CHP ve İYİ Parti’nin, “Çin’in baskıcı uygulamalarına maruz kalan Uygur Türklerinin sorunlarının araştırılmasına” ilişkin teklifi Cumhur İttifakı oylarıyla reddedildi.
Teklif Samsun Milletvekili Bedri Yaşar ve 23 milletvekili tarafından verilmişti.
Teklifin Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülmesi sırasında partiler arasında sert tartışmalar yaşandı.
'Tepki koymayanların insanlığından şüphe ederim'
Teklifin sahiplerinden İYİ Partili Bedri Yaşar, Çin Halk Cumhuriyeti yönetiminin Doğu Türkistan'da Uygur Türklerine yönelik sistematik baskı, zulüm ve asimilasyon politikaları uyguladığını belirtti.
Doğu Türkistanlıların yanına özellikle Çinlilerin yerleştirildiğini söyleyen Yaşar, “Uygur kızları zorunlu olarak Çinlilerle evlendirilmektedir. Vicdan sahibiyseniz, bunların ne manaya geldiğini, bu kelimeleri duyup bu hissiyatın içerisinde hiçbir şey hissetmiyorsanız, bununla ilgili hiçbir tepki ortaya koymuyorsanız ben bu tepkiyi koymayanların insanlığından bile şüphe ederim” dedi.
HDP'li Gergerlioğlu: AK Parti ve MHP, Uygur Türklerini 50 milyar dolara sattı
Teklif adına partisi adına söz alan HDP’li Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun konuşması sırasında Genel Kuruldaki tansiyon yükseldi.
Pekin yönetiminin 3 milyon Uygur Türkü'nü toplama kamplarına doldurduğunu ifade ederen Gergerlioğlu, “Mahkemeye çıkarılmadan bir polis devletinde 3 milyon Uygur Türkü toplama kamplarında. Camiler boş. Sakal bırakmak, uzun tesettür giysisi giymek, başörtüsü takmak, namaz kılmak, oruç tutmak toplama kamplarına gitmek için bir neden. Asimilasyon dini ve kültürel anlamda son hızıyla işliyor. Bakın, Ziynet Gül Tursun, Türkiye'den Tacikistan'a zorla gönderilen ve şu anda Çin zindanlarında olan bir kadın. Türkiye Göç İdaresi bu konuda hesap vermelidir. Abdulkerim İsmail, 86 yaşında bir din âlimi, Çin zindanlarında hayatını kaybetti. Türkiye'de Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesini bitiren Ekrem Mehmet, Çin zindanlarında işkence altında öldü. Biz bunları uzun süredir takip ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Türkiye ile Çin arasında 50 milyar dolarlık anlaşma yapıldığını, o tarihten sonra Türkiye’nin Çin siyaseti konusunda ses çıkarmadığını savunan Gergerlioğlu, “Cumhur İttifakı tek kelime eleştiri yapmıyor. Türk heyeti Çin'e giderek toplama kamplarını inceleyecekti; bir yıldır gitmiyor arkadaşlar, takip ediyorum, bir yıldır gitmiyor. Şu anda biz Halkların Demokratik Partisi olarak Kürtlerin de, Uygur Türklerinin de hakkını savunan bir partiyiz ve iktidarın Uygur Türklerini sattığını düşünüyoruz. AK Parti ve MHP'siyle, 50 milyar dolar için bu satışın gerçekleştiğini net bir şeklide söylüyorum. Varsa hamaset dışında bir sözleri cevap versinler” şeklinde konuştu.
MHP'li Akçay: Ne yapacağız, Çin'e savaş mı açacağız?
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Grup Başkanvekili Erkan Akçay, Gergerlioğlu’nun bu sözlerini “hadsizlik” olarak nitelendirdi.
“Kim kimi satmış” diye soran Akçay, “Bu hadsiz lafları iade ediyorum, reddediyorum ve kınıyorum. Türkiye Cumhuriyeti elinden gelen gayreti de göstermektedir. Ne yapacağız? Çin'e savaş mı açacağız? Yani, bu istismardan başka bir amaç taşımamaktadır. Ne demek '50 milyar dolar için sattı’ demek. Türkiye Cumhuriyeti, dünyada insanlığın timsali bir ülkedir ve devlettir” dedi.
Akçay, HDP’li Gergerlioğlu’nun konuşması üzerine, “Bu, FETÖ politikasıdır”, MHP’li Mustafa Hidayet Vahapoğlu ise “FETÖ kontenjanı” suçlamasında bulundu.
Türkiye'nin Çin politikasını uzun yıllardır takip ettiğini ve belgelerle konuştuğunu ileri süren Gergerlioğlu ise “50 milyar dolar için Uygur Türkleri gerçekten satılmıştır” iddiasını tekrarlayarak şunları söyledi:
Daha öncesinde Berat Albayrak'ın 3,6 milyar dolarlık aldığı kredi sonrasında Uygur Türkleri satılmıştı. Birleşmiş Milletler "Kitlesel bir soykırım vardır." diyor ve sadece sadece üç kuruşluk ekonomik menfaatiniz için susuyorsunuz.
“Amerika'nın sesi misin sen?”
Gergerlioğlu’nun bu sözleri üzerine MHP’li Vahapoğlu, “Amerika'nın sesi misin sen” diye sordu. AK Partili Metin Gündoğdu ise Gergerlioğlu’nu “ABD'nin maşalığını yapmakla” suçladı.
MHP Grup Başkanvekili Akçay, FETÖ iddiasını sürdürerek, “Konuşmacının ifadeleri provakatiftir. Çin ile Sincan Uygur Türklerinin haklarını, hukukunu savunmak değil burada Amerika Birleşik Devletleri'nin emperyal politikaları ve FETÖ ağzıyla bir provokasyona maruzdur, Türkiye Cumhuriyeti. Bu sözleri ancak bunu ifade eder. Biz Çin'de, Doğu Türkistan'da, Çin'in yaptığı zulümleri ciğerinde, yüreğinde hisseden, bunu adeta varlık sebebi hâline getirmiş insanlarız biz. Hiç kimse bunu emperyal provokasyonların emeli doğrultusunda, bir propaganda ve provokasyon meselesi yapamaz ve yaptırtmayız” ifadelerini kullandı.
Önerge hakkında Cumhuriyet Halk Partisi adına konuşan isim İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’ydu. Uygur Türklerinin Çin’de sistematik bir biçimde asimilasyona tabi tutulduğunu söyleyen Tanrıkulu, buna ilişkin olarak birçok belge ve uluslararası gözlem kuruluşlarının raporları olduğunu ifade etti.
CHP'li Tanrıkulu: Riyakar davranıyorsunuz
Tanrıkulu,“Türkiye, dünyanın her tarafında, yanı başımızda yurttaşlarımızın soydaşlarıyla ilgili tutum alıyoruz ama sonuçta başka bir nedenle Çin'le ilgili bu iddialar konusunda da bir kelime bir şey etmiyoruz” diyen Tanrıkulu, “Eğer yoksa olmadığını araştıralım varsa önlenmesi için çalışalım. Dolayısıyla da araçlaştırmayalım, bunu yapalım ama bunu yapamıyoruz, yapmıyorsunuz ve yani riyakâr davranıyorsunuz. Yani kelimenin en hafif tabiriyle riyakâr davranıyorsunuz. Bulgaristan'da görüyorsunuz, Suriye'de görüyorsunuz, Yunanistan'da görüyorsunuz, Irak'ta görüyorsunuz neden Çin'dekini görmüyorsunuz? Neden görmüyorsunuz? Neden bir tek kelime bir şey söylemiyorsunuz” şeklinde konuştu.
'Sincan' polemiği
Teklifle ilgili AK Parti adına konuşan Halil Özşavlı ise Uygur Türklerinin temel insan haklarına saygı göstermesi yolundaki beklentilerin Çin nezdinde, üst düzeyde her vesileyle dile getirildiğini söyledi.
Özşavlı, Bakanlık sözcüsü ile AK Parti sözcüsünün 11 ve 26 Şubat 2019'da Uygur Türklerinin ve Sincan Bölgesi'ndeki diğer Müslüman topluluklarının insan haklarına saygı gösterilmesi ve toplama kamplarının kapatılması çağrısında bulunduğunu aktardı.
Özşavlı’nın “Sincan” ifadesine tepki gösteren İYİ Partili İsmail Koncuk ise, “Sincan değil, Doğu Türkistan, onu bile bilmiyorsunuz” dedi.
MHP'li Akçay: ABD, Çin'i sıkıştırmak için Uygur Türklerini kullanmak istiyor
MHP’li Akçay ise ABD’nin kendisine rakip gördüğü Çin'i Uygur Türkleri üzerinden sıkıştırmak, Uygur Türklerini siyasi ve emperyal amaçları için kullanmak istediğini öne sürerek şu iddialarda bulundu:
Unutulmamalıdır ki emperyalist bayraklar altında, Amerikan Bayrağı'nı arkasına alarak ABD ve FETÖ ağzıyla Doğu Türkistanlılar için hak arayışı mümkün değildir, doğru da değildir. Uygur Türkleri, ABD ile Çin arasındaki güç mücadelesinin enstrümanı değildir, olmamalıdır, olmayacaktır.
Tartışmaların gölgesinde kalan araştırma teklifi ise AK Parti ve MHP oylarıyla reddedildi.
Independent Türkçe
