Haziran ayında Rize’nin Kalkandere ilçesinde bir belediye işçisinin yavru bir köpeği dereye atışı, hafızalardaki yerini koruyor.

9 Temmuz'da Mersin’de Hayvanları Koruma Derneği’ne baskın yapan polis ekiplerinin, horoz dövüşü yaptıran 59 kişiyi suçüstü yakaladığı görüntüler de hâlâ gündemde.

Geçtiğimiz yıl Sapanca'da bacakları kesik halde bulunan yavru köpeğin görüntüsü ise vicdanları yaralamaya devam ediyor. 

Hayvan hakları konusundaki en büyük eksiklik, şiddet eylemlerine verilen caydırıcı cezai yaptırımların yetersizliği.

Hayvanlara yönelik şiddet eylemlerini de içeren hak ihlalleri, yalnızca "Kabahatler Kanunu" bağlamında cezalandırılıyor ve Türk Ceza Kanunu’nda bir yaptırımı bulunmuyor. Bu nedenle hayvan hakkı ihlalleri konusunda ilerleme kaydedilemiyor.

Ancak sivil toplum, çalışmalarını sürdürüyor. Geçtiğimiz günlerde change.org üzerinden “Hayvana Şiddet Suçtur” başlığıyla düzenlenen imza kampanyasına, 1 milyon 457 bin 612 kişi katıldı. Toplanan imzalar, Meclis Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu’na verildi.

Independent Türkçe'ye konuşan TBMM Hayvan Haklarının Araştırılması Komisyonu Başkanı ve AK Parti Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel, “Ne mutlu ki toplumsal duyarlılık, çok iyi düzeye geldi. Sosyal medyanın da olumlu etkileri oldu. Kamuoyu oluşturma etkisi arttı” diyerek görüş alışverişinde bulunduklarını kaydetti.

Yel: En az 2 yıl 1 ay ceza verilmesini önereceğiz, yeni yasada daha büyük cezalar getirilmeli

Mustafa Yel, aslında sürecin yeni olmadığını, 8 Mayıs’tan bu yana sürdüğünü söyledi.

Komisyon olarak bu suçların Türk Ceza Kanunu’nda değerlendirilmesinin amaçlandığını belirten Yel, suçların cezalarının infazının ertelenmemesi için en az 2 yıl 1 ay ceza verilmesini önereceklerini kaydetti:

5199 sayılı Kanun gereği hayvanlar ne yazık ki bir can olarak tanımlanmıyor, mal ve eşya olarak tanımlanmıyor. Kabahatlar Kanunu’na göre sadece para cezası verilmekte, bu da caydırıcı olmamakta. Türk Ceza Kanunu’na göre caydırıcı ceza verilmesi gerek, bu da hapis cezası. İki yıldan az ceza alınırsa erteleme söz konusu, bunun olmaması için 2 yıl 1 ay ceza verilmesi lazım. Bu konuyla ilgili kanunun değişmesine yönelik bir taslak var ama hayvanseverlerin yeni yapılacak yasayla ilgili bazı maddelere ilişkin çekinceleri oldu. Seçimler de bizi geciktirdi. Biz, hayvan hakları ihlalleri ile ilgili araştırma komisyonuyuz, yasama çalışması yapmıyoruz. Çok kapsamlı çalışma yapıyoruz, ileride yasa değişikliği için zemin hazırlıyoruz. 2019 sonuna kadar gerçekleşecek bir yasa değişikliğinden bahsediyorum, çok ileri bir tarih değil. İsminin ne olduğu değil, vasfı önemli. Suçu kim işlerse işlesin, cezalandırılmalı. Hazırlanacak yeni yasada daha büyük cezalar getirilmeli.

"Hayvan mafyaları da gündemimizde"

Yel, TBMM Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu’nda hayvan mafyalarının uyguladığı şiddetin de görüşüldüğünü söylüyor. 

TBMM Hayvan Haklarının Araştırılması Komisyonu Başkanı ve AK Parti Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel​​​​​​​ / Fotoğraf: AA

Bazı grupların; horoz, pittbull gibi hayvanları dövüştürüp bahis oynatması ve hatta kedi parçalatması gündeme gelmiş. Yel'in aktardığına göre bu grupların, uyuşturucu madde verdikleri köpeklere tacizde bulunmaları konusu da komisyonda tartışıldı. 

İstenmeyen durumları engellemek için çalıştıklarını ve hayvan mafyalarını da gündeme aldıklarını kaydeden Yel, "Mafya vari oluşumlar kabul edilemez!" ifadesini kullandı. 

"Hayvanlar saldırgan değildir, sahibi nasıl yetiştirirse onlar da öyle olur" 

TBMM Hayvan Haklarının Araştırılması Komisyonu Başkanı, yasaklı ırklara ilişkin ise şu yorumu yaptı:

“Suç işleme eğilimli bazı kişiler, özellikle bu hayvanları kullanıyor. Hiçbir hayvan başlı başına saldırgan değildir, sahibi nasıl yetiştirirse hayvanlar da öyle oluyor. Pittbull cinsi hayvanın yaptıkları da aslında onun değil, onu yetiştirenlerin suçu. Sahipleri onları saldırgan yetiştiriyor, bu yönde çeşitli eğitimler alıyorlar. Yoksa yasaklı ırktan, çok uysal köpekleri de görüyoruz.”

Ayrıca, hayvanların toplanarak ormanlara atılıp, buralarda açlık ve susuzluğa terkedilmesi de çözüm bulunması gereken bir diğer konu olarak başlıklar arasındaki yerini almış.

Sosyal medyada son dönemde hayvanları tedavi ettirdiğini, onlara mama aldığını öne sürerek vicdani duyguları sömürüp para toplayanların durumu da görüşülmüş.

"Fayton konusunda devlet dışı otorite kabul edilemez" 

Masaya yatırılan bir diğer konu ise faytonların durumu. Mustafa Yel'in görüşü, sembolik olarak atlı faytonların devam etmesi yönünde, ancak şartı var: Ulaşımda kullanılmamalı!

Elektrikli, motorlu araçların devreye sokulmasını önereceklerini belirten Yel, faytonların Adalar'da "turistik" amaçlı olarak, sınırlı sayıda bulundurulabileceğini söyledi.

Yel, atların sağlık ve hijyen şartlarının denetlenmesinin de şart olduğunu ekledi. Kullanılacak at tipi (Kadana ve benzeri) ve coğrafi koşulların uygunluğunun da önemine dikkat çekti.

TBMM Hayvan Hakları Komisyonu Başkanı, fayton konusunda mafya vari bir oluşumun, devlet dışında hiçbir otoritenin kabul edilemeyeceğininin de altını çizdi.

Hayvan koruma polisleri

Hayvanlara yönelik suçları saptayıp önlemeye yönelik hayvan koruma polislerinin oluşturulması da komisyonda görüşülen talepler arasında yer almış. 

Mustafa Yel, hayvan hakları ihlallerine cezai yaptırım uygulanması ve komisyonda görüşülen diğer tüm önerilerin, Meclis'in tatile girmesi sebebiyle ekim ayına kaldığını, yıl sonuna kadar bu alanda sonuç almayı beklediklerini söyledi.

"Seçimler nedeniyle gecikme yaşandı"

Kendilerinin görüş toplayıp araştırma yapan bir komisyon olduklarını vurgulayan Yel, "neden bu kadar geç kalındığı" sorusuna ise seçimleri gösterdi:

"Seçim dönemi istediğimiz hızda hazırlık yapılamadı ve ertelendi."

TBMM Hayvan Hakları Komisyonu Başkanı Yel, 2019 tamamlanmadan hayvan haklarına yönelik hukuki sonuçların alınmasını umduğunu belirtti.