"Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganıyla yola çıkan İran halk hareketi, başkent Tahran'da "ahlak polisi"nin Kürt kızı Mahsa Amini'yi öldürmesinin ardından başladı.

Temellerini kadınlara tahakküm kurarak ve haklarını ihlal ederek kuran İran rejimi, bu halk hareketiyle sarsıldı ve onların tüm taleplerine güçlü bir şekilde karşı çıktı.

Bu hareket ilk günlerinden itibaren birçok sembolik protesto faaliyetini içeriyordu.

Öyle ki İranlı kızlar saçlarını kestiler, peçelerini yaktılar. İran'daki yetkililerin kadınlara ve onların insani arzularına yönelik uyguladığı baskı göz önüne alındığında, geçen on yıllarda bu tür bir protesto mümkün değildi.

2022'deki İran halk hareketinin iktidardaki siyasi sistemde bir değişikliğe yol açmadığı doğru.

Ancak birçok İranlı için bireysel ve toplumsal düzeyde önemli değişiklikleri beraberinde getiren güçlü bir söylem yarattı.

Bu değişiklikler yalnızca İran toplumunun bazı kesimleri için açık ve somut hale gelmedi.

Aksine bu toplumu uzaktan izleyenler de bu değişimlere tanık oluyor ve istenilen değişimin, şüphesiz başlığını "Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganı olarak belirleyen bu halk hareketinin başarılarından biri olduğuna inanıyor.

Bu hareket, İran'ın geleneksel ailelerinde ataerkil sistemin büyük ölçüde zayıflamasına yol açtı ve ruhban sisteminin temsil ettiği otoriter yönetimin hâkim olduğu bir toplumda kadının statüsünü yükseltti.

Aynı zamanda sivil aktivistleri, uluslararası modellere göre İran'ın siyasi geleceğinde kadınların insan hakları taleplerini artırma teşvikinde bulundu.

Kadınlar zorunlu başörtüsüne isyan etti

İran rejimi, ülke genelinde bu halk hareketini acımasızca bastırdı. Nitekim halkın sesini susturmak için tüm güvenlik güçlerini ve araçlarını kullandı.

Ancak "Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganıyla ortaya çıkan bu hareket, İran toplumunun birçok kesimini bu baskıcı rejimden kurtulmak için değişim yoluna gitmeye teşvik etti.

Hareketin en önemli kazanımları

Independent Farisiyye'nin yönelttiği bu soruya yanıt olarak Tahran, İsfahan, Şiraz ve Meşhed'deki bazı vatandaşlar, bu halk hareketinin korkuyu kırdığını söyleyerek, İranlı kadın ve kızların kamusal alanda zorunlu başörtüsünden vazgeçtiğini ve ilginç şekilde erkeklerin de onları desteklediğini dile getirdi. 

39 yaşındaki üniversite öğrencisi Ladin, İran sokaklarında son bir yılda yaşanan değişimin İran toplumunun geçen bir buçuk yılla kıyaslanamayacak kadar çarpıcı ve önemli olduğunu söyledi.

Bu durumun güzel tarafının vatandaşların birbirlerine karşı daha fazla şefkat duyması olduğunu belirten Ladin, "Sanki ortak bir cephede, boş ellerle, ortak bir düşmanla karşı karşıya olduklarını biliyorlarmış gibi" dedi.

Sosyoloji alanında yüksek lisans öğrencisi olan Ladin, bu hareket sırasında elde edilen başarıları, "Bu dönemde İran toplumundaki orta ve alt sınıf kadınlar bile haklarını öğrenip talep etmeye başladı" sözleriyle dile getirdi. 

Ladin, çoğu kadının ekonomik sorunlar nedeniyle annelik ve aile sorumluluklarının yanı sıra erkeklerle birlikte çalışmak zorunda kaldığını, İranlı kadınların çoğunun temel haklarını bilmediğini sözlerine ekledi.

Ladin'e göre ancak son zamanlardaki halk hareketi olayları, kadınların sosyal bilgisini artırdı ve bu, hak aramanın başlangıcı oldu. 

Başkent Tahran'ın Amirabad bölgesinde yaşayan 36 yaşındaki çocuk hakları savunucusu Meryem, hakları konusunda geçen yıla göre daha bilinçli hale gelen çok sayıda kadın ve kız çocuğuyla karşılaştığını söyledi.

Meryem, "Artık uzun çalışma saatleri karşılığında düşük ücret alınması da dahil olmak üzere pek çok geleneksel ve kadın karşıtı kurallara uymaya istekli değiller" dedi. 

Meryem'in anlattıklarından hareketle kadınların sivil itaatsizliği ve zorunlu başörtüsünün kaldırılması, her ne kadar rejimi kızdırmış olsa da bu, İran sokaklarının geçen yıl tanık olduğu büyük ve dikkat çekici değişikliklerin yalnızca sembolik bir örneği.

Meryem, rejimin öfkesini artıran şeyin erkeklerin kadınlara verdiği destek olduğuna inanıyor. Çünkü İran sokaklarında kadınların maruz kaldığı baskıların büyük bir kısmı din ve gelenek adına bu erkeklere atfedildi.

Erkekler kadınların yanında

"Kadın, Yaşam, Özgürlük" hareketi, İran aile ve toplumunda kadının statüsünü büyük ölçüde artırdı ve toplumu yöneten geleneksel ve fanatik kavramlardan etkilenen birçok babanın, kocanın ve erkek kardeşin davranışlarını değiştirdi.

Çarpıcı olan şu ki onlar, artık rejimin arzularından etkilenmiyorlar. Bu çerçevede Ladin, "Erkekler artık rejimin topraklarında oynamak istemiyor. Bu, İran rejiminin çok ağır bir yenilgiye uğradığı anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.

35 yaşındaki Zehra ise başkent Tahran'da ikamet ediyor ve dindar bir aileden geliyor. İlahiyat okulunda dört yıl okuduktan sonra okulu bıraktı ve hayatı için başka bir yol seçmeye karar verdi.

Zehra, artık bir yazar ve romancı. Ayrıca başörtüsüne ve dini inançlara bakış açısı oldukça değişmiş durumda.

Ancak hala fikirlerini cesaretle ifade edemiyor. Dindar ailesi ve eşi, başörtüsünü çıkarmasına izin vermedi, ama bir süredir sokakta yalnız kaldığında başörtüsü takmıyor.

Geçen yıl hayatında meydana gelen değişikliklerle ilgili olarak Zehra, Independent Arabia'ya yaptığı açıklamada, "Eskisinden daha cesur oldum. Henüz başörtümü çıkarmasam da abayamı çıkardım. Bu, ailemin başına gelen değişimle eş zamanlı oldu ve bugün daha cesur ve atılgan biri oldum" dedi.  

Zehra, "Bir buçuk yıl önce başörtümü açmış olsaydım bu durum beni boşanmaya itecekti. Ama bugün başörtüsünden tamamen vazgeçtim" şeklinde konuştu. 

Zehra ayrıca, ülke geneline yayılan protestolarda genç kız ve erkek çocuklarına uygulanan kanlı baskının ardından eşi ve kayınpederinin kendisine bakış açısını değiştirdiğini söyledi.

Ladin'in, ailelerinin kadınlara bakış açısı hakkındaki görüşleri Zehra'nın sözlerini tamamlıyor.

Zehra, pek çok ailenin rejimin kendilerine dayattığı şeylerden etkilenmemeleri gerektiğinin farkına vardığına inanıyor.

Bu nedenle davranışlarını değiştirerek kadınların ve kız çocuklarının haklarını tanıdılar ve bu da rejimi öfkelendirdi.

Sosyoloji öğrencisi Ladin, İran toplumunda meydana gelen değişikliklerin İranlıların sosyal medya aracılığıyla özgür dünyayla bağlantı kurmasının doğal bir sonucu olduğuna dikkati çekti.

Ancak asıl övgüyü, bu başarıların bir yıl içinde elde edilmesini hızlandıran ve İran rejimine darbe indiren "Kadın, Yaşam, Özgürlük" hareketi hak ediyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 2/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 3/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 4/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 5/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 6/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 7/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 8/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 9/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 10/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 11/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 12/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 13/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 14/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 15/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 16/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 17/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 18/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 19/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 20/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 21/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 22/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 23/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 24/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 25/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 26/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 27/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 28/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 29/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 30/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

Gelecek ve aktivistler

Sivil aktivistler ve kadın hakları aktivistleri, geçtiğimiz yıllarda çeşitli vesilelerle, Humeyni'nin 1979'da İran rejimini kurduğunda, bu rejimin İran'daki dini ve geleneksel toplum kavramlarına dayandığını ve örgütlerin İran'da organize bir şekilde aktif olmadığını dile getirdi.

Aktivistlere göre bu nedenle liderinin kadına ve kadın haklarına düşman bir bakış açısına sahip olduğu devrimin o döneminde, kadınların talepleri ve hakları kaybedildi. 

Ülke genelinde halk hareketinin başlaması ve İran'ın din adamlarının pençesinden kurtulması yönündeki umutların artmasının ardından yurt içi ve yurt dışındaki pek çok sivil aktivist, gelecekte İran'da kadın haklarına ilişkin açıklamalar yayınlamak için harekete geçti.

Ayrıca 1979'da yaşananların bir daha yaşanmaması adına bu konuda birçok etkinlik yapıldı.

Bu bağlamda halk hareketinden üç ay sonra bir grup kadın aktivist, İran Kadınlarının Talepleri Bildirgesi başlıklı bir bildiri yayımladı.

Bildiride, kadınların yönetimde ve politika, toplum, eğitim, sağlık, evlilik, aile, iş ve güvenlik olmak üzere her alanda eşit pay elde etmeleri çağrısı yapıldı. 

Yasmin Aryani, Munira Arabşahi, Pouran Nazemi ve Alieh Eghdamdoust'un da aralarında bulunduğu İran'daki başka bir kadın aktivist grubu, Kadınların İlerici Talepleri Bildirgesi başlıklı bir makale hazırladı.

Bu belgede, "başörtüsünün isteğe bağlı olması, her düzeyde cinsiyet ayrımının kaldırılması, din ve yönetimin ayrı olması, düşünce ve ifade özgürlüğü, kadın üzerindeki her türlü vesayetin kaldırılması, kadınların cinsel, fiziksel ve zihinsel güvenliğinin sağlanması ve tüm siyasi, sosyal ve eğitim düzeylerinde kadın erkek arasında koşulsuz eşitliğin sağlanması" talepleri dile getirildi. 

Dünya Kadınlar Günü'yle bağlantılı olarak başlatılan bir diğer etkinlik ise yurt içi ve yurt dışındaki bazı İranlı aktivistler tarafından Kadın Hakları Projesi'nin oluşturulmasıydı.

20 makaleden oluşan bu proje, bir dizi feminist hak ve talep ile bunların çeşitli cinsel ve cinsiyet kimliklerini içeriyordu.

Ülke geneline yayılan halk hareketi, başkent Tahran'daki Ahlak Polisi gözaltı merkezinde genç bir kızın öldürülmesiyle başladı ve kontrolsüz bir yangın gibi büyüyerek yayıldı.

Nihayetinde halk hareketi tüm engelleri aştı ve hedefine doğru hızla ilerliyor. Bu hareket büyük ölçüde olgunlaştı ve İranlılar arasında bireysel ve toplumsal düzeyde köklü değişikliklere yol açtı.

Bu değişiklikler, rejimi sarstı, son derece tedirgin ve çaresiz hale getirdi. Zorunlu başörtüsünden vazgeçilmesi ise bunun en güzel kanıtı.