Antik Yunanlı bir çobanın yaklaşık 2 bin 500 yıl önce çizdiği düşünülen bir grafiti, uzun süredir tartışılan devasa bir tapınağa dair kanıt sunuyor.
Yunanistan'ın Attika bölgesinde yer alan Vari'de, üzerinde 2 bin kadar grafitinin yer aldığı bir mermer var. Çobanların yaptığı tahmin edilen bu çizimler gemi, hayvan, bina, savaşçı ve erotik sahne tasvirleri içeriyor.
Bunlar arasında sütun ve basamaklarıyla büyük bir yapının çizimi de yer alıyor. Grafitinin altında Mikon adında bir çobanın imzasının yanı sıra bilim insanlarının uzun süredir kafasını karıştıran "Hekatompedon" kelimesi göze çarpıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
100 feet (yaklaşık 30 metre) anlamına gelen bu ifade, uzun zamandır devasa yapılarla ilişkilendiriliyor.
American Journal of Archaeology adlı hakemli dergide yakın zamanda yayımlanan makalede Mikon'un, Atina Akropolisi'ndeki Athena Tapınağı Partenon'un bulunduğu yerde daha önce yer alan bir tapınağı çizdiği öne sürülüyor.
Antik Yunanlıların Bilgelik ve Savaş Tanrıçası'na adadığı tapınaktan önce de Akropolis'te büyük bir yapı olduğu tahmin ediliyordu. Fakat Perslerin MÖ 480'deki saldırısıyla bölgedeki yapıların yıkılmasından önce burada ne olduğu bilinmiyordu.
Çalışmanın ortak yazarı Janric van Rookhuijzen, Conversation için kaleme aldığı yazıda "Mikon muhtemelen Atina Akropolisi'nde yer alan bir yapıyı tasvir etmek istemiş" diyerek ekliyor:
Ancak kullandığı alfabe kesin olarak MÖ 6. yüzyıla tarihlendirildiğinen bu çizim, MÖ 450 civarında yapımına başlanan Partenon'dan en az 50 yıl daha eski olmalı.
Mikon'un yazısının, Hekatompedon'un en eski yazılı örneği olduğunu söyleyen araştırmacılar, bunun bir tapınak olduğu görüşünde.
Rookhuijzen, Antik Yunanlıların bir belgesinde Pers saldırısından önce Akropolis'te hazine deposu olarak kullanılan bir Hekatompedon'un bahsinin geçtiğini yazıyor.
Hollanda'daki Radboud Üniversitesi araştırmacısı, "Bazıları belgede bahsedilen Hekatompedon'un bir tapınak olduğunu düşünüyor çünkü Yunan tapınakları normalde tanrılara sunulan hazinelerin saklandığı depolardı" diyerek ekliyor:
Ancak bazıları da Hekatompedon kelimesinin bir tapınağa atıfta bulunamayacağını ve Akropolis'teki açık bir avlu olması gerektiğini savunuyor.
Vari'de bulunan çizimin bu tartışmayı noktaladığını düşünen araştırmacılar, çizimin yine Athena'ya adanmış bir tapınağı tasvir ettiğini düşünüyor.
Rookhuijzen "Mikon çizdiği tapınağı Hekatompedon diye adlandırdıysa, belgede geçen Hekatompedon teriminin de bir tapınağa atıfta bulunması muhtemel" diye açıklıyor.
Araştırmacılar bu nedenle çizimin, Akropolis'teki tepenin üstünde hâlâ duran Partenon'un yerinde bir zamanlar Hekatompedon denen bir tapınak olduğunu gösterdiğini belirtiyor.
Arkeolog çobanların büyük ihtimalle sıkıldığı için bu tür çizimler yaptığını söyleyerek böyle basit bir aktivitenin ne kadar önemli olabileceğinin altını çiziyor:
Mikon'un yaptığı bu grafiti, küçük bir karalamanın dünyanın en ikonik arkeolojik alanlarından birinin ardındaki tarihi bilmeceleri çözmenin anahtarı olabileceğini gösteriyor.
Independent Türkçe, Conversation, Debrief, Popular Mechanics, American Journal of Archaeology
Derleyen: Büşra Ağaç
