"Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganıyla yola çıkan İran halk hareketi, başkent Tahran'da "ahlak polisi"nin Kürt kızı Mahsa Amini'yi öldürmesinin ardından başladı.

Temellerini kadınlara tahakküm kurarak ve haklarını ihlal ederek kuran İran rejimi, bu halk hareketiyle sarsıldı ve onların tüm taleplerine güçlü bir şekilde karşı çıktı.

Bu hareket ilk günlerinden itibaren birçok sembolik protesto faaliyetini içeriyordu.

Öyle ki İranlı kızlar saçlarını kestiler, peçelerini yaktılar. İran'daki yetkililerin kadınlara ve onların insani arzularına yönelik uyguladığı baskı göz önüne alındığında, geçen on yıllarda bu tür bir protesto mümkün değildi.

2022'deki İran halk hareketinin iktidardaki siyasi sistemde bir değişikliğe yol açmadığı doğru.

Ancak birçok İranlı için bireysel ve toplumsal düzeyde önemli değişiklikleri beraberinde getiren güçlü bir söylem yarattı.

Bu değişiklikler yalnızca İran toplumunun bazı kesimleri için açık ve somut hale gelmedi.

Aksine bu toplumu uzaktan izleyenler de bu değişimlere tanık oluyor ve istenilen değişimin, şüphesiz başlığını "Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganı olarak belirleyen bu halk hareketinin başarılarından biri olduğuna inanıyor.

Bu hareket, İran'ın geleneksel ailelerinde ataerkil sistemin büyük ölçüde zayıflamasına yol açtı ve ruhban sisteminin temsil ettiği otoriter yönetimin hâkim olduğu bir toplumda kadının statüsünü yükseltti.

Aynı zamanda sivil aktivistleri, uluslararası modellere göre İran'ın siyasi geleceğinde kadınların insan hakları taleplerini artırma teşvikinde bulundu.

Kadınlar zorunlu başörtüsüne isyan etti

İran rejimi, ülke genelinde bu halk hareketini acımasızca bastırdı. Nitekim halkın sesini susturmak için tüm güvenlik güçlerini ve araçlarını kullandı.

Ancak "Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganıyla ortaya çıkan bu hareket, İran toplumunun birçok kesimini bu baskıcı rejimden kurtulmak için değişim yoluna gitmeye teşvik etti.

Hareketin en önemli kazanımları

Independent Farisiyye'nin yönelttiği bu soruya yanıt olarak Tahran, İsfahan, Şiraz ve Meşhed'deki bazı vatandaşlar, bu halk hareketinin korkuyu kırdığını söyleyerek, İranlı kadın ve kızların kamusal alanda zorunlu başörtüsünden vazgeçtiğini ve ilginç şekilde erkeklerin de onları desteklediğini dile getirdi. 

39 yaşındaki üniversite öğrencisi Ladin, İran sokaklarında son bir yılda yaşanan değişimin İran toplumunun geçen bir buçuk yılla kıyaslanamayacak kadar çarpıcı ve önemli olduğunu söyledi.

Bu durumun güzel tarafının vatandaşların birbirlerine karşı daha fazla şefkat duyması olduğunu belirten Ladin, "Sanki ortak bir cephede, boş ellerle, ortak bir düşmanla karşı karşıya olduklarını biliyorlarmış gibi" dedi.

Sosyoloji alanında yüksek lisans öğrencisi olan Ladin, bu hareket sırasında elde edilen başarıları, "Bu dönemde İran toplumundaki orta ve alt sınıf kadınlar bile haklarını öğrenip talep etmeye başladı" sözleriyle dile getirdi. 

Ladin, çoğu kadının ekonomik sorunlar nedeniyle annelik ve aile sorumluluklarının yanı sıra erkeklerle birlikte çalışmak zorunda kaldığını, İranlı kadınların çoğunun temel haklarını bilmediğini sözlerine ekledi.

Ladin'e göre ancak son zamanlardaki halk hareketi olayları, kadınların sosyal bilgisini artırdı ve bu, hak aramanın başlangıcı oldu. 

Başkent Tahran'ın Amirabad bölgesinde yaşayan 36 yaşındaki çocuk hakları savunucusu Meryem, hakları konusunda geçen yıla göre daha bilinçli hale gelen çok sayıda kadın ve kız çocuğuyla karşılaştığını söyledi.

Meryem, "Artık uzun çalışma saatleri karşılığında düşük ücret alınması da dahil olmak üzere pek çok geleneksel ve kadın karşıtı kurallara uymaya istekli değiller" dedi. 

Meryem'in anlattıklarından hareketle kadınların sivil itaatsizliği ve zorunlu başörtüsünün kaldırılması, her ne kadar rejimi kızdırmış olsa da bu, İran sokaklarının geçen yıl tanık olduğu büyük ve dikkat çekici değişikliklerin yalnızca sembolik bir örneği.

Meryem, rejimin öfkesini artıran şeyin erkeklerin kadınlara verdiği destek olduğuna inanıyor. Çünkü İran sokaklarında kadınların maruz kaldığı baskıların büyük bir kısmı din ve gelenek adına bu erkeklere atfedildi.

Erkekler kadınların yanında

"Kadın, Yaşam, Özgürlük" hareketi, İran aile ve toplumunda kadının statüsünü büyük ölçüde artırdı ve toplumu yöneten geleneksel ve fanatik kavramlardan etkilenen birçok babanın, kocanın ve erkek kardeşin davranışlarını değiştirdi.

Çarpıcı olan şu ki onlar, artık rejimin arzularından etkilenmiyorlar. Bu çerçevede Ladin, "Erkekler artık rejimin topraklarında oynamak istemiyor. Bu, İran rejiminin çok ağır bir yenilgiye uğradığı anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.

35 yaşındaki Zehra ise başkent Tahran'da ikamet ediyor ve dindar bir aileden geliyor. İlahiyat okulunda dört yıl okuduktan sonra okulu bıraktı ve hayatı için başka bir yol seçmeye karar verdi.

Zehra, artık bir yazar ve romancı. Ayrıca başörtüsüne ve dini inançlara bakış açısı oldukça değişmiş durumda.

Ancak hala fikirlerini cesaretle ifade edemiyor. Dindar ailesi ve eşi, başörtüsünü çıkarmasına izin vermedi, ama bir süredir sokakta yalnız kaldığında başörtüsü takmıyor.

Geçen yıl hayatında meydana gelen değişikliklerle ilgili olarak Zehra, Independent Arabia'ya yaptığı açıklamada, "Eskisinden daha cesur oldum. Henüz başörtümü çıkarmasam da abayamı çıkardım. Bu, ailemin başına gelen değişimle eş zamanlı oldu ve bugün daha cesur ve atılgan biri oldum" dedi.  

Zehra, "Bir buçuk yıl önce başörtümü açmış olsaydım bu durum beni boşanmaya itecekti. Ama bugün başörtüsünden tamamen vazgeçtim" şeklinde konuştu. 

Zehra ayrıca, ülke geneline yayılan protestolarda genç kız ve erkek çocuklarına uygulanan kanlı baskının ardından eşi ve kayınpederinin kendisine bakış açısını değiştirdiğini söyledi.

Ladin'in, ailelerinin kadınlara bakış açısı hakkındaki görüşleri Zehra'nın sözlerini tamamlıyor.

Zehra, pek çok ailenin rejimin kendilerine dayattığı şeylerden etkilenmemeleri gerektiğinin farkına vardığına inanıyor.

Bu nedenle davranışlarını değiştirerek kadınların ve kız çocuklarının haklarını tanıdılar ve bu da rejimi öfkelendirdi.

Sosyoloji öğrencisi Ladin, İran toplumunda meydana gelen değişikliklerin İranlıların sosyal medya aracılığıyla özgür dünyayla bağlantı kurmasının doğal bir sonucu olduğuna dikkati çekti.

Ancak asıl övgüyü, bu başarıların bir yıl içinde elde edilmesini hızlandıran ve İran rejimine darbe indiren "Kadın, Yaşam, Özgürlük" hareketi hak ediyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 2/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 3/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 4/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 5/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 6/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 7/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 8/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 9/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 10/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 11/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 12/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 13/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 14/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 15/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 16/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 17/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 18/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 19/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 20/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 21/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 22/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 23/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 24/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 25/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

• 26/30

  8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP)

• 27/30

  7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters)

• 28/30

  6 Ekim 2024 - İspanya'nın Katalonya bölgesinin Tarragona kentinde düzenlenen 26. İnsan Kulesi Yarışması'nda Colla Vella dels Xiquets de Valls ekibi insan kulesi oluşturuyor. Katalonya'daki festivallerde düzenlenen geleneksel insan kulesi yarışmalarında takımlar kule oluşturup bozarak mücadele ediyor. İlki 1932'de yapılan etkinlik o zamandan beri iki yılda bir gerçekleştiriliyor (Lluis Gene/AFP)

• 29/30

  5 Ekim 2024 - Binlerce Oromo, Irreecha festivali için Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya geldi. Irreecha kutlamalarında geleneksel kostümler giyerek suya çiçekler daldırıyor ve kendi üzerlerine su serpiyorlar. Etiyopya'nın en kalabalık etnik grubu olan Oromoların yağmur mevsiminin bitişini kutladığı festival, zaman zaman siyasi protestolara da sahne oluyor. 2016'da polisin hükümet karşıtı protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanması ve havaya ateş açmasıyla festivalde 50'den fazla kişi hayatını kaybetmişti (Tiksa Negeri/Reuters)

• 30/30

  4 Ekim 2024 - Bir kedi Beyrut'un güneyindeki bir mahallede, İsrail'in hava saldırıları sonucunda hasar gören sokakta dolaşıyor. İsrail, üç gün önce kara harekatı başlattığı Lübnan’a saldırmayı sürdürüyor. Hizbullah'a yakın bir kaynak, AFP'ye İsrail'in Beyrut'un Dahiye bölgesini üst üste 11 kere vurduğunu aktardı. Lübnanlı yetkililer, çatışmalar nedeniyle 1,2 milyon kişinin yerinden edildiğini bildirdi (AFP)

Gelecek ve aktivistler

Sivil aktivistler ve kadın hakları aktivistleri, geçtiğimiz yıllarda çeşitli vesilelerle, Humeyni'nin 1979'da İran rejimini kurduğunda, bu rejimin İran'daki dini ve geleneksel toplum kavramlarına dayandığını ve örgütlerin İran'da organize bir şekilde aktif olmadığını dile getirdi.

Aktivistlere göre bu nedenle liderinin kadına ve kadın haklarına düşman bir bakış açısına sahip olduğu devrimin o döneminde, kadınların talepleri ve hakları kaybedildi. 

Ülke genelinde halk hareketinin başlaması ve İran'ın din adamlarının pençesinden kurtulması yönündeki umutların artmasının ardından yurt içi ve yurt dışındaki pek çok sivil aktivist, gelecekte İran'da kadın haklarına ilişkin açıklamalar yayınlamak için harekete geçti.

Ayrıca 1979'da yaşananların bir daha yaşanmaması adına bu konuda birçok etkinlik yapıldı.

Bu bağlamda halk hareketinden üç ay sonra bir grup kadın aktivist, İran Kadınlarının Talepleri Bildirgesi başlıklı bir bildiri yayımladı.

Bildiride, kadınların yönetimde ve politika, toplum, eğitim, sağlık, evlilik, aile, iş ve güvenlik olmak üzere her alanda eşit pay elde etmeleri çağrısı yapıldı. 

Yasmin Aryani, Munira Arabşahi, Pouran Nazemi ve Alieh Eghdamdoust'un da aralarında bulunduğu İran'daki başka bir kadın aktivist grubu, Kadınların İlerici Talepleri Bildirgesi başlıklı bir makale hazırladı.

Bu belgede, "başörtüsünün isteğe bağlı olması, her düzeyde cinsiyet ayrımının kaldırılması, din ve yönetimin ayrı olması, düşünce ve ifade özgürlüğü, kadın üzerindeki her türlü vesayetin kaldırılması, kadınların cinsel, fiziksel ve zihinsel güvenliğinin sağlanması ve tüm siyasi, sosyal ve eğitim düzeylerinde kadın erkek arasında koşulsuz eşitliğin sağlanması" talepleri dile getirildi. 

Dünya Kadınlar Günü'yle bağlantılı olarak başlatılan bir diğer etkinlik ise yurt içi ve yurt dışındaki bazı İranlı aktivistler tarafından Kadın Hakları Projesi'nin oluşturulmasıydı.

20 makaleden oluşan bu proje, bir dizi feminist hak ve talep ile bunların çeşitli cinsel ve cinsiyet kimliklerini içeriyordu.

Ülke geneline yayılan halk hareketi, başkent Tahran'daki Ahlak Polisi gözaltı merkezinde genç bir kızın öldürülmesiyle başladı ve kontrolsüz bir yangın gibi büyüyerek yayıldı.

Nihayetinde halk hareketi tüm engelleri aştı ve hedefine doğru hızla ilerliyor. Bu hareket büyük ölçüde olgunlaştı ve İranlılar arasında bireysel ve toplumsal düzeyde köklü değişikliklere yol açtı.

Bu değişiklikler, rejimi sarstı, son derece tedirgin ve çaresiz hale getirdi. Zorunlu başörtüsünden vazgeçilmesi ise bunun en güzel kanıtı.