Bilim insanları son derece nadir ve iyi korunmuş 520 milyon yıllık bir fosil buldu. Böcek, örümcek ve yengeçlerin atasına ait fosil, araştırmacıları şaşkına çevirdi. 

Çin'in kuzeyinde mikroskobik fosiller içerdiği bilinen bir alandaki kaya birikintilerini inceleyen araştırmacılar, yaklaşık bir kum tanesi büyüklüğünde bir kalıntıya rastladı. 

Çalışmaya liderlik eden Dr. Martin Smith, mikroskopla incelediği larva fosilinin "çok özel" bir örnek olduğunu fark edince bunu Birleşik Krallık'a (BK) götürerek daha detaylı bir incelemeye koyuldu. 

Nature adlı hakemli dergide dün (31 Temmuz) yayımlanan araştırmada larvanın, Kambriyen Dönem'e ait yeni bir tür olduğu saptandı. Bilim insanları böcek, örümcek ve yengeçlerin de içinde yer aldığı eklembacaklılar şubesine ait bu türe Youti yuanshi adını verdi. 

Eklembacaklıların evrimini anlamak için nasıl geliştiklerini görmenin elzem olduğunu söyleyen Dr. Smith, hep bu canlılara ait bir larva fosili bulmayı hayal etmiş. BK'deki Durham Üniversitesi'nden Dr. Smith şöyle diyor:

Ama larvalar o kadar küçük ve kırılgan ki fosilleşmiş bir tane bulma ihtimali neredeyse sıfır; ya da ben öyle sanıyordum!

X ışınıyla yapılan analizlerle fosilin üç boyutlu görüntülerini oluşturan ekip, larvanın iç yapısının şaşırtıcı derecede iyi korunduğunu gördü. 

Görüntüler, 520 milyon yıl önce gelişim aşamasındayken ölen canlının beyninin bazı bölümlerini, sindirim bezlerini, ilkel dolaşım sistemini ve bacaklarıyla gözlerine giden sinirlerin izlerini gözler önüne serdi.

Dr. Smith "Bu basit solucan benzeri fosilin özel bir şey olduğunu zaten biliyordum ancak derisinin altında korunmuş şaşırtıcı yapıları gördüğümde ağzım açık kaldı" diyerek ekliyor:

Bu karmaşık yapılar çürümekten nasıl kurtuldu ve yarım milyar yıl sonra nasıl hâlâ burada görülebiliyor?

Bilim insanları larvanın neredeyse mükemmel seviyede korunmasının, kısa ömrünü geçirdiği sulardaki fosfor oranıyla açıklanabileceğini düşünüyor. 

Larvanın ölümünden sonra, yumuşak dokularının yerini fosfatın almasıyla kayanın içinde korunmuş olabilir. Dr. Smith sudaki fosforun, canlı hücrelerin fosfat minerallerine dönüşmesini sağlayan maddeleri sağladığını tahmin ediyor.

Bulgular, eklembacaklıların evrimine de ışık tutuyor. Örneğin bilim insanları larvanın beynindeki bir bölgenin, daha gelişmiş bir kafanın oluşmasını sağladığını söylüyor. Anten, göz ve ağız gibi organları da beraberinde getiren bu gelişim, eklembacaklıların hayatta kalmasına ve çeşitlenmesine zemin hazırladı.

Independent Türkçe, Live Science, BBC, Phys.org, Nature

Derleyen: Büşra Ağaç