Bilim insanları "plastik poşete" benzeyen soyu tükenmiş bir tür tespit etti. Yaklaşık 514 milyon yıl önce yaşamış bu canlı, ahtapot ve salyangoz gibi akrabalarının evrimine ışık tutuyor.
Omurgasız hayvanları içeren yumuşakçalar şubesi; ahtapot, salyangoz, sümüklüböcek ve mürekkepbalığı gibi birbirinden çok farklı canlıları barındırıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
530 milyon yıl kadar önce gerçekleşen bu çeşitlenme çok hızlı yaşandığı için pek fazla fosil kalıntısı bulunamıyor. Bu da yumuşakçaların evrimsel sürecini anlamayı zorlaştırıyor.
Bilim insanları Çin'in Yünnan eyaletinde yeni bir yumuşakça türüne ait fosilleşmiş örnekler keşfetti. Araştırmacılar Shishania aculeata adını verdikleri türün, yumuşakça evriminin çok erken bir döneminde yaşadığını düşünüyor.
Keşfi yapan Guangxu Zhang, fosillerin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemediğini söyleyerek ekliyor:
Çürüyen küçük bir plastik poşete benzediği için ilk başta buna 'plastik poşet' dedim. Bu fosillerden daha fazla bulup laboratuvarda analiz edince bunun bir yumuşakça olduğunu fark ettim.
Science adlı hakemli dergide dün (1 Ağustos) yayımlanan araştırmada yaklaşık 514 milyon yıl önceye tarihlenen fosillerin, pek çok yumuşakçada görülen kabuktan yoksun olduğu tespit edildi.
Bilim insanları ayrıca Shishania'nın koni şeklinde dikenlerle kaplı bir zırhı olduğunu saptadı. Bu zırh, birkaç santimetre uzunluğundaki hayvanın vücudunun alt kısmını kaplamıyordu.
Fosil örneklerinin baş aşağı şekilde korunduğunu gözlemeleyen ekip, hayvanın sümüklüböcekteki gibi kaslı bir ayağı olduğunu düşünüyor. Shishania muhtemelen bu organını denizin dibinde yürümek için kullanıyordu.
Araştırmacılar hayvanın dikenlerinin içinde, çapı milimetrenin 100'de birinden daha küçük kanallar tespit etti. Bunların tabanındaki hücre çıkıntılarının, konileri salgıladığı bulundu.
Ekibin üç boyutlu yazıcıya benzettiği bu salgılar, Shishania'nın ihtiyaç duyduğu parçaların üretilmesini sağlamış.
Oxford Üniversitesi'nden Luke Parry, ortak yazarı olduğu çalışma hakkında "Shishania'nın vücudunu kaplayan konik dikenlerin içinde, bunların hayattayken nasıl salgılandığını gösteren mikroskobik ayrıntılar bulduk" diyerek ekliyor:
Bu tür bilgiler, olağanüstü derecede iyi korunmuş fosillerde bile son derece nadir bulunuyor.
Araştırmacılar yeni türün, yumuşakçaların geçmişine dair çok kıymetli bilgiler verdiğini söylüyor. Parry bulguları şöyle değerlendiriyor:
Shishania bize yumuşakçaların evriminde çok az fosile sahip olduğumuz bir döneme dair eşsiz bir bakış açısı sunuyor. Modern salyangoz ve deniz taraklarında gördüğümüz kabukların evriminden önceki en eski yumuşakça atalarının, dikenli zırhla kaplı sümüklüböcekler olduğunu gösteriyor.
Independent Türkçe, Popular Science, BBC, Science
Derleyen: Büşra Ağaç
