Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler (BM) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) raporlarına göre, dünya çapında 2,4 ila 3,5 milyar insan, temiz pişirme yakıtlarına ve teknolojilerine erişemiyor.
Bu insanlar bugün verimsiz açık ateşler veya basit ocaklar kullanıyor ve yemek pişirmek için odun, odun kömürü ve kömür dahil olmak üzere odun bazlı yakıtlar kullanıyorlar.
Her yıl yaklaşık 4,3 milyon kadın ve çocuk iç mekanlarda yemek pişirmek için açıkta kalitesiz yakıt kullanılması esnasında çıkan zehirli dumanı soluması nedeniyle ölüyor.
Bir evde odun veya kömür veya tezekle bir saat açık alevde yemek pişirmek 400 sigara içmeye eşdeğer. Hava kirliliği sessiz katildir.
Her yıl 1,3 milyar tondan fazla gıda çöplüklere gidiyor. Yemekle olan ilişkimizi yeniden gözden geçirmeye başlamalıyız.
Dünyada 811 milyon insan aç kalıyor.
Global ölçekte sanayileşmiş ülkelerde yılda yaklaşık 680 milyar ABD doları ve gelişmekte olan ülkelerde yılda 310 milyar ABD doları değerindeki gıda atığı oluşuyor.
4 kişiye bir aile, çöpe attığı gıda atıklarından dolayı yılda 6 tona kadar karbondioksit (CO2) atmosfere salımlıyor.
Global ölçekte gıda üretmek için dünya tarım alanının yüzde 28'ini kullanılıyor.
Atıklar, küresel sera gazı emisyonunun yüzde 8-10'unu oluşturuyor.
Gıda atıkları çöp depolama alanına dökülürse ve depolama alanında çürürse, karbondioksitten en az 84 kat daha etkili sera gazı metan gazı oluşur.
Metan gazı gezegenin hızla ısınmasını tetikler. Metan gazı atmosferde bozulmadan 10 yıl kalabilir.
Bir Avrupalı yılda ortalama 150 kilogramdan fazla organik atık üretiyor: atık yiyecekler, ekmek, kabuklar, bozulmuş sebze veya meyveler, yağlar, kızartma yağları,süt ürünleri, pişmiş yiyecekler ve etler dahil olmak üzere tüm yiyecek artıkları uygun.
Türkiye'de yılda 18 milyar 100 milyon kilogram gıda sofraya ulaşmadan çöp oluyor. Yani gıdalarımız daha tabağımıza gelmeden yüzde 50 kayba uğruyor.
Gıda atıklarını çöp depolama alanına taşımak için 603 bin çöp kamyonu gerekir.
Türkiye'de yıllık evsel gıda israfı, 7,7 milyon tondur ve kişi başına yılda 93 kg gıda çöpe atılıyor.
Yukarıdaki veriler ışığında Türkiye'de yılda toplam gıda israfı miktarı 26 milyon tondur.
Bina/ev tipi mini biyogaz sistemi, mutfak atıklarını ve park-bahçe atıklarını anaerobik olarak fermente ederek biyogaz ve sıvı gübre üretir.
İşlenecek biyo-bozulur organik atık bir uçtan beslenir, diğer uçtan gaz ve gübre çıkar.
Ev tipi mini biyogaz tesisleri, karbondan arındırmak için kullanılan sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Tesis kendini 12 ila 42 ayda amorti etmektedir. Eğer sıvı gübre kullanımı sürece dahil edilirse süre çok daha kısa olur.
Mutfaklarda ve bahçelerde üretilen tüm biyo-bozulur organik atıklar, diğer atıklardan ayrı olarak toplanır, çöp depolama alanına taşınması önlenir ve bu atıklardan yerinde biyo-enerji ve biyo-gübre edilir.
Ve gerçek şu ki, bu sistem midede meydana gelen süreçleri kopyaladığı için oldukça basittir. Yalnız reaksiyon anaerobik (oksijensiz) şartlarda doğal olarak gerçekleşir.
Bu nedenle, bu "makineye" yiyecek atıkları veya hayvan gübresi konduğunda, içerdiği bakteriler doğal olarak organik maddeyi parçalar ve onu biyogaz ve sıvı gübreye dönüştürür.
Mini biyogaz tesisinin çalışmasının temel prensibi biyolojiktir.
Bahçelerde ev tipi mini biyogaz tesisi kurulabilir. Mutfakta ve bahçede oluşan biyo-atıklar (mutfakta; pişmemiş ve pişmiş yemek atıkları, bozulmuş süt ürünleri, yaş sebze ve meyve atıkları, hayvan gübresi, park-bahçelerde; çimler, dökülmüş yapraklar, bozulmuş bitkiler) enerji üretilebilir atıklardır.
Mini biyogaz tesisleri biyo-bozulur organik atıkları biyogaz ve sıvı biyo-gübreye dönüştürmektedir.
Kurulduğu zaman deneme süresince inek gübresi ile pirinç, sebze, meyve atıkları ve ekmek gibi mutfak atıkları sisteme beslenir. Sistem stabilize edildikten sonra çoğu gıda atığı oluşan yerlerde giriş malzemesi sadece mutfak atıkları ile besleme yapılır.
Sistem pirinç, peynir, et, atık kızartma yağı, yaş sebze ve meyve atıkları ve diğer yemek atıkları ile mükemmel şekilde çalışır. Narenciye kabuğu beslemekten kaçınılmalı.
Üreticiye göre, mini biyogaz tesisi kapasitesine bağlı olarak sistem günde iki ila altı saat yemek pişirmek için enerji üretir (Resim 1).
Günlük biyogaz çıkışı yaklaşık 6 kilovat saat enerjiye eşittir.
Biyogaz ve sıvı biyo-gübre, biyo-bozulur organik atıklardan üretilen yenilebilir enerji kaynağıdır. Kamunun bunu teşvik etmesi gerekir.
Mini biyogaz tesisi, 4-6 kişilik bir ailede üç tam öğün yemek pişirmek için uygun bir sistemdir. Biyogaz ocağı özel olarak tasarlanmıştır.
Biyogaz, düşük basınçlı biyogaz ile uyumlu cihazlar kullanılarak yemek pişirmek için kullanılabilir.
Mini Biyogaz tesisinin boyutuna bağlı olarak 6 ila 18 litre mutfak atığı veya 50 ila 100 litre sıvı gübreyi işleyebilir.
Üretilen biyogaz, hoş olmayan kokuların ve zehirli gazların kaçmasını önlemek için basit bir fitre işleminden geçirilir.
Biyogaz tesisi bir akış sistemi olarak çalışır: Biyogaz, biyo-atıkları ayrıştıran sudaki bakteriler tarafından oluşturulur.
Biyogaz tesisinden oluşan sıvı biyo-gübre, biyokütleyi parçalarken gaz üreten bakterilerin bir yan ürünüdür.
Komposttan farklı olarak hem toprağı hazırlamak hem de bitkilerin kendileri için kullanılabilir.
Sıvı biyo-gübre, bahçe için bir dizi makro ve mikro besin bakımından zengin mineraller içerir.
Sıvı biyo-gübre bahçe sebzelerinizin büyümesini hızlandırır, lezzetini kaliteli hale getirir ve toprağın verimliliğini ve karbon tutmasını artırır.
Mini Biyogaz Tesisi, her gün eklediğiniz organik atık kadar sıvı biyo-gübre üretir. Maksimum kapasitede, bu yaklaşık altı litredir.
Ortaya çıkan sıvı biyo-gübre, piyasada bulunan herhangi bir gübreye göre çevre dostu bir alternatiftir. Evlerde/işyerlerinde biyo-atıklardan sıvı biyo-gübre üretildiği için ücretsizdir.
Sıvı biyo-gübrenin kullanıldığı yerde kimyasal gübre kullanımı ciddi miktarda azalır.
Mini biyogaz tesisi içerideki bakterilerin yeni eklenen organik atıkları ayrıştırması yaklaşık 60 gün sürer.
Ev tipi mini biyogaz tesisi detayı Şekil 1'de verilmiştir.
Ev tipi mini biyogaz tesisi için güneşli ve düz bir yerde 2,1'ye 3,1 metre uzunluğunda toplam 6,6 metrekarelik alan gereklidir.
Ev tipi mini biyogaz tesisi, ortalama 1200 litrelik çürütücü odasına ve 800 litrelik gaz toplama odasına sahiptir. Mini biyogaz tesisinin ortalama uzunluğu, genişliği ve yüksekliği sırasıyla 2,1 ve 1,15 ve 1,25 m'dir.
Mini biyogaz tesisinin malzemesi UV'den koruması için polietilen ile lamine edilmiş yüksek kaliteli polipropilenden yapılmış torbadır.
Mini Biyogaz Tesisi, sadece açık havada kurulabilir ve kurulumdan sonra hareket ettirilmemelidir. Ünite sabit ve düz bir yüzeye yerleştirilmelidir.
Biyo-atıkları en iyi şekilde kullanmak için mümkün olduğunca fazla güneş ışığı almasına dikkat edilmeli.
Gazı üreten bakterilerin optimum düzeyde çalışabilmesi için en az 20 derecelik bir gündüz/gece sıcaklığı gereklidir.
Özellikle Akdeniz iklim bölgesi için oldukça uygundur.
Üretilen biyogaz son derece yanıcı olduğundan, tesis herhangi bir ateş kaynağından uzak yere kurulmalıdır.
Genel olarak, mini biyogaz tesisinin bakımı çok kolaydır ve bir kez kurulduktan sonra sizin neredeyse hiç ilgilenmenizi gerektirmez.
Her gün yeni biyo-bozulur organik malzeme ile doldurmak en iyisi olmakla birlikte, evsel biyogaz tesisinin kokusuz kalması için filtreyi altı ayda bir değiştirmeniz yeterlidir.
Gaz filtresi, hidrojen sülfürü biyogazdan uzaklaştırır (filtre eder).
Bahçesi olan evlerde ve binalarda pişmemiş ve pişmiş yemek atıklarının ve park-bahçe atıklarının çöp depolama alanına sıfır atık göndermek, çöp depolama alanında depolanmasını önlemek, sera gazı salımını azaltmak, evlerde fosil yakıta (doğal gaz ve LPG) bağımlılığı azaltmak, evlerde sıfır atık projesini uygulamaya koymak, bahçede gübre ihtiyacını azaltmak ve ormansızlaşmayı engellemek için kendi atığınızı doğal sıvı gübreye ve biyogaza dönüştürmek mümkün.
Mutfaktan en fazla 10 metre uzaklıkta kurulan mini biyogaz tesisi ortalama 700 ila 800 litre biyogaz depolama kapasitesine sahiptir.
Biyogaz tesisinin çalışma prensibi Şekil 2'de verilmiştir.
Mini biyogaz tesisleri çevresel faydaların yanı sıra evlere ekonomik fayda sağlar.
Mini biyogaz tesisi, müstakil bir evde veya bahçeli yarı müstakil bir evde veya küçük bir apartmanda sıcak bir iklimde yaşayan aileler için idealdir. Ama aynı zamanda, masraf ve faydaları paylaşan çiftlik evleri, süper marketler, oteller, restoranlar, endüstriyel mutfaklar, yemek hizmeti veren fabrikalar, okullar ve üniversiteler, mülteci kampları, hastaneler, aş evleri, hazır yemek yapan tesisler, pansiyonlar, şirket kantinleri, restoranlar, bahçeli apartmanlar için de iyidir.
Mini Biyogaz Tesisinin kurulumdan sonra biyogaz üretmesi 2 ila 4 hafta sürebilir. Ancak bir kez faaliyete geçtiğinde, 24 / 24 saat gıda atıklarıyla beslendiği için sürekli çalışır.
Bir kilogram gıda atığından, yaklaşık 200 litre gaz üretir.
1 ton gıda atığından 120-200 metreküp biyogaz üretilebilir.
İki kilo gıda atık, iki saat yemek pişirmek için yeterli biyogaz sağlayabiliyor
Biyogaz tesisinin alt kısmında (tabanında) biriken çamuru 3-5 yılda bir çıkarılmalıdır. Temizlenen çamur doğrudan bahçeye gübre olarak serilebilir veya ıslak kompost için kullanılabilir.
Mini biyogaz tesisi, atık toplama, enerji faturalarındaki tasarruf ve sıvı gübrenin kullanılması sayesinde yaklaşık 1 ila 3,5 yıl içinde kendini amorti edebiliyor.
Gıda israfı sorun değil – önemli bir alternatif hammaddedir.
Dünya çapında 50 milyona yakın mikro ölçekli biyogaz tesisinin faaliyette olduğu tahmin ediyor.
Mini biyogaz tesisleri, genellikle elektrik şebekesinin bulunmadığı sıcak iklim bölgeleri için ideal bir konsepttir.
Bu sistemin çalışması için elektriğe ihtiyaç yoktur.
Türkiye, kırsal kesimde bahçeli evler başta olmak üzere, oteller, restoranlar, aş evleri, süpermarketler, hazır yemek tesisleri, okullar, üniversiteler, yurtlar, haller ve benzerleri için pratik ve ekonomik mini biyogaz tesis sistemini geliştirmeli ve uygulamaya koymalıdır. Yukarıda verilen uygulama dikkate alınmalı.
Türkiye, sıfır mutfak atığı üretenlere teşvik sistemi geliştirilmeli.
Sıfır atık uygulaması mutfakta başlar.
Mini biyogaz tesisi, temiz enerji ve temiz gübre sağlar, sağlığı ve esenliği desteklerken aynı zamanda evlerde üretilen tüm ıslak organik (gıda) atıklar bertaraf edilir.
Büyük ölçekte biyogaz tesisi ile biyogaz ve fermente ürün üretilir.
Biyogazdan;
- Elektrik
- Isı
- Araç yakıtı
- Yenilebilir gaz
Fermente üründen ise;
Katı organik gübre
Hayvan altlığı
Diğer ürünler
Sıvı fermente ürün
üretilir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
