Karayip ada ülkesi Haiti'de 7,2 büyüklüğünde bir deprem yaşandı. Deprem de 'şu ana kadar' 2 bin kişi öldü. On binlerce insan da yaralandı. Ölü ve yaralı sayısının daha da aratacağı tahmin ediliyor.
Doğal afet, geçen ay öldürülen Cumhurbaşkanı Jovenel Moise ile bağlantılı siyasi kriz altındaki ülkeyi daha da istikrarsızlaştırıyor.
Depremin hemen ardından Haiti'ye gelen tropik fırtına da arama ve kurtarma çalışmalarını aksatırken evsiz kalan binlerce insan çaresizlik içinde 'hayatta kalmaya' çalışıyor.
Haiti hükümeti, depremden etkilenen dört vilayette bir aylık olağanüstü hâl ilan etti.
Haiti Sivil Savunma Ajansı'na göre, Haiti'nin güneybatısını vuran deprem, yaklaşık 10 bin kişinin de yaralanmasına neden oldu. Deprem bölgesinde 37 bin bina yıkıldı, 47 bin kadar bina hasar gördü.
Depremden 6 gün geçmesine rağmen son 48 saat içinde 34 kişinin canlı olarak enkazdan kurtarıldığı 30 binden fazla ailenin de evsiz kaldığı belirtiliyor.
Haiti gazetesi Le Nouvelliste'ye göre, deprem bölgesinde hastaneler, okullar, iş binaları ve kiliseler yıkıldı veya hasar gördü.
Depremden en kötü etkilenen iki kasaba Le Cayes ve Jeremie arasındaki yollar, çamur kaymaları ve artçı sarsıntılar nedeniyle trafiğe kapatıldı.
Haiti depremi, ülkenin güneybatı şehirlerine ciddi zaiyat verdirdi. Depremin merkez üssüne yakın bazı yerleşim yerlerine henüz ulaşılamadı. Çok sayıda hastane, kilise, okul, kamu dairesi binasının da depremde yıkıldı.
Depremzedeler, deprem felaketinin ardından tropik Grace fırtınası nedeniyle zor anlar yaşıyor. Özellikle deprem bölgelerinde içme suyu sıkıntısı yaşandığı belirtiliyor.
Depremin merkez üssü, Haiti'nin güneyindeki Nippes adlı bir kasabaydı. Burası başkent Port au Prince'den yaklaşık bir saatlik uçuş mesafesinde bulunuyor. Buna rağmen kurtarma çalışmalarında ciddi sorunlar yaşanıyor.
Depremden etkilenen bölgelerde sağlık sisteminin çökmesi ve afet bölgesinde Kovid-19 tehdidiyle karşı karşıya kalınması nedeniyle binlerce kişi hastalık, açlık ve ölüm tehdidiyle karşı karşıya kaldı.
Üstelik Haiti'de beş yıl önce yaşanan Matthew Kasırgası'nın yaraları henüz sarılmış değil. Ayrıca 2010'daki başka bir büyük depremin felaket sonrasında da 2 milyon Haitili yerinden edilmiş. Yaklaşık 300 bin kişi de ölmüştü.
Deprem enkazları daha kaldırılmadan kasırga geldi
Ortaya çıkan deprem felaketi, tropikal Grace fırtınasıyla birleşti. Şiddetli yağmur ve rüzgarla birlikte derme çatma barakalarda yaşayanlar da evsiz kaldı. Üç şehirde yaşayan toplam 75 bin aile depremin ardından sular altında kaldı.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Haiti'de, 500 binden fazla çocuk toplamda da 1,2 milyon insanın depremden etkilendiğini bildirdi.
Haiti, hasta ve yaralılara bakmak için en temel kaynaklardan bile yoksun. Ülkede sağlık sistemi diye bir şey kalmadı. Elde avuçta kalanlarla; kırıkları tedavi etmek için ağrı kesici, analjezik ve iğnelerin tükenmekte olduğu bildiriliyor.
Bu kaotik durum, Kovid-19'un yaygınlaşması için ideal koşullar yaratıyor. İlk aşılar ülkeye daha bir ay önce geldi. Test diye bir şey neredeyse yok, bu da virüsün ne kadar yaygın olacağını gösteriyor.
Delta varyatının yıkıcı etkisi de henüz anlaşılmış değil. Reuters'e göre, başkent Port-au-Prince'de bir hastanede tedavi edilen 800 hasta arasında ölüm oranı yüzde 10 oldu.
Siyasi kriz ve doğal afetler, Haiti halkını öfkelendiriyor
Başkent Port-au-Prince'ten depremin gerçekleştiği güneybatı bölgesine tıbbi ve gıda malzemelerinin taşınması, silahlı çetelerin bağlantı yollarını kontrol etmesi nedeniyle lojistik bir kabus oluyor.
Mevcut durum gıda fiyatlarındaki artışlar, pazarlarda taze ürün bulma zorluğu ve mal tedarik zincirindeki aksama, özellikle benzin ve motorin kıtlığı ülkedeki durumu daha da kötüleştirdi.
Üstelik Cumhurbaşkanı Moise'ye yapılan suikastının ardından Dominik Cumhuriyeti, Haiti ile olan sınırı kapatması, ülkede var olan durumu daha da zorlaştırdı.
Oysa Haiti ve Dominik Cumhuriyeti Hispaniola adasını birlikte paylaşıyor. Yani Coğrafi kaderleri ortaktı. Nitekim, Kasırganın yıkıcı etkisi her iki ülkeyi de olumsuz etkilemişti.
Deprem, yarımkürenin en fakir ülkesinin güneybatı kesimini vurdu, neredeyse bazı kasabaları yerle bir etti. Özellikle başkan Moise'ye yapılan suikast ve çete şiddetinin artması, doğal afetlerle birlikte ülkeyi yaşanmaz hale getirdi.
Bu bağlamda tarım arazilerinin su altında kalması, evlerin yıkılması ve elektrik hatların deprem ve fırtınadan hasar görmesi ülkede insanların devlete karşı öfkelenmesine neden oluyor.
Dolayısıyla günlük kazancın 1 doların altında olduğu ülke de doğal afetler gündelik yaşamı zorlaştırıyor.
Haiti'nin en büyük şehirlerinden biri olan Les Cayes'te birçok ev ve işyeri yıkıldı. Birçok insan açık alanda kamp yapmaya zorlandı.
Depremin merkez üssünün 30 kilometre kuzeyinde bulunan Maniche Belediye Başkanı David Brinard, şehrin yüzde 98'inin yok edildiğini açıkladı ve şu anda en acil ihtiyaç malzemelerin evleri yeniden inşa etmek için gerekli olan çadır ve inşaat malzemesi olduğunu söyledi.
Deprem ve tropik fırtına, ülkenin sağlık altyapısını dize getiren koronavirüs salgını ile birleşti. Depremden en çok etkilenen bölgelerde hastaneler de enkaz haline geldi.
Ayakta kalmaya çalışan ağır hasarlı hastanelerde, teraslarda, koridorlarda, verandalarda ve koridorlarda hastalar yatmak zorunda kaldı.
Üstelik 25 kilometre uzaklıktaki Les Cayes'ten Maceline'e kadar olan yollarda aileler açıkta uyuyor, evleri ciddi şekilde hasar gördü veya tamamen yıkıldı.
Birçoğu, artçı sarsıntılardan dolayı bir çatının altına rahatça yaşayamadıkları için bir gerginlik içinde yaşıyorlar.
Doğal afet, sadece yoksul ve kırsal kesimde yaşayanları değil elit ve zengin insanlara da zarar verdi. Örneğin Les Cayes'e yaklaşık 6,5 mil (10,5 kilometre) küçük Ile-a-Vache adasında yaşayan, Haitili seçkin iş adamları, diplomatlar ve zengin insanlar arasında popüler olan sahil beldesine de büyük zarar verdi.
2010'da yaşanan 7,0 büyüklüğündeki deprem, yoğun nüfuslu başkent Port-au-Prince'de büyük bir yıkıma neden olmuştu. Haiti hükümeti ölü sayısını yaklaşık 300 bin olarak belirlerken, ABD ölüm sayısını 46 bin ile 85 bin arasında belirlemişti.
2021 yılında yaşanan son depremde ise ölüm sayısının 1.800 ile 8.000 arasında olacağı tahmin ediliyor. Nitekim şimdiden 2 binini geçti bile.
Üstelik enkaz başında Haitililer çıplak elleriyle enkaz altındaki yakınlarını kurtarmak için arana-kurtarma çalışmalarına çalışıyor.
Özetle 11 milyon insanın yaşadığı Haiti'de sistematik çete/mafya şiddeti ve işlevsiz bir hükümet altında yaşayan Haitililer, doğal felakete karşı hazırlıksız yakalandı. Siyasi, ekonomik ve sağlık krizinin yanında ülke 'hayatta kalmaya çalışıyor.'
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
