Bennu asteroidi Dünya'ya çarparsa yaşanacak felaket gözler önüne serildi

Bilim insanları küresel çapta kış yaşanacağını söylüyor

Yaklaşık 4,5 milyar yaşındaki Bennu, Güneş Sistemi'nin ilk dönemleri hakkında kıymetli bilgiler veriyor (NASA)

Bilim insanları asteroit Bennu'nun Dünya'ya çarpması durumunda küresel çapta bir kış yaşanacağını tespit etti. 

NASA 8 yıl içinde Dünya'ya çarpma ihtimali yüzde 1,33 olan 2024 YR4 adlı asteroidi kısa süre önce keşfedene kadar gezegen için en tehlikeli uzay taşı Bennu'ydu.

Geçen hafta yayımlanan çığır açıcı bir çalışmayla yaşamın yapıtaşlarını içerdiği saptanan Bennu, 500 metre çapıyla ortalama büyüklükte bir asteroit. Kıyaslamak gerekirse, 66 milyon yıl önce gezegene çarparak Dinozorlar Çağı'nı sona erdiren uzay taşı yaklaşık 10 kilometre çapa sahipti. 

Bulguları hakemli dergi Science Advances'ta dün (5 Şubat) yayımlanan çalışmada, Bennu'nun olasılıklara meydan okuyup Dünya'ya çarparsa neler yaşanacağı hesaplandı. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bilim insanları Bennu gibi orta büyüklükteki asteroitlerin, yaklaşık her 100 bin ila 200 bin yılda bir Dünya'ya çarptığını söylüyor.

Yeni çalışmaya göre Bennu'nun Eylül 2182'de gezegene çarpma ihtimali 2 bin 700'de bir veya yüzde 0,037.

Bilim insanları iklim modellerinden yararlanarak bilgisayar simülasyonlarıyla çarpışmanın olası etkilerini inceledi. 

Araştırmacılar böyle bir durumda atmosfere muazzam miktarda toz salınacağını söylüyor. En kötü senaryoda 400 milyon ton tozun atmosfere ulaşarak küresel bir kışa neden olacağı saptandı.

"Çarpışma kışı" denen bu dönemde sıcaklıklar, gezegene ulaşan güneş ışığı ve yağış oranı düşecek. Havaya yükselen toz parçacıklarının güneş ışığını engellemesiyle küresel sıcaklıkların hızla 4 derece düşmesi bekleniyor.

Çalışmaya göre ayrıca yeryüzünde daha az buharlaşma meydana geleceği için yağış miktarı yüzde 15 oranında azalabilir ve ozon tabakası yüzde 32'ye varan oranda incelebilir.

Bilim insanları bu koşullar altında bitkilerin fotosentez yapmasının da sekteye uğrayacağını ve dünyanın gıda kriziyle karşılaşacağını tahmin ediyor. 

Ekip ayrıca çarpmanın yaşandığı bölgede daha ciddi etkiler görülebileceğini ifade ediyor. 

Güney Kore'deki Pusan Ulusal Üniversitesi'nden Dr. Lan Dai, başyazarı olduğu çalışma hakkında "Sonuçlarımız, atmosferde 2 yıla kadar kalabilen toz parçacıklarının, çarpışmanın ardından 4 yıldan uzun süre boyunca küresel bir "çarpışma kışına" neden olabileceğini gösteriyor" diyerek ekliyor: 

Ani kış, bitkilerin büyümesine elverişsiz iklim koşulları sunarak kara ve deniz ekosistemlerinde fotosentezin başlangıçta yüzde 20-30 oranında azalmasına yol açabilir. Bu da muhtemelen küresel gıda güvenliğinde büyük aksaklıklara neden olacak.

Diğer yandan çarpma sonucu salınan tozun demir bakımından zengin olması halinde okyanuslardaki bazı yosun türlerinin çoğalacağı tahmin ediliyor. Araştırmacılar, bu yosunların karadaki gıda üretimine bir alternatif sunabileceğini söylüyor. Ancak deniz ekosistemlerinde dengesizliğe yol açma ihtimalleri de var.

Harvard Üniversitesi Yer ve Gezegen Bilimleri bölümünden Nadja Drabon bulguların, Dünya tarihindeki daha önceki çarpmaların etkileriyle uyumlu olduğunu söylüyor.

Çalışmada yer almayan Drabon "Geçmişteki etkilerin çoğu çok daha büyük ve genellikle daha şiddetli, daha uzun süreliydi" diyerek ekliyor: 

Bu çalışma, nispeten 'küçük' etkilerin bile fotosentezi ciddi şekilde sınırlayacak kadar toz yayabileceğini ve bunun da besin zincirinde ciddi sorunlara yol açabileceğini göstermesi açısından özellikle ilgi çekici.

Araştırma ekibi bundan sonra, modern insanların atalarının asteroit çarpmalarına verdiği tepkileri modellemeyi planlıyor.

Dr. Dai "Asteroit çarpması Dünya tarihinde birçok kez gerçekleşti" diyor: 

İlk atalarımızın, gezegeni değiştiren bu olaylardan bazılarını önceden yaşaması muhtemel ve bunun insan evrimi ve hatta kendi genetik yapımız üzerinde potansiyel etkileri olabilir.



Independent Türkçe, CNN, IFLScience, Live Science, Science Advances, BBC Türkçe, AA

Derleyen: Büşra Ağaç

DAHA FAZLA HABER OKU