Antarktika'daki bir buz sahanlığının altında "esrarengiz" yapılar keşfedildi. Uzun soluklu bir çalışma yürüten araştırmacılar, kıtanın deniz seviyelerinin yükselmesinde oynadığı rolü daha iyi anlamayı umuyor.
Suda yüzen büyük buz kütleleri olan buz sahanlıkları, Antarktika kıtasındaki buzulların daha fazla buzu okyanusa dökmesini engelliyor. Bu açıdan küresel çapta deniz seviyelerinin yükselmesini önlemede önemli bir rol oynuyorlar.
Sahanlıkların alt kısmının daha sıcak sularla temas etmesi erimelerine ve buzulların denize daha hızlı karışmasına yol açıyor.
İsveç'teki Göteborg Üniversitesi'nden okyanus bilimci Anna Wåhlin "Antarktika'daki buz döngüsünü ve buzun kıtadan okyanusa nasıl ulaştığını anlamak için buzun alttan nasıl eridiğini anlamamız gerekiyor; bu, karadaki buzun okyanusa taşınmasında buzullardan parça kopması kadar önemli bir süreç" diyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Wåhlin ve ekip arkadaşları bu doğrultuda, Batı Antarktika'daki Dotson Buz Sahanlığı'nın altını inceledi.
Çalışmalarına 2022'de başlayan araştırmacılar uzaktan kumandalı bir araçtan yararlandı. Ran adlı bu denizaltı aracı, sahanlığın 17 metre altına inerek 1000 metreden uzun bir yol kat etti.
50 kilometre genişliğe ve 350 metre kalınlığa sahip Dotson Buz Sahanlığı'na dair elde edilen bilgiler, Science Advances adlı hakemli dergide 31 Temmuz'da yayımlanan bir makalede aktarıldı.
Araştırma ekibi Ran'in topladığı bazı verilerin beklentileriyle örtüştüğünü ancak bazılarının "esrarengiz" olduğunu söylüyor.
Bilim insanları akıntıların sahanlığın tabanını aşındırdığı noktalarda Dotson'ın daha hızlı eridiğini ve buzul boyunca uzanan çatlakların, erimenin yüzeye taşınmasına yol açtığını gördü. Bu bekledikleri bir durumdu.
Ancak sahanlığın tabanının düz olmasını bekleyen ekip, bu kısmın gözyaşı damlasına benzeyen daha önce görülmemiş yapılarla dolu olduğunu keşfetti. Bunların bazılarının boyu 300 metreye varıyordu.
Wåhlin veriyi ilk gördüğü zaman bundan "gözlerini alamadığını" söylüyor:
Böyle görünebileceğine dair hiçbir fikrimiz yoktu.
Araştırmacılar bu tuhaf yapıların, Dünya'nın dönüşüyle birlikte hareket eden suyun buzulun alt kısmında düzensiz bir erimeye yol açmasıyla ortaya çıkmış olabileceğini düşünüyor.
Sahanlığının altındaki yapıların, buz kütlesinin erimesinde nasıl bir rol oynadığını anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var.
Ekip bu yıl ocakta Ran'le daha fazla inceleme yapmaya çalıştı fakat uzaktan kumandalı araç kayboldu. Araştırmacılar yeni bir araçla Antarktika'ya geri dönmeyi ve başka sahanlıkların tabanını incelemeyi planlıyor.
Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Science Advances
Derleyen: Büşra Ağaç
