyonuyla Gazze savaşının fitilini ateşlemişti. 

CNN, Muhammed'in rehine takası ve ateşkes müzakerelerinde kardeşi Yahya'nın sert taktiklerini sürdürebileceğini yazıyor. 

Nasıl tepkiler geldi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sinvar'ın ölümüne dair henüz açıklama yapmadı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "Hamas'tan doğrulama gelmediği sürece bunu kabul etmemiz doğru değil" dedi.

İran ise İsrail'e meydan okuyarak "direnişin süreceği" mesajını verdi. İran'ın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilciliği, Sinvar için "Filistin'in kurtuluşuna giden yolu ileriye taşıyacak gençler ve çocuklar için bir model olacaktır" dendi. 
 


Lübnan Hizbullahı da İsrail'le çatışmalarda "yeni aşamaya geçildiğini ve ilk kez güdümlü füzelerle saldırı düzenlendiğini" duyurdu.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Hamas'ın İsrail'e düzenlediği saldırıları "korkunç, vahşi, insanlık dışı" diye niteleyerek, Sinvar'ın suç işlediğini öne sürdü. 

NATO'nun yeni Genel Sekreteri Mark Rutte, "Onu özlemeyeceğim" dedi. BK Başbakanı Keir Starmer da benzer bir mesaj vererek "Onun için yas tutmayacağız" ifadelerini kullandı. 

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Joseph Borrell, "Şiddetin bir sonu olmalı, rehineler serbest kalmalı ve Filistinlilerin acısı dinmeli" dedi.


Independent Türkçe, Times of Israel, CNN, Guardian, BBC, Washington Post, New York Times, AA

DAHA FAZLA HABER OKU