Bilim insanları son bir milyon yıl içinde Grönland'ın büyük bir kısmının yeşil olduğu bir dönemden geçtiğini ortaya koydu. Bulgular, buzlarla kaplı adanın deniz seviyelerinin yükselmesine sanıldığından daha fazla katkı sağladığına işaret ediyor.
Grönland'ın halihazırda yaklaşık yüzde 80'i buz örtüsünden meydana geliyor ve bilim insanları adanın birkaç milyon yıldır büyük ölçüde buzdan oluştuğunu düşünüyordu.
2016'da yayımlanan bir çalışmada, 1993'te Grönland'ın merkezinde bulunan bir buz çekirdeğini inceleyen araştırmacılar buz örtüsünün en fazla 1,1 milyon yaşında olabileceğini öne sürmüştü.
Bir bilgisayar modeli kullanan ekip bir zamanlar adanın yüzde 90'ında buz olmadığını ifade etmişti. Fakat tartışmalara yol açan bu çalışma, Grönland'ın son birkaç milyon yıldır devasa bir buz kütlesi olduğu teorisini çürütememişti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Ayrı bir araştırma ekibi 2019'daki bir çalışmada, Grönland'ın kıyı kısmındaki Camp Century'de bulunan başka bir buz çekirdeğini analiz ederek içinde yaprak ve yosun kalıntıları bulmuştu. Ekip, yeşil bir ortama işaret eden bu bulgular karşısında şoke olmuştu.
Bu çalışmada yer alan, Vermont Üniversitesi'nden Paul Bierman, 1993'te keşfedilen ve GISP2 denen buz çekirdeğini tekrar incelemeye karar verdi.
Bierman ve ekip arkadaşları, adanın merkezinde ve yerin üç kilometre altındaki bu buz çekirdeğinin dibindeki tortuda yer alan fosilleri analiz etti.
Bulgularını PNAS adlı hakemli dergide 5 Ağustos Pazartesi günü yayımlayan araştırmacılar, ince katmanda söğüt ağacı, yosun sporu, mantar, böcek gözü ve haşhaş tohumu kalıntıları tespit etti.
Bunlar buzun altında donmuş bir ekosisteme işaret ederken, Grönland'ın erimeye karşı düşünülenden daha hassas olduğunu gösteriyor.
Bierman, "Bu fosilleri buz örtüsünün merkezinde bulmak, geçmişte Grönland'ın buzunun kaybolduğunun su götürmez bir kanıtı" diyerek ekliyor:
Ve buz örtüsünün merkezi gidince, her şey gider.
Bilim insanları, 2016 tarihli çalışmada öne sürüldüğü gibi bir zamanlar adanın yüzde 90'ında buz olmadığını ifade ediyor.
Bierman, "Buzun yok olması gerekiyordu çünkü aksi takdirde ne bitki, ne böcek, ne de toprak mantarı olurdu" diye açıklıyor:
Artık buzun sadece Camp Century'de değil, buz örtüsünün tam merkezindeki GISP2'de de yok olduğundan eminiz. Artık tüm buz tabakasının erimeye karşı savunmasız olduğunu biliyoruz.
Grönland'ın buz örtüsünün atmosferdeki karbondioksit oranının çok daha düşük olduğu bir dönemde erimesi, adanın deniz seviyelerinin yükselmesinde oynadığı rolle ilgili endişelere yol açtı.
Bierman eriyerek okyanuslardaki suyu artıran birincil etkenin artık Grönland olduğu görüşünde.
Bilim insanları, fosil yakıtlardan kaynaklanan sera gazı salımları durdurulmazsa gelecek birkaç yüzyıl ila birkaç bin yıl içinde Grönland'daki buzun neredeyse tamamen eriyerek deniz seviyelerinde 7 metrelik bir yükselmeye yol açacağını söylüyor.
Bu çok uzun bir zaman gibi görünebilir fakat Bierman, denizlerin yükselme hızının gittikçe arttığını belirtiyor. Bierman halkın ev ve işlerini kaybedeceğini söyleyerek ekliyor:
İnsanlar bana bunun neden önemli olduğunu sorunca 'En sevdiğiniz plajı düşünün' derim. Sonra da 'En sevdiğiniz kumsalın, suyun 25 feet (yaklaşık 7,5 metre) altında olduğunu hayal edin' diyorum.
Independent Türkçe, Science Alert, Science Daily, CBS News, PNAS
Derleyen: Büşra Ağaç
