Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, dün 16 Kasım'dan önce işlenen suçlar için genel af sağlayan bir kararname yayınladı. 12 yıldır süren iç savaşta silahlı çatışmaya katılanlar ve silah kaçakçılığı yapanlar kapsam dışı bırakıldı.
Kararnamede bazı hükümlerin hafifletilmesi de yer alıyor. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre kararnamede, idam cezasına çarptırılanların cezasının müebbet hapse, müebbet hapis cezasına çarptırılanların cezasının ise 20 yıl hapis cezasına çevrilmesi öngörülüyor. Kararname, üç ay ülke içinde, altı ay ülke dışında firar durumunda olup teslim olmayan firarileri ve adaletten kaçanları kapsamıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Suriye Adalet Bakanlığı, Devlet Başkanı’nın yayınladığı genel af kararnamesinin hükümlerinin uygulanması kapsamında şu açıklamayı yaptı: “Valiliklerdeki tüm adli birimlerdeki savcılar, bu kararname hükümlerine tabi olanların tahliyesini başlatmak ve tüm hükümleri uygulamak için gözaltı merkezlerine gitti.”
Esad daha önce de 21 Aralık 2022 tarihinden önce işlenen tüm suçlar için genel af çıkarmıştı.
Af tepkiye neden oldu
Yurt dışındaki Suriyeliler, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yayınladığı, 16 Kasım'dan önce işlenen suçlar için genel af sağlayan ancak istisna maddeleri ile 12 yıldır süren iç savaşta silahlı çatışmaya katılanlar ve silah kaçakçılığı yapanların kapsam dışı bırakıldığı kararnameye tepki gösterdi.
Gözlemciler, Esad’ın yayınladığı kararnamenin, Uluslararası Adalet Divanı'nın Suriye'nin işkence uygulamalarına ve mahkumlara yönelik acımasız muameleye karşı ‘derhal’ harekete geçmesini ve işkenceye dair herhangi bir delilin yok edilmemesini sağlama yükümlülüğünü öngören kararıyla aynı zamana denk geldiğine dikkat çekti.
Tutukluları Savunma Komitesi üyesi ve aynı zamanda Suriye Hukuki Çalışma ve Araştırma Merkezi üyesi avukat Michel Chammas konuya dair şunları söyledi:
Kararnamede belirtilen en önemli nokta, 2012 tarihli (halk protestoları sonrasında çıkarılan) 19 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu ile suçlananların kapsam dışında tutulmasıdır. Suriye rejimine karşı oldukları gerekçesiyle gözaltına alınanların tamamı olmasa da çoğu terörizmle suçlanıyor. Öyle ki hiçbir af kararı onları etkilemiyor.
Suriye'de protestolar sırasında tutuklananları savunan en önemli avukatlardan biri olan Chammas, perşembe günü yayınlanan af kararnamesinde askerlikten firar edenleri de kapsadığına dikkat çekerek şunları söyledi:
Bu, özellikle son yıllardaki büyük kaçak ve firar olaylarından sonra ordunun hala unsurlara ihtiyacı olduğunu gösteriyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre kararnamenin geri kalan maddeler ve avukat Chammas’ın görüştüğü konular arasında adi suçların yanı sıra trafik ve yemek hizmetleri ihlalleri, resmi bir istifa olmaksızın kamu görevinden ayrılma gibi ihlaller de yer alıyordu. Chammas, “Tutukluların cezaevlerinden serbest bırakıldığı yönünde kamuoyunu yanıltmak amacıyla kararname çıkarıldı” dedi.
Suriye İnsan Hakları Ağı üyesi ve eski tutuklulardan Nur el-Hatib, X platformunda, 2023 tarihli 36 Sayılı Af Kararı hakkında şu mesajı paylaştı:
Af kararı çıkar çıkmaz zorla kaybedilenlerin ailelerinden kararın içeriğine ilişkin mektuplar almaya başladık. Bu, Suriye rejiminin çıkardığı her af kararında, ailelere eşlik eden umut ve hayal kırıklığında yaşamaya alıştığımız bir durum. Bu kararname özellikle teorik olarak düşünce mahkûmlarını ve hatta kaybolan askeri personeli dahi kapsamıyor. Kısacası, kararname özellikle adam kaçırma, uyuşturucu bulundurma, iç ve dış firar suçları ile bazı kabahat suçlarının cezasını tamamen affediyor. İnsan Hakları Ağı yakın zamanda konuyla ilgili bir rapor yayınlayacak.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
