ABD'li ilaç firması Loyal'in köpeklerin ömrünü bir yıl uzatacağını söylediği yeni ürünü tartışmalara neden oldu.

Halihazırda ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nin incelediği ilacın 2026'da onaylanması bekleniyor.

Şirketin kurucusu ve CEO'su Celine Halioua, "köpeklerin sağlıklı yaşam süresinin en az bir yıl uzatılması" için çalıştıklarını söylüyor. Ancak ilacın bu vaadi gerçekten yerine getirip getirmeyeceği bilinmiyor.

Küçük çaplı bir çalışma, LOY-001 adlı tedavinin yaşlanmayla ilişkili metabolik değişiklikleri köreltebileceğini gösterdi. Şirketin açıklamasına göre, henüz yayımlanmayan klinik veriler, köpeklerde yaşlanmaya bağlı insülin artışını engelleyebiliyor.

Ancak nihayetinde ilacın köpeklerin ömrünü uzattığı iddiası henüz kanıtlanmadı. 

Şirket, ilk ilacın onayını beklerken LOY-002 adı verilen başka bir ilaç adayının klinik denemelerine başlamaya hazırlanıyor.

Bu gelişmeler ve hızla yapılan klinik deneyler, bilim insanlarının bir zamanlar bilimkurgu gibi görünen bir konuyu ciddiyetle ele aldıklarının göstergesi.

Nitekim hem insanların hem de hayvanların ömrünü uzatmanın yollarını arayan girişimler Silikon Vadisi'nden önemli miktarda yatırım da topladı.

Yakın zamanda Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) araştırmacılar, çeşitli ilaçlarda kullanılan rapamisin etken maddesinin köpeklerin ömrünü uzatabileceğini ileri sürmüştü. Bu madde üzerindeki araştırmalar da devam ediyor.

Başarılı olursa

Washington Üniversitesi'nden biyogerontolog ve rapamisin denemesini yürüten Köpek Yaşlandırma Projesi'nin eş direktörü Daniel Promislow, "Ya işe yararsa?" diyor:

"Sonuçları neler olacak?"

Genetikçiler halihazırda yaşlanmayla ilgili önemli genleri değiştirerek daha uzun ömürlü solucanlar, sinekler ve fareler üretmeyi başarıyor.

Bu gelişmeler, köpekleriyle daha uzun süre yaşayabilmeyi umut eden insanları da umutlandırıyor. Zira köpeklerin ortalama ömrü 10 ila 15 yıl.

Ancak bir ilacın köpeklerin ömrünü gerçekten uzatabildiğini kanıtlamak için büyük ve zaman alan klinik araştırmalar yapılması gerekecek. Kesin sonuçlar için birkaç yıla daha ihtiyaç duyulabilir.

Kaliteli bir yaşam süresi

Öte yandan bu çalışmalar, hayvan refahıyla ilgili bir dizi tartışmayı da beraberinde getiriyor.

Örneğin Teksas A&M Üniversitesi'nden veteriner hekim Kate Creevy, "Diyelim ki yaşam süresini uzattığı doğru. Bu durumda ben yalnızca uzatılan sürenin kaliteli bir yaşam süresi olup olmadığıyla ilgilenirim" dedi.

Köpeğimin sağlıksız bir şekilde iki yıl daha yaşamasını istemem.

Kuzey Karolina Üniversitesi'nden filozof ve biyoetik uzmanı Rebecca Walker, Golden Retriever cinsi köpeğine uzun ömür ilacı vermek istemiyor.

"Bu ilaçları almanın bazı riskleri varken biraz daha uzun yaşamak onların yararına mı?" diyen Walker, şöyle ekliyor:

Yoksa sahiplerinin çıkarlarına daha mı uygun?

Şimdiye dek yapılan klinik denemeler, LOY-001'in en kötü yan etkisinin hafif ve geçici mide-bağırsak rahatsızlığı olduğunu gösteriyor.

Ancak şirket yetkilileri güvenlik denetiminin son derece yüksek olması gerektiğini de kabul ediyor. Bu noktada denetimi yapmak, FDA'ya kalıyor.

Avustralya'daki Sidney Üniversitesi'nde veteriner hekim ve veterinerlik etiği uzmanı Dr. Anne Quain ise insanların gelecekte daha uzun yaşayacak hayvanlara sağlayabileceği koşulları sorguluyor.

Uzman, "Eğer hayvanlar daha uzun yaşayacaksa şu soru gündeme gelir: Onlara yaşamaya değer hayatlar sağlayacak kaynaklara ve kararlılığa sahip miyiz?" diyor:

Ya birçok köpeğin sahiplerinden daha uzun yaşadığı noktaya gelirsek?

Independent Türkçe, New York Times, Dog Aging Project, Drug Discovery News

Derleyen: Çağla Üren