Grönland'ın buz tabakasının içerisinde kalın, geçirimsiz "buz katmanlarının" genişlediği ve bunların yüksek miktarda erimiş suyun doğruca okyanusa dökülmesine sebep olduğu keşfedildi.

Buz normalde gözeneklidir yani erimiş suyu tekrar emebilir. Ancak yeni araştırmalar iklim ısındıkça buz katmanlarının da genişlediğini ortaya çıkardı.

Bugüne kadar yüzeysel akış, küresel ölçekte deniz seviyesinin bir milimetreden de az yükselmesine sebep olmuştu. Ancak Nature adlı bilimsel yayında yer alan araştırmaya göre yüksek emisyonlu bir senaryoda bu yükseliş 2100 yılı itibariyle bir 8 santimetreyi daha bulabilir.

2000'de Grönland'ın su akışının deniz seviyesinin artmasına katkıda bulunduğu buz tabakası bölgesinin, yani akış bölgesinin büyüklüğü ABD'nin New Mexico eyaleti kadardı. 2001 ve 2013 arasında bu bölge dakikada iki Amerikan futbolu sahası kadar genişledi.

Dünya'da sıcaklık arttıkça akış bölgesinin de büyümeye devam etmesi bekleniyor.

Colorado Boulder Üniversitesi'nden araştırmaya öncülük eden Mike MacFerrin “Ilımlı iklim öngörülerinde bile buz katmanlarının 2100'e gelindiğinde akış bölgesinin büyüklüğünü iki katına çıkarabileceği tahmin ediliyor. Daha yüksek emisyon senaryolarında akış bölgesinin boyutları neredeyse üç katına çıkabilir" dedi. 

Araştırma, bunun deniz seviyesinde bir ila 8 cm'lik artışa tekabül edeceğini ortaya koydu. Tabii bu, kopmuş buzdağları gibi Grönland'da deniz seviyesini artıran diğer kaynaklara bir ek teşkil ediyor.

Makaleyi kaleme alanlardan Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'nden (National Snow and Ice Data Center, NSIDC) araştırmacı Mahsa Moussavi “İklim ısınmaya devam ettikçe bu buz katmanları büyümeye ve başka erimiş su geri beslenimlerini beslemeye devam edecek. Bir kartopu etkisi söz konusu: daha fazla erime daha fazla buz katmanı yaratıyor ki bu da daha fazla erimeye ve sonrasında da yine daha fazla katmana yol açıyor" dedi. 

Normalde erimiş su aşağı doğru süzülür ve denize ulaşmadan donar. Bununla birlikte Kuzey Kutup Bölgesi'ndeki erime şiddetlendikçe bu buz tabakaları genişleyerek katılaşıp 16 metre kalınlığını bulabilen devasa katmanlar oluşturuyor. Bu katmanlar da yüzeyin tam altında geçirimsiz bir tabaka yaratıyor.

Bu katmanların içinden geçemeyen erimiş su, katmanlar boyunca ilerleyerek okyanusa ulaşana kadar akıyor.

NSIDC’nin verilerine göre Temmuz 2012’de Grönland’ın buzla örtülü yüzeyinin yüzde 97'sinde kar ve buz erimişti. Bu, 33 yıllık uydu kaydında daha önce görülmemiş bir olaydı. Bu bahardaysa Grönland'da 80 milyar ton buz eriyerek yeni bir rekor kırdı.

ERİYEN BUZULLAR

Hepsini göster 20

ERİYEN BUZULLAR

• 1/20

  Grönland'daki Tasiilaq kasabası yakınlarındaki buz dağından kopup yüzen buz kütleleri / Fotoğraf: Reuters

• 2/20

  Grönland'daki Helheim Buzulu'nda oluşan çatlak / Fotoğraf: Reuters

• 3/20

  Grönland'daki Helheim Buzulu'nda yapılan bilimsel çalışmalar / Fotoğraf: Reuters

• 4/20

  Grönland'da araştırma yapan blim ekibi / Fotoğraf: Reuters

• 5/20

  Helheim Buzulu'nda erimeyle oluşan su birikintileri / Fotoğraf: Reuters

• 6/20

  Nasa'daki Yer Bilimleri Uçuş Programları Direktörü Eric Ianson uçaktan Grönland buz tabakasını inceliyor / Fotoğraf: Reuters

• 7/20

  Nasa uçuşu sırasında görünen buzullar / Fotoğraf: Reuters

• 8/20

  Helheim Buzulu'ndaki bilim kampı / Fotoğraf: Reuters

• 9/20

  Grönland'daki Tasiilaq kasabası yakınlarında yüzen bir buz dağı / Fotoğraf: Reuters

• 10/20

  Grönland'daki Helheim Buzulu'nda oluşan çatlak / Fotoğraf: Reuters

• 11/20

  Grönland'daki Helheim Buzulu'nda yapılan bilimsel çalışmalar / Fotoğraf: Reuters

• 12/20

  Grönland'daki Sermilik Fyortu'nda, Helheim Buzulu'ndaki buz dağından kopan buz kütleleri / Fotoğraf: Reuters

• 13/20

  Radar Mühendisi Ron Muellerschoen, buz tabakasındaki zararı ölçmek için Grönland'ın üzerinde incelemelerde bulunuyor / Fotoğraf: Reuters

• 14/20

  Helheim Buzulu'ndaki GPS izleme cihazı / Fotoğraf: Reuters

• 15/20

  Helheim Buzulu'nda gün batımı / Fotoğraf: Reuters

• 16/20

  Grönland'ın doğusu / Fotoğraf: Reuters

• 17/20

  Bilimsel araştırma kampının çalışmaları / Fotoğraf: Reuters

• 18/20

  Grönland'daki Sermilik Fyortu'nda yüzen Tabular Buz Dağı'na ait buz kütleleri / Fotoğraf: Reuters

• 19/20

  Oşinografi uzmanı David Holland, araştırma kampında kırılan bir GPS modülünü tamir ediyor / Fotoğraf: Reuters

• 20/20

  Grönland'daki Tasiilaq kasabası yakınlarındaki buz dağından kopup yüzen buz kütleleri / Fotoğraf: Reuters

Buz katmanları ilk kez 2012'de keşfedilmişti. Bilim insanları ebatlarını ölçmek için radarlarla kar motosikletleri üzerinde güneybatı Grönland'ı gezerek katmanları gözlemlemişti.

Bunun gibi Kuzey Kutbu'yla ilgili geri bildirimleri anlamak ısınan bir iklimin korunmasız şehirleri nasıl etkileyeceğini anlamak açısından çok önemli.

Makalenin diğer yazarı İsviçre'deki Fribourg Üniversitesi'nden araştırmacı Horst Machguth “İlginçtir ki onlarca yıl önce bilim insanları ısınan bir iklimde erimiş suyun Grönland'ın kar tabakalarına ne yapabileceği üzerine ölçümlere ve teoriye dayanarak bir hipotez yürütmüştü. Bulduğumuz sonuçlar onların hipotezlerinin bugün Grönland'da yaşananlara yakın olduğunu gösteriyor" diye konuştu. 

Bu katmanların deniz seviyesinin yükselmesine ne derecede katkıda bulunacağınıysa insan faaliyeti sonucu salınan emisyon miktarı belirleyecek. Bu bir iki milimetre de olabilir, birkaç santimetre de.

Dr. MacFerrin “İnsanların bu yolun nereye çıkacağı konusunda bir seçeneği var" dedi.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/environment

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral