Ukrayna savaşında üçüncü yıla doğru ilerlenirken son aylarda yeni bir aktör konuşulmaya başlandı. 

Moskova ve Pyongyang, Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ve Güney Kore'nin iddiaları için daha iki ay önce "asılsız söylenti" diyordu. Artık Kuzey Koreli askerlerin Ukrayna'nın Rus topraklarında açtığı Kursk cephesinde öldüğü bildiriliyor. 

Kiev ve Washington, uzaklardan gelen bu birliklerin ilk ciddi can kaybını yaşadığını yaşadığını iddia ediyor. 

Rusya ve Kuzey Kore'nin iddialara hâlâ yanıt vermemesi tahminlerin çeşitliliğini artırıyor.

CNN'e konuşan üst düzey ABD'li yetkiliye göre, ekimden beri Kursk civarında ölen ya da yaralanan Kuzey Kore askeri sayısı yüzlerle ifade ediliyor.

Ukraynalılar da hafta sonunda onlarca askerini kaybeden Kuzey Korelilerin "70 yıl önceki taktikleri" kullandığını iddia ediyor.

Dikkat, bu görüntüler sizi rahatsız edebilir:

Ukrayna'nın yayımladığı videolarda Kuzey Koreli olduğu belirtilen hedeflerin drone'lara şaşkınlıkla baktığı görülüyor 

Pentagon'a göre 11 bin, Bloomberg'in kaynaklarına göreyse 100 bin Kuzey Kore askeri Rusya'ya yardım için sahada. 

Kiev askeri istihbaratı Kuzey Korelilerin Rusya adına savaşan Çeçen askerleri yanlışlıkla öldürdüğünü bildiriyor.

Rus ordusunun onların varlıklarını kanıtlayabilecek videoları engellemeye çalıştığını vurgulayan Zelenski ise Kuzey Koreli askerlerin öldükten sonra yüzlerinin yakıldığını ve böylece kimliklerinin gizlendiğini iddia ediyor. 

Dikkat, bu görüntüler sizi rahatsız edebilir:

Bir de Financial Times yazarı Gideon Rachman'ın "genellikle güvenilir" bir kaynağa dayandırdığı iddia var. Daha önce özgür internet görmeyen Kuzey Kore askerlerinin porno sitelere akın ettiği söylentisi çok yayılsa da buna dair güvenilir bir kanıt yok. Pentagon da böyle bir şeyi doğrulayamayacağını bildirdi. 

Sahadaki etkileri ne?

Kuzey Kore, 1 milyon 300 bine yakın faal askeriyle dünyanın en büyük ordularından birine sahip. CIA'e göre 17 yaşında başlayan zorunlu askerlik, 5 ila 13 yıl sürebiliyor.

Güney Kore'yle sıcak çatışma ihtimalinin hiçbir zaman göz ardı edilmediği ülkenin ordusunun savaş deneyimiyse uzun süredir yok. 

ABD merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nden (CSIS) Mark Cancian, Kuzey Kore askerlerinin kendilerine dayatılan öğretilere sıkıca bağlandığını ancak çatışmaya hazır olmadıklarını söylüyor. Ancak Ukrayna'nın çizdiği ölüme gönderilen piyonlar tablosuna inanmadığını da vurgulayarak…

Ruslar onlara Ukrayna'daki savaşın kendine münhasır koşullarıyla ilgili ek eğitim veriyor gibi görünüyor.

Sosyal medyada Kuzey Koreli askerlere Rusya'da verilen eğitimi gösterdiği iddia edilen pek çok video dolaşıyor

Kuzey Kore'den kaçanlar sıradan askerlerin de halk gibi aç kaldığını ve üç gün uyumadan kışın 150 kilometre yürüdükleri sert eğitimlerden geçtiğini söylüyor. 

Ancak Kuzey Kore'nin "Fırtına Birliği" diye de bilinen 11. Bölük'teki askerlerinin bu durumdan muaf olduğu da vurgulanıyor.  

Ukrayna ve Güney Kore'nin istihbarat örgütleri, Kuzey Kore'nin bu seçilmiş askerleri Rusya'ya yolladığını ve bunların sızma, altyapı sabotajı ve suikast konularında sağlam eğitim almış elit savaşçılar olduğunu bildiriyor. 

Washington merkezli düşünce kuruluşu Stimson Center'dan Kuzey Kore uzmanı Michael Madden onlar için şöyle diyor:

Yüksek seviyedeki fiziksel acı ve psikolojik işkenceye dayanacak şekilde eğitildiler. Savaştaki eksikliklerini fiziksel ve zihinsel olarak zorluklara katlanarak telafi ediyorlar.

NATO her gün bini aşkın Rus askeri öldüğü ya da yaralandığı için Moskova'nın her ay 20 bin yeni askeri silah altına aldığını bildiriyor. 

ABD'nin tahminlerine göre de Şubat 2022 sonrasında 600 bin Rus askeri öldü ya da yaralandı.

CSIS'in kıdemli danışmanı Cancian, Moskova'nın "ülke içindeki siyasi etkiyi minimize etmek için" yabancı askerlere ve gönüllülere yöneldiğini söylüyor.

Güney Kore'nin eski korgenerallerinden Chun In-bum da Rusya'nın bulabileceği en iyi askerleri saflarına kattığını söyleyip ekliyor:

Birlikleri yeterli eğitimi vermeden cepheye gönderiyorlar. Onlara kıyasla Kuzey Koreliler eğitimli ve istekli. Henüz çatışmalarla sınanmasalar da yakında bu da olacak.

Chun bu askerlerin teslim olmaktansa kendini öldüreceğini vurguluyor:

Eğer kendinizi öldürürseniz Kuzey Kore'deki ailenize bakıyorlar ve sizi sonsuza kadar kahraman gibi görüyorlar.

ABD Dışişleri, Rusya'da Kuzey Koreli askerlere topçuluk, insansız hava aracı yönetimi ve siper temizliği gibi basit piyade görevlerine dair eğitimlerin verilerek "cephe için kritik beceriler" kazandırıldığını söylüyor.

Bazı uzmanlara göreyse Rusların sistemlerine alışık olmayan ve dil engeline sahip Kuzey Kore askerlerinin cephedeki durumu zor. Mühendislik ve inşaat konusundaki uzmanlıklarının kullanılacağını tahmin ediyorlar.

Güney Koreli siyasetçiler, Rusların "ateş" ve "Mevzilenildi" gibi yüz kelimeyi öğrettiğini söylüyor.

Kuzey Kore askerlerine Rusça kelimelerin öğretildiği öne sürülen videolar dolaşımda

"Çok para kazanıyorlar"

Kore Risk Grubu Direktörü Andrei Lankov bunun para kazanmak için iyi bir yol olduğunu söylüyor. Rus askeri teknolojisinin Kuzey Kore'ye transferini de cabası olarak görüyor.

Ayrıca KN-23 ve KN-24 gibi Kuzey Kore yapımı füzeler, Batılıların savunma sistemleri karşısında test ediliyor.

Uluslararası yaptırımlarla boğuşan Kim Jong-un'un Rusya'ya gönderdiği silah ve askerler karşılığında gıda, para ve petrol yardımı aldığını söyleyen uzmanlar da var. 

ABD Hint-Pasifik Komutanı Samuel Paparo, Kuzey Kore'ye savaş uçağı verileceğini söylüyor.

Uydu görüntüleri Rusya'dan Kuzey Kore'ye giden petrol gemilerinin sayısının çok arttığını ortaya koyuyor.

Seul'deki Hankuk Yabancı Diller Üniversitesi'nden Olena Guseinova, Kuzey Kore'nin Rusya'ya satılan silahlardan 5,5 milyar dolar kazandığını tahmin ediyor.

Ukrayna kökenli akademisyen, Rusya'ya gönderilen askerlerden de yılda 572 milyon dolar kazanılabileceğini öne sürüyor.

Geçen yıl yalnızca 330 milyon dolarlık ihracat yapan bir ülke için bunlar çok büyük rakamlar. 

Güney Kore istihbaratının tahminlerine göre Moskova, Pyongyang'a asker başına aylık 2 bin dolar ödüyor. 

ABD'li yetkililerin Kore Savaşı'nda cepheye gönderilen Türk askeri başına ayda 23 sent verildiğini söylediği düşünülürse bu miktar fena sayılmaz.

Chun In-bum, "Ortalama bir Kuzey Kore askeri normalde ayda bir dolar kazanıyor. Kim Jong-un paranın yüzde 90'ını alsa bile bir Kuzey Koreliye göre askere çok para kalıyor" diyor. 

Ukrayna'nın 350 Rus askerinin cepheden kaçmasını sağladığı bildirilen "Yaşamak İstiyorum" projesi kapsamında ekimde Korece bir video yayımlandı.

Günde üç öğün sıcak yemek, sağlık hizmeti ve iyi muamele karşılığında Kuzey Korelilerin askerden kaçması önerildi.

Bunun başarıya ulaşma ihtimalini düşük gören uzmanlardan Madden, "Bir Kuzey Kore askeri Ukrayna'ya kaçmaya çalışsa yanındaki arkadaşı kafasına sıkar" diyor. 

Güney Kore ne düşünüyor?

Sıkıyönetim ilanıyla Güney Kore'yi karıştıran Yoon Suk Yeol'ün Pyongyang'ı işaret etmesi dikkatlerden kaçmıyor.

Bu olaydan sonra azledilen Yoon, muhalefeti "hükümetin işlevini yerine getirmesini engellemekle" suçlayarak, sıkıyönetimin "Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldırmayı ve anayasal özgürlük düzenini korumayı amaçladığını" savunmuştu.

Ekimin gündem başlıkları arasında da Kuzey Kore'yi Güney'e bağlayan iki yolun Pyongyang tarafından tahrip edilmesi ve Seul'ün Kuzey'e drone'lar göndermekle suçlanması vardı. 

Propaganda yazıları ve çöp taşıyan yüzlerce balonlarla birbirlerini hedef alan iki ülke arasındaki gerilim artarken Kuzey Kore'nin askeri tecrübesini artırması Seul'ü rahatsız ediyor. 

Zira Kim Jong-un bu tecrübeleri ve Rusya'dan alacağı yeni teknolojileri yarımadada kullanmak isteyebilir. 

Güney Kore birlikleri de 1975'te biten Vietnam Savaşı'ndan beri büyük bir çatışmaya girmedi. 

Vladimir Putin'in haziranda Kuzey Kore'yi ziyaret etmesinin ardından taraflar arasında imzalanan "kapsamlı stratejik ortaklık anlaşması" da endişe yaratıyor. 

Bir ülkeye saldırı durumunda ötekinin yardıma koşma sözü vermesi, Seul tarafından "derin endişeyle" karşılanıyor.

Uzun süredir aktif çatışma olan yerlere silah göndermeme politikasını uygulayan Güney Kore, Ukrayna'ya "savunma amaçlarıyla" yardım etmeyi düşündüğünü dahi bildirdi. 

Diğer yandan Seul merkezli Kore Savunma Analizleri Enstitüsü'nden Doo Jin-ho, Kuzey Kore'nin elinde ne varsa Rusya'ya gönderdiğini savunarak "İsteseler bile şu anda Kore'de savaşamazlar. Şu anda Kim Jong-un'un en büyük zayıflığı bu olabilir" diyor. 

​Çin durumdan rahatsız mı?

Geçen ay Batı medyasında Çin'in Pyongyang-Moskova yakınlaşmasından rahatsızlık duyduğu ifade edilirken ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell şu ifadeleri kullandı:

Rusların Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ni cesaretlendirmesinin Çin'in çıkarına olmayacak bazı eylemlere ya da askeri hamlelere yol açabileceğini düşünerek endişeleniyorlar. Çin, doğrudan Rusya'yı eleştirmese de Pyongyang ve Moskova arasındaki koordinasyonun artmasının onları tedirgin ettiğine inanıyoruz.

Kuzey Kore'nin Ukrayna savaşına dahil olmasının, ABD'nin Güney Kore ve Japonya önderliğinde kuracağı bir Çin karşıtı cepheye yol açmasından korkulabileceği yorumu yapılıyor. 

Diğer yandan Rusya'nın Çin sayesinde Ukrayna savaşını sürdürebildiğini savunarak Pekin'in büyük bir hoşnutsuzluk içinde olmadığını savunanlar da var. 

Örneğin Japonya'daki Komazawa Üniversitesi'nden Prof. Emi Mifune şöyle diyor:

Rusya'nın ne planladığını Çin'in bilmeme ihtimali yok. Rusya'nın Batı'ya kaybetmesi Çin için kabul edilemez bir şey. Rusya yenerse propaganda konusunda avantaj sağlayacaklar ve Tayvan'ın kontrolü için de bir emsal oluşturulacak.

Kuzey Kore'nin ticaret hacminin yüzde 90'ından fazlasının Çin'den sorulduğu da düşünülürse Pyongyang-Pekin ilişkilerinin soğuması pek ihtimal dahilinde değil gibi.

 

Kaynaklar: BBC, CNN, Daily Beast, Guardian, Kyiv Independent, Newsweek, New York Times, Politico, RFA