Ürdün, 18 ülkenin Uluslararası Mülteci Yardım Ajansı'na (UNRWA) sağladığı finansmanı kesme kararının sonuçlarından büyük endişe duyuyor.

Beklenen siyasi etkilerin yanı sıra, bu kararın ekonomik yönü en acil olabilir, zira fonun kesintiye uğraması Ürdün ekonomisi üzerinde bir baskı unsuru oluşturmasıyla birlikte bu kararın Ürdün gibi mültecilere ev sahipliği yapan ülkelerde yaşayan tüm vatandaşların ve sakinlerin koşullarına da yansıması olacaktır.

UNRWA, 1949 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kararıyla kuruldu.

Birçok bölgede mültecilere yardım ve koruma sağlama yetkisine sahip olan kuruluş, 6 milyondan fazla Filistinli mültecinin kuruluşun hizmetlerinden yararlanmasına rağmen yıllardır fon temininde azalma yaşıyor.

Birçok ülkede eğitim, sağlık, yardım ve altyapı hizmetlerine harcanan geçen yıl bütçesinin toplamda 1,6 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.

Diplomatik faaliyet

Ürdün, UNRWA'ya sağlanan finansmanın durdurulması krizi girişiminde diplomatik olarak aktif rol alırken Kral II. Abdullah, UNRWA'nın Gazze'deki iki milyondan fazla Filistinliye sürekli destek gerektiren yardım sağlamadaki rolünün önemini belirtti.

UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini ile bir görüşme gerçekleştiren Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safedi, UNRWA'nın Filistinli mülteciler için oynadığı temel rolü başka hiçbir tarafın üstlenemeyeceğini söyledi.

Ürdün Dışişleri Bakanlığı'na göre Amman, 2018'den bu yana UNRWA'nın bütçesindeki mali açığı, destek toplayarak 446 milyon dolardan 100 milyon dolara düşürerek kapatmaya çalışıyor.

Gözlemcilerin Ürdün'ün bir oldu bittiyle karşı karşıya olduğunu düşündüklerinin bir göstergesi olarak Ürdün kralı geçen yıl, "Mültecilere güvenli sığınak sağlamak Ürdün'ün ulusal ilkelerinin ayrılmaz bir parçası ve Ürdün mültecilere sırt çeviremez" mültecileri terk etmek Ürdün için bir seçenek gibi görünmüyor" sözleriyle mültecilere eğitim, tıbbi hizmetler ve geçim kaynağı fırsatları sözü verdi.

UNRWA fonu ne anlama geliyor?

Ürdün yaklaşık iki yıldır iflas etme veya UNRWA'ya sağlanan fonun kesilmesi korkusuyla yaşıyor; zira bu uluslararası kuruluş 13 yıldır Suriyeli mültecilerin ve yaklaşık 60 yıldır 13 Filistinli mülteci kampının ekonomik yükünü taşıyor.

Ürdün'ün Birleşmiş Milletler Daimî Temsilcisi Mahmud el-Hamud, Ürdün'ün bölgedeki toplam Filistinli mültecilerin yaklaşık yüzde 42'sine ev sahipliği yaptığına dikkat çekerek, 18 ülkenin finansmanı durdurduğunu açıkladığı bir dönemde Ürdün'de Filistinli mültecilere acil gıda ve nakit yardım sağlamaya devam etmek için BM kuruluşunun acilen ihtiyacı olan 38 milyon dolar mali açığını kapatma çabasından endişeyle bahsediyor. 

Ürdün, Gazze Şeridi'nden sonra UNRWA'nın eğitim harcamalarının yüksek oranda faydalanan ikinci büyük bölgedir.

Ayrıca Ürdün, UNRWA'nın Filistinli mültecilere sağladığı hizmetlerin sorumluluğunu kendi üzerinde kalacağından korkuyor; bu da yüksek oranda yoksulluk, işsizlik ve borçla boğuşan bir ülkeye acı bir yük getirecek.

UNRWA'nın 2022 bütçesindeki Ürdün'ün payı yaklaşık 143 milyon dolardı, bu da yüzde 18'e denk geliyor.

Bu, UNRWA hizmetlerinin durması halinde Ürdün'ün bu miktarı sağlamak zorunda kalacağı anlamına geliyor.
 

Yeni bir yük

Daha açık bir ifadeyle, UNRWA gıda yardımı ve Ürdün'deki 171 okul ve 25 sağlık merkezini denetlemesinin yanında Filistinli mültecilere yönelik hizmetleri arasında eğitim, sağlık hizmetleri, yardım ve sosyal hizmetler, altyapı, kamp iyileştirme, koruma ve borç verme yer alıyor.

Ancak mülteci ve kamp işleriyle ilgilenen bir devlet kurumu olan Ürdün'deki Filistin İşleri Kuruluşu, UNRWA'nın Ürdün'deki bütçesinin, bu ülkede sayıları yaklaşık 2,5 milyon olan Filistinli mültecilerin sayısıyla orantılı olmadığını ve bütçenin Filistinli mültecilerin yaklaşık yüzde 40'ına yettiğini söylüyor.

Mültecilerin yaklaşık yüzde 18'i, kötüleşen sosyo-ekonomik koşullar altında, üç gayri resmi, 10 resmi kampta yaşıyor.

Çoğunun aşırı yoksul ve istikrarsız hukuki durum içinde Suriye'de yaşarken yerinden edilen on binlerce Filistinli mültecinin de UNRWA'dan yardım almak için Ürdün'e sığınması ek bir yük getirdi.

UNRWA, Suriye'de yerinden edilen Filistinli mülteci çocukların okullarında barındırılması ve onlara yardım ve sağlık hizmetleri sağlanması için çalışıyor.

Ürdün farklı milletlerden olmak üzere toplamda yaklaşık 4 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyor.

Mülteciler, yaklaşık 11 milyonluk ülke nüfusunun üçte birinden fazlasını oluşturuyor.

Ürdün Eski Enformasyon Bakanı Muhammed el-Mumeni, "ülkesinin tutumu ve çıkarlarıyla çelişen bu karardan büyük ölçüde zarar gördüğünü, bunun, Filistinlilere sağlanan eğitim, sağlık ve yardım hizmetlerinin yükünü taşımak anlamına geldiğini, Ürdün'ün UNRWA'yı yalnızca sağladığı yüz milyonlar değerindeki önemli ve temel hizmetler açısından değil, aynı zamanda önemli bir kuruluş olarak gördüğünü, bu örgütün logosu ve varlığı, mülteci meselesinin uluslararası gündemde canlı tutulması anlamına geldiğini" ifade etti.

Gazze kampı en çok etkilendi

Gözlemcilere göre, Ürdün'ün kuzeyindeki Ceraş şehrinde bulunan Gazze kampı, UNRWA'ya sağlanan finansmanın durdurulmasının sonuçlarından en çok etkilenen bölge; çünkü bu kamptaki insanlar, diğer kamplardaki insanlar gibi Ürdün vatandaşlığına sahip değiller.

Ürdün'de ikamet eden kayıtlı 155 bin Gazzeliden 24 binden fazla mültecinin olduğu Gazze kampındaki her dört evden yaklaşık üçünün mülteci statüsünde olmaması nedeniyle, UNRWA finansmanının sona erdiği duyurulmadan önce bile ağır ekonomik ve yaşam koşullarından mustarip olarak yaşamaktadırlar.

Gazze mülteci kampındaki çoğu kişinin geliri günlük 1,25 doları geçmiyor. Kampın hizmet komitesi başkanı Hadar Absi, "ailelere sağlanan desteğin ayda 30 dolar olduğunu ve bundan yaklaşık 800 ailenin yararlandığını" açıkladı.

 

 

Independent Arabia