Arap dünyasında İsrail ile yapılan iki savaştan (birincisi, 5 Haziran 1967, ikincisi 6 Ekim 1973) önce ve sonra yaşanan hadiseler ve konferanslar gibi gelişmeler, gözlemcinin hafızasına güncel bir örnek sunuyor.

Netanyahu İsraili'nin yıkıcı eğilimi, Gazze'de insanların kanları ve evlerinin, hastanelerinin, camilerinin ve kiliselerinin enkazı altında kalan cesetlerin kalıntılarıyla kaplı halılarını seriyor.

Üçüncü Arap-İsrail savaşı karşısında bellek tercihen değil zorunlu olarak, Dr. Henry Kissinger olgusu hakkında söylenenleri hatırlıyor.

Bölgede dolaştığı yıllar boyunca "Arabistanlı Lawrence"ın kişiliğini ve tarzını Siyonist demeyelim de Amerikan-Yahudi tarzıyla kopyalamak ister gibi göründüğü çabalarıyla ilgili konuşmaları anımsıyor.

Bu sözleri bana resmi görevlerinden ayrıldıktan sonra Mahmud Riyad ve Ahmed el-Şukayri (Allah onlara rahmet etsin), Kahire ve Londra'da bir araya geldiğimizde söylemişlerdi.

O dönemde Mahmud Riyad artık Arap Birliği Genel Sekreteri değildi. Ahmed el-Şukayri de, ilk olan Hacı Emin el-Hüseyni'den devraldığı Filistin liderliğini Filistin Kurtuluş Örgütü Lideri Yaser Arafat'a miras bırakmıştı.

Mahmud Riyad'ın ve daha sonra Şukayri'nin Kissinger'ın Arap-İsrail çatışmasında birkaç yıl boyunca oynadığı rol hakkında bana anlattıklarını, sözler emanettir kuralına uygun olarak, uygun zamanda yayınlanmak üzere kağıtlara not almıştım.

Bu notlarda Kissinger'ın özellikle İsrail'in güvenli ve istikrarlı olması, buna karşılık genel olarak Arap tarafının, bilhassa da Mısır, Suriye, Filistin siyasi cihadı ve Filistin'i destekleyen Körfez ülkelerinin istikrarsız taraflar olmaları yönündeki kararlılığı vurgulanıyordu.

Arap tarafının Amerikan diplomasisinin Kissinger aracılığıyla sunduğu talep veya çözümleri kabul etme çerçevesi içinde kalmasına yönelik ısrarının altı çiziliyordu.

Başkan Nixon yönetimi yıllarında başlayan bu süreç, "Watergate skandalı" nedeniyle başkanın devrildiği ve Gerald Ford'un başkanlığa geldiği dönemde de devam etti.

Bu dönemde Kissinger, İsrail lehine en ileri hamlelerini yaptı çünkü Başkan Ford, Ortadoğu bölgesinin koşullarına yeterince aşina değildi.

Bu da Kissinger'ı Arap saflarında her türlü karışıklığı yaratmaya itmişti.

Kissinger, ömrünün bir yüzyılını tamamlayıp ikinci yüz yılından da birkaç ay yaşadıktan sonra 28 Aralık 2023 Salı günü öldü.

Ahmed Şukayri ile Mahmud Riyad ise ondan önce ölmüştü. Birincisi 25 Şubat 1980'de, diğeri ise 25 Ocak 1992'de vefat etti. Bu nedenle ikisinin daha önce bana onun hakkında söylediklerini zikredebilirim.

Mahmud Riyad ile Londra'daki ofisimde görüşmüştüm. Görüşmeyi kabul etme jestinden ve önce dışişleri bakanı, ardından Arap Birliği genel sekreteri deneyiminin zorlu yılları hakkındaki kapsamlı sohbetinden meslektaşlarımla birlikte memnuniyet duymuştum.

Bu görüşme sırasında şunu da söylemişti:

Kissinger'ın Başkan Sedat ve Başkan Hafız Esed'e karşı izlediği politika her zaman aldatıcıydı. Bir Arap liderin duymaktan hoşlanacağı ve hayata geçeceğini umduğu bazı ifadeleri tekrarlardı. Ama sonra bunlar hayata geçmezdi. Örneğin Amerikan yönetiminin kapsamlı bir çözüme ulaşmaya hevesli olduğunu ve buna gayret ettiğini söylerdi, sonra da yürüttüğü örtülü temaslarda İsrail ile tek taraflı çözümleri koordine ettiği ortaya çıkardı…

Mahmud Riyad, "Önce savaş, sonra barışta Sovyetler Birliği'nin Mısır'a yaklaşımındaki niteliksel kafa karışıklığının bir sonucu olarak Kissinger, Arap bölgesindeki siyasi eylem alanını tekeline aldı..." demişti.

Ayrıca Kissinger'ın Cenevre Konferansı'na yönelik odak noktasının kendisini "Barış Konferansı" olarak adlandırmak olduğunu da eklemişti.

Amerikan medyası da, Kissinger aracılığıyla ülkelerinin Ortadoğu'da barışı sağladığının söylenmesi için bunu öne çıkardı.

Bu sayede ayrıca Mısır ordusunun 1973 Ekim Savaşı'nda elde ettiği zaferin ve özellikle de zihinlerdeki imkansız olduğu fikrini silen kanalı geçme başarısının önemini küçümseyen çıkarımlar ortaya koydu.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 2/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 3/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 4/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 5/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 6/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 7/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 8/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 9/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 10/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 11/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 12/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 13/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 14/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 15/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 16/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 17/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 18/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 19/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 20/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 21/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 22/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 23/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 24/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 25/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 26/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 27/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 28/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 29/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 30/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

Mahmud Riyad ayrıca, diplomat Kissinger'ın, bir Yahudi olarak İsrail'de Araplarla savaşan halkına duyduğu sempatiye dayanarak, 1973 Ekim Savaşı'nın bitiminden sonra İsrail hükümetinin ve İsrail ordusunun moralini yükseltmek için İsrail'in daha önce sahip olmadığı gelişmiş Amerikan kara ve hava silahları ile İsrail ordusunun güçlendirilmesinde kayda değer bir role sahip olduğunu eklemişti.

Mahmud Riyad şunu da eklemişti:

Kissinger özellikle Arap dünyasındaki petrol ülkelerine karşı düşmanca duygular besliyordu. Bu duyguları, petrol kartı devre dışı bırakıldığında Arapların artık savaşma güçlerinin kalmayacağı ve böylece İsrail'in istikrara kavuşacağı aksiyomuna dayanıyordu.

Bunu söyledikten sonra Mahmud Riyad, Kissinger'ın 1974'ün sonlarında yaptığı ve petrol üreticisi ülkelere (Körfez ülkeleri, Irak ve Cezayir) karşı güç kullanımını ima eden bir tehdit içeren açıklamasını hatırlattı.

Yine bu bağlamda, bir gazetecinin, bir halkın ulusal zenginliklerine el koymanın izin verilebilir bir eylem olup olmadığı veya etik olup olmadığı konusunda sorduğu soruya Kissinger'ın verdiği cevabı anımsattı.

Kissinger bu soruya şöyle cevap vermişti:

İnsanlık tarihine bakarsak, eski çağlardan beri doğal kaynaklar üzerinde savaşların yaşandığını görürüz...

Mahmud Riyad'ın Kissinger ve neredeyse birleşik Arap pozisyonunda bir tökezlemeden daha fazlasına yol açacak olan diplomatik entrikaları hakkındaki izlenimleriyle dolu sohbetimiz bu şekilde uzamıştı.

Kahire'de Nil Nehri'nin kollarından birine bakan, siyaset, sinema ve gazetecilik alanında bazı önde gelen isimlerin yaşadığı Libon Binası'ndaki dairesinde, Filistin davasının gölgesinde yaşamanın tadını çıkarmaya başladığı dönemde kendisiyle iki kez görüştüğüm Ahmed Şukayri de benzer bir bağlamda konuşmuştu.

Kissinger olgusuna dair okumasında Şukayri onunla ilgili "Amerika Birleşik Devletleri'nin mobil başkanı olduğunu ve Arap karar vericilere yaptığı ziyaretlerde sanki eski Musa'nın varisi yeni Musa'ymış gibi davrandığını" söylemişti.

İsrail işgallerini sona erdirmeye yönelik Amerikan-Avrupalı uluslararası diplomatik çabalar arasındaki farktan bahsederken "Jaring'in çabası başarısız oldu çünkü kendisi Hıristiyan ve dürüst bir adamdı ve duyguları Kudüs ve Beytullahim'e yönelmişti. Kissinger ise iyi bir Yahudi olduğu için ülkeleri İsrail işgali altında olan bazı Arap liderler arasında niteliksel bir başarı elde etti…"

Mahmud Riyad ile olduğu gibi Şukayri ile yaptığımız sohbet de hepsine yer veremeyeceğimiz kadar uzundu. İsrail soykırım işleme keyfini zaman zaman tekrarlıyor ve genel olarak ABD'nin ve uluslararası toplumun kimi zaman örtülü onay kertesine varan umursamazlığı ile karşılanıyor.

Dahası, daha fazlasını gerçekleştirmesi için kendisine yapılan yardımlar yoğunlaştırılıyor. Bu da Netanyahu ve generallerini imha yöntemleri konusunda daha yaratıcı olmaya teşvik ediyor.

Ama Filistinlilerin şehitlik mutluluğu, ancak İsrail'in isteklerine boyun eğen uluslararası toplumun ödeyeceği kefaretle, Arap Barış Girişimi'ne göre iki devlet formülünün gerçeğe dönüştürülmesinde ilkeselliği ve dürüstlüğü benimsemesiyle sona erecek çatışmanın kitabındaki parlak satırlar olmaya devam edecek.

İki devletli formülün hayata geçirilmesiyle, silahlara elveda ve barışa merhaba ifadesi, Balfour Deklarasyonu'nun açıklandığı andan itibaren yaşanan kabusların örttüğü bir hayal olmaktan çıkıp, gerçeğe dönüşecek.

Şukayri Balfour Deklarasyonu için "Taslağı Beyaz Saray'da hazırlandı, Lord Balfour ise sadece imzasını attı" demişti.

​

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Şarku'l Avsat