1970'li yıllarda Foucault'nun düşüncesinin Marxist etkilerden çıkması, devletle toplum ilişkilerine yeni bir bakışla bakmasını sağlayan pastoral iktidar tema'sı etrafında gerçekleşir.

Özellikle reformasyon döneminde devlet kavramı etrafındaki tartışmalar, değişimler ve hatta sosyalist isyanlardaki yaklaşımlar, Avrupa geleneğindeki pastoral etkiye dikkatini çeker.

Modern rasyonellik, örgütlülük ve üretimsellik kadar toplumsal dayanışma, sorumluluk ve özenin kaynakları da Kilise dolayımıyla işleyen bir pastoral etkiye işaret etmektedir.

Bu işaretlere dikkat kesilen bakışı giderek toplumsal olaylara ezen/ezilen sınıflar bağlamında değil de yöneten/yönetilen kesimlerin ilişkileri açısından bakmaya yönelecektir. 

Foucault, güzergâhının ya da söyleminin bu ânında 'Marksizm'den kurtulmuştur… Nitekim 'çoban-papazlık' ve 'yönetimsellik' kavramları bizi şu 'sivil toplum' figürüne geri götürür… Ona göre devlet/sivil toplum çifti de, 'özgül bir yönetim teknolojisine has bir şemalaştırma biçimidir. ¹

Ve her halükârda bu, aşağıdan bir stratejidir. Dolayısıyla da sivil toplum, öte yandan ise devrimci hareketler, devlet karşısındaki yegâne direniş biçimleri olarak, yönetimselliğin, yani modern iktidar ilişkilerinin durdurulma veya aşılma biçimleri ya da ihtimalleridir. ²

Bir diğer mesafelenmesi ise hümanizmle ilgilidir.

Foucault'nun hümanizm hapishanesinden firar için çizdiği düşünsel planın son unsuru, esrik (ecstatic) düşünme deneyimiydi. Esriklik, şimdilik, iki geçişi tanımlayan bir nitelendirmedir.

Birincisi, coşkun düşünme, Foucault'nun son eserlerinde düşüncesinde görülen iki manevraya işaret ediyor: Foucault artık etik öznellik ve bireysel davranış konuları üzerinde düşünüyordu.

İkinci değişim olarak da, modern dönem araştırmalarını bırakıp klasik döneme ve Hıristiyanlığın ilk dönemlerine yöneliyordu. ³

Siyasal düşüncenin üzerindeki Hegel-Marx çizgisinin etkisiyle baskınlaşan diyalektik düşünmenin mekaniği de Foucault açısından zaman içerisinde işlerliğini yitirmişti.

Bilimsellik iddiaları bir yana, sosyal ve siyasal düşünce açısından yeterli bir genişliğe sahip olmayan bu izlekten uzaklaştıkça farklı düşünme pratiklerine yönelecektir.

Foucault'nun etiği, esrik bir düşünme ya da dünyevi bir mistisizm olarak betimlenebilecek entelektüel bir özgürlük pratiğidir. Dinsel mistikler, zamanında, doğaüstü gerçekliğe ulaşmak için teolojinin gösterdiği yolları izlemenin gerekmediği bir vahiysel deneyim alanı yaratmışlardı. Foucault ise bugün, insani hayatın yönetimi ve tarihsel araştırmalar için, hümanist programın dışında bir özgürlük pratiği alanı yaratıyordu. ⁴

Bu süreç içerisinde yöneldiği pastorallik de, Avrupa siyasetinin Yunani olmayan ve modernleşme ile birlikte bastırılmış ama bu siyaseti anlamak açısından oldukça önemli ve etkin bir temadır.

Pastoralliğin benim yönetimsellik adını verdiğim ve 16. yüzyıldan sonra oluşacak olan şeyin bir öncülü olduğunu düşünüyorum. Pastorallik, yönetimselliği iki biçimde önceler.

Bir kere selamet, yasa ve hakikat ilkelerini ancak yasanın, selametin ve hakikatin altında başka ilişki tipleri inşa etmek için kullanan pastoralliğe özgü usuller yoluyla önceler.

Ayrıca pastorallik, meziyetlerinin analiz yoluyla saptandığı bir öznenin, itaatin sürekli ağlarında tâbi kılınan bir öznenin, kendisine dayatılan hakikatin damıtılması yoluyla özneleştirilen bir öznenin bu son derece özgül inşasıyla da yönetimselliği önceler. ⁵

Pastorallik "tutumların yönlendirilmesi" yoluyla insanı toplumsallaştırır, dahası siyasallaştırır.

Tabi ki üretilen her siyasal tutum bir karşı tutum (tutum isyanları) yoluyla cevaplanacaktır.

Dolayısıyla bu adeta bir oyundur ama toplumsal ve siyasal gerçeklik kadar oyunun nerede duracağı ya da hakikatin ne olduğu da ancak bu oyun süreci içerisinde belirginleşir.

Bu, adeta etik olanla politik olan arasındaki bir dengenin de oluşumudur.

Foucault'ya göre merkezileştirici bir iktidarın siyasi biçimi devletse, bireyselleştirici iktidara da pastorallik denebilir.

Pastoral iktidarın simgesi sayılabilecek olan çoban-krallık kavramı Atina ve Roma'ya yabancı bir kavramdır.

Pastorallik kavramı İbrahimî peygamberlerin genel siyasal tutumuna ve onlardan etkilenen veya onlara özenen ya da onları ikame etmeye çalışan çoban-krallara, Mısır, Babil krallarına işaret eder ki o da egemenin topluma karşı duymak zorunda olduğu sorumluluktur.

Öyle ki ellerinde taşıdıkları asa, yönetsel yetkeden ziyade bu sorumluluğa işaret eder. Esasında ise bu sorumluluk, Tanrı'nın yeryüzündeki naibi olmaya dayanır.

16'ncı yüzyıldan sonra oluşacak olan yönetimselliğe doğru gidişatı önceleyen ve hazırlayan işte bu pastoral siyasal temalardır.

Birincisi selamet, yasa ve hakikat ilkeleri pastorallik tarafından öncelenir. Öte yandan bir öznenin inşasını ve itaatini sağlamak da temelde pastoral bir önceliktir.

Zira bu, sadece ailenin değil cemaatin, bedenlerin değil ruhların da bir ekonomisidir (idaresi).

Bunların da ötesinde 16, 17 ve 18'inci yüzyıllar boyunca süregiden dinî hareketler, toplumsal sorumluluk üstlenmenin yanı sıra, siyasetin veya dinin hatta sağlığın düzenlenmesi için de sorumluluk alacak ve hatta savaşım vereceklerdir ki bu da doğrudan pastoral bir zihniyetin ve kültürün mirasıdır.

Öyle ki bu bazen bir tutum (iktidar mücadelesi, yeni bir öğretinin savunulması, cemaatleşme çabası…), bazen de bir karşı-tutum (itiraz, isyan, direniş…) olarak tecelli eder.

Bunlar eşitlikçi, kurtuluşçu, kıyametçi, toplumcu, mistik, kitaba dönüşçü veya devrimci tutumlar da olabilir.  

Bir başka açıdan ise 16'ncı yüzyıl, ruhların pastoral yönetiminden insanların politik yönetimine bir geçiş sürecidir.

İlginç bir biçimde hem dinî pastoralliğin alanının genişlediği hem de insanların dinî çerçevenin dışında da siyasal, yaşamsal ve stratejik yönelimlerine dair kendilerine sorular sorup sorumluluklar almaya başladıkları bir süreçtir bu. 

Foucault'nun bu süreç içerisinde farkına vardığı gibi, Batı'daki yönetim temel olarak antik Yunan'a (Atina-Roma hattı) dayanan mülkiyetçi egemenlik yönetimi iken, Kudüs-Mekke hattındaki yönetim biçimi, yani Foucault'ya göre İbranî Peygamberlerin yönetim biçimi sorumluluk yönetimidir ki Foucault bunu çobanlıktan (çoban peygamberlerden veya krallardan) kinaye olarak, pastoral yönetim biçimi olarak tanımlar.

Bu yönetim biçiminde siyaseti ve egemeni meşru ve itaate layık kılan, onun topluma karşı olan sorumluluğunu ifası ve adalet çizgisini sürdürebilmesidir. ⁶

Oysa Atina mahreçli yönetimde egemenin sorumluluğu toplumdan ziyade mülke dayanır; yani üretim araçlarına ve üretime. 

Atina'daki en önemli üretim aracı ise köle emeğidir (tarım, madencilik ve gemicilik).

Köle emeğinin üretimsel bir araç olarak kullanılması kadar, toprağın özel mülk haline getirilmesi de Atina'ya özgüdür ve bu sistemin egemenleri, aynı zamanda Atina'daki siyasetin aktörleri de olan mülk sahibi erkeklerdir.

Köleliğin üretimsel bir araç olarak kullanılması, Marx'a göre uygarlaşma açısından ileri bir adımdır. Oysa Doğu'da buna tevessül edilmemiş, üretimsel alanlar ise köylerin toplumsal mülkiyeti olarak değerlendirilmiştir. 

Yunan şehrindeki yönetim, hem Afro-Avrasya kıstağı (nübüvvet havzası)'ndaki ilk küreselleşme çabası olan Fenike'nin, hem de eşitlikçiliğe (izonomi'ye) dayanan bir model olan İyonya (Ege) şehir devletlerinin yönetiminin bozulmuş bir türevidir.

Fenike'den alfabe kadar ticareti ve kolonizasyonu da alan Atina, İyonya'dan ise eşitlikçi bir yönetim modeli olan izonomi'yi almış ama bunu tam olarak uygulayamadığı için köleci, sınıfçı ve eril bir demokrasiye dönüştürmüştür.

Fenike, nebevî etkileri taşıyan cemaatçi (pastoral) bir dinî anlayışta iken, Atina çoktanrıcı ve bireyci bir dinî anlayışa sahiptir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 2/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 3/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 4/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 5/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 6/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 7/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 8/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 9/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 10/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 11/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 12/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 13/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 14/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 15/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 16/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 17/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 18/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 19/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 20/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 21/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 22/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 23/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 24/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 25/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 26/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 27/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 28/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 29/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 30/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

Köleci bir üretimsel mantıktan yola çıkan Atina, uzun vadede kolonizasyona dayanan ve hatta kapitalist mantığın da uç verdiği bir sömürge ağı oluşturur.

Zira verimsiz tarım alanları emperyal Atina şehrini beslemeye yetmemektedir ve bu açığın kapatılması ancak Doğu'nun sömürüsüyle sağlanacaktır. Bu açıdan Atina, modern "Avrupa toplumu"nun da kurucusudur. ⁷

Dolayısıyla Atina'daki siyasal mantık, üretim araçlarına sahiplik ekseninde etkinleşir ve o minvalde de işler.

Yönetici, toprağa ve sair üretim araçlarına egemendir ve sadece bunlar için bir kaygı duyar. Geminin kaptanı denizcileri değil, gemiyi; kral da şehrin içindeki insanları değil, şehri yönetir.  

İnsanlardan sorumluluk ise şehrin varlığıyla ilgili dolaylı bir sorumluluktur. Dolayısıyla insanların yönetimi fikri doğrudan eski Yunanlılara ait bir fikir değildir.

Bu fikir daha çok Doğu'da yeşeren, Hıristiyanlık öncesinde ortaya çıkan ve Hıristiyanlıkla birlikte Avrupa'ya da taşınan pastoral bir yönetim biçimine dayanır.

Yani yöneticinin, çoban-kral ya da peygamberin tanrısal bir sorumlulukla yükümlü tutulduğu, şehirden ve mülkiyetten önce insanlardan/toplumdan sorumlu ve hatta onlar için hayatını bile fedaya hazır olduğu bir yönetim biçimine. 

Bu fikir dinî bir ilişki içerisinde geliştirilip yoğunlaştırılır. İbrahim'in Tanrı'sı halkının başını çeken ve ona izlemesi gereken yönü işaret eden bir Tanrı'dır.

Yunan tanrısı olsa olsa şehri korumak için surların üzerinde görünür. İbrani tanrısı ise tam da şehir terkedilirken, surların bittiği yerde, çalılıkların kat edildiği yol izlenmeye başlandığında ortaya çıkar. ⁸

Pastoral iktidar temelde hayırsever, toplumu gözetmeyle ve ona karşı ihtimamla sorumlu bir iktidardır. Onun varlık sebebi topluma dair bir sorumluluğa ve yükümlülüğe dayanır.

Bunun eksikliği iktidarın yokluğu ya da azli anlamına gelir. Zira onun temel amacı sürünün/toplumun olduğu kadar tek tek bireylerin de selametidir. Hem de bu salt maddi değil, manevi bir selamet, bir kemale erme, bir kurtuluştur. 

Pastoral ya da nebevî siyasette toprak (madenler, otlaklar, sular, ormanlar…) Allah'ındır (bir başka deyişle toplumun).

Egemen ise temel yükümlülüğünü, yani topluma karşı sorumluluğunu ifa etmek için, yönetimi altında olanların vekâletini üstlenerek toplumsal adaleti sağlar ve korur.

Zulmü ve sınıfsal ayrışmayı engeller. Fetihçi değil, yardımseverdir. Amacı sürünün/toplumun selametidir. Bu hem maddi hem de manevi bir güvenlik ve kurtuluştur.  

Çoban/nebi/pastör'ün sorumluluğu, cemaate karşıdır. Çünkü başka dayanağı yoktur. Üretim araçlarının sahibi değildir ve olamaz da.

İster istemez halkın (ve de halk edenin) rızasını kazanmak zorundadır. Sürüsünü korumak için gerekirse ölümü göze alır.

Oysa yurttaşlığa dayanan bir yönetimde mekanizma tersine döner. İyi bir yurttaş olmanın koşulu ise kendisini önder ya da yurt için feda etmektir. 

Hıristiyanlık, Roma İmparatorluğunun içinde siyasi ve toplumsal bir örgütlenme gücü haline geldiği andan itibaren, henüz böyle bir iktidardan tamamen habersiz bu dünyaya söz konusu iktidar türünü soktu…

Hıristiyan toplumunda pastoralliğin örgütlenmesiyle, Hıristiyan Batının tarihi için önemli bir iktidar mekanizması gelişecektir:

Birinci olarak: Bir yol göstericinin varlığı, her birey için kendi selametini sağlama zorunluluğu anlamına gelir…

İkinci olarak, bu zorunlu selamet tek başına aranmaz. (Batı'da örneği olmayan bir kilise örgütlenmesi ortaya çıkar.)…

Üçüncü olarak, bir Hıristiyan toplumda papaz ötekilerden mutlak itaat isteyebilen kişidir…

Nihayet, pastorallik kendisiyle birlikte hakikati ve hakikat üretimini içeren bir dizi tekniği ve prosedürü de beraberinde getirir. ⁹

Pastoralliğe dayanan bu Hıristiyan toplumculuğu, Avrupa'ya bütünüyle nüfuz edemese de Kilise biçiminde örgütlenerek ve köylü isyanlarından mezhep savaşlarına, anarşist cemaatlerden sapkın sayılan tutumlara kadar birçok vasıtayla Avrupa toplumunun ana karakteristiğini oluşturacaktır. 

^{1.  Jacques Bidet, Foucault'yu Marx'la Okumak, Metis Y. s. 177, 178.
2.  M. Foucault, Güvenlik, Toprak, Nüfus. İBÜY. s. 310, 311.
3.  James W. Bemauer, Foucault'nun Özgürlük Serüveni, Bir Düşünce Etiğine Doğru, Ayrıntı Y. s. 278.
4.  James W. Bemauer, age, s. 307.
5.  Foucault, age, s. 165.
6.  E. Varga tarafından söz edildiği gibi, Hz. Yusuf'un yedi yıl kıtlık dönemini düşünerek, toplumun aç kalmaması için önceki yedi yıl tahıl stoklaması, ne bir feodal bey, ne de bir kapitalist patron tarafından alınacak olan, Asya'ya özgü bir tedbirdir. Asya Tipi Üretim Tarzı, Çeviri-Derleme, Ant Y. s. 85.
7.  Bu konuda daha geniş bilgi için bkz. Baykan Sezer, Doğu-Batı İlişkileri Açısından Batı Tarımı, Doğu Kitabevi.
8.  M. Foucault, Güvenlik, Toprak, Nüfus. s. 112.
9.  M. Foucault, Entelektüelin Siyasi İşlevi, Ayrıntı Y. s. 227, 228, 229 (değişikliklerle).}

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.