Bilim insanları ilk kez dev bir dolu tanesinin içini yüksek çözünürlükte görüntüledi. Bulguların, büyük fırtınalardaki dolu tanelerinin büyüklüğünü öngörmeye katkı sunması bekleniyor.

Fırtına sırasında yağmur damlalarının, bulutun çok soğuk bir kısmında donması sonucu dolu taneleri oluşuyor. Daha sonra yerçekimi ağırlaşan parçaları aşağı çekerken, diğer damlaların da eklenmesiyle dolu taneleri büyüyor.

İspanya'daki Katalonya Meteoroloji Servisi ve Barselona Üniversitesi'nden araştırmacılar, çapı 12 santimetreye varan dolu tanelerini inceleyerek iç yapılarını hiç olmadığı kadar detaylı bir şekilde ortaya koydu.

Bulgularını hakemli dergi Frontiers in Environmental Science'ta 6 Aralık Cuma günü yayımlayan ekip, 2022'de İspanya'nın kuzeydoğusunu vuran şiddetli fırtınada yağan büyük dolu tanelerinin iç yapısını görüntüledi. 

Dolu taneleri bir çocuğun ölümüne ve onlarca kişinin yaralanmasına neden olmuştu. 

Bu dev buz parçalarının iç yapısını incelemek gelişim süreçleri hakkında fikir verebilir. Ancak bugüne kadar büyük dolu taneleri kesilerek analiz ediliyordu.

Bir diş kliniğindeki bilgisayarlı tomografi cihazını kullanan bilim insanları, 14 dolu tanesinin toplam 512 görüntüsünü aldı. 

Makalenin kıdemli yazarı Prof. Xavier Úbeda "Örnekleri kırmadan, dolu tanelerinin iç katmanları hakkında daha fazla bilgi sağlayacak bir teknik kullanmak istedik" diye açıklıyor: 

Bu kadar net görüntüler elde etmeyi beklemiyorduk.

Araştırmacılar, dışı mükemmel bir küreye en yakın olan dolu tanelerinin bile iç kısmının düzensiz olduğunu keşfetti. 

Özellikle şekli en düzgün buz parçalarının çekirdeği, ilginç bir şekilde merkezde değildi. 

Bilim insanlarına göre bu durum, mevcut varsayımların aksine, dolu tanelerinin her yönde eşit şekilde büyümediğini gösteriyor.

Makalenin yazarlarından Carme Farnell Barqué bunun, taşın en kalın kısmının fırtına içinde farklı yükseltilerde gidip gelirken değil, düşerken oluştuğuna işaret ettiğini söylüyor.

Araştırmacılar yeni bulgular sayesinde, benzer şiddetteki fırtınalarda dolu tanelerinin nasıl oluşacağının tahmin edilebileceğini söylüyor. Böylece buz parçalarının ciddi bir hasar vermesinin önüne geçilebilir. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Tomeu Rigo, "Büyüyen dolu tanesinin her bir katmanını, fırtınanın evrimine ilişkin radar verileriyle ilişkilendirebiliriz" diyerek ekliyor: 

Bu veriyi yeni fırtınalarla ilişkilendirip bulguları geleceğe yönelik kullanabiliriz.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, New Scientist, Frontiers in Environmental Science

Derleyen: Büşra Ağaç