Bu aralar nükleer dosya konusunda ABD ile İran arasında geçici bir mutabakat anlaşmasına varılması olasılığından çokça bahsediliyor.

Donald Trump yönetiminin çekildiği Kapsamlı Ortak Eylem Planını (KOEP) canlandırma konusunda iki yılı aşkın süren müzakerelerin başarısızlığının ardından, geçici mutabakatın yaptırımları kısmen kaldıracağından ve İran'ın silah üretme noktasına ulaşan uranyum zenginleştirme ve depolama faaliyetlerini durduracağından bahsediliyor.

Arzu edilen bu gelişmenin sonuca ulaşmasının önünde birçok engel olabilir ama kendini dayatan en önemli soru şu:

Washington 2015'te yaptığı hatayı neden tekrarlıyor ve devam eden müzakerelere Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerini dahil etmiyor?

Oysa dahil etse bir yandan süreç kolaylaşabilir, bölge ülkelerinin kaygılarını görmezden geldiği için ilk anlaşma sırasında maruz kaldığı eleştiri ve suçlamaları bertaraf edebilir.

Bu, ABD'ye karşı kaybedilen, Jake Sullivan ile Antony Blinken'in Suudi Arabistan'a yaptığı ziyaretlerde ifade ettikleri gibi Washington'un gerçekten geri kazanmaya çalıştığı güveni yeniden inşa etmez miydi?

Diğer yandan genelde İran-Körfez ilişkilerinin, özelde Suudi Arabistan-İran ilişkilerinin geniş bir anlayış yelpazesine tanık olduğu bir dönemde, Körfez ülkelerinin görüşmelere dahil edilmesi Tahran üzerinde ek bir baskı oluşturabilir.

Gerçek şu ki Washington bölgesel dönüşümlerin bir tür gerçekçilikle farkına varamamış görünüyor.

Suudi Arabistan ile İsrail arasında normalleşme arayışının ve ilk anlaşmaya eşlik eden İran'a karşı bir Arap-İsrail ittifakının kurulmasının yerini Arapların Tahran'a açılımının almasının ne anlama geldiğini anlamamış gibi.

Bunun, Arapların İran ile yüzleşme projesinden vazgeçtikleri anlamı taşıdığını sanki görmüyor. Bu bağlamda iki görüş bulunuyor:

Birincisi, Suudi Arabistan-İran mutabakatı başta olmak üzere Mısır-İran ve İran-Körfez mutabakatlarının, normal ilişkilerin ve güvenlik alanında iş birliğinin korkuları geçersiz kılması temelinde, bu ülkelerin nükleer bir İran'a ilişkin korkularını ortadan kaldırdığını düşünüyor.

İkinci görüş, Körfez ülkelerinin korkularının tamamen ortadan kalktığına inanmanın zor olduğu ve korkunun hâlâ var olduğunu söylüyor.

Suudi Arabistan-İran mutabakatı, iki ülke arasındaki tüm önemli sorunları bir anda çözmedi, aksine yaklaşımlarının doğasını değiştirdi.

Yemen'den Lübnan, Irak ve Suriye'ye kadar sorunlarla tek tek ve kademeli olarak ilgilenmenin kapısını araladı.

Bu görüşe göre anlaşmazlıkların diyalog yoluyla aşılması, çatışmaların hararetinin düşürülmesi ve her türlü birbirini hedef alma kampanyalarının durdurulması, sebeplerin ortadan kaldırılması için yıllar geçmesi zamana, iç faktörlere, bölgesel ve uluslararası değişkenlere güvenilmesi gerekiyor.

Ayrıca, İran Dışişleri Bakanlığı'nın, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Riyad'ın da müzakerelere dahil edilmesi yönündeki çağrılarını reddetmesine dayanarak, KİK ülkelerinin yeni nükleer müzakerelere dahil edilmelerini İran'ın istemediğini söyleyerek Washington'u temize çıkaranlar da var.

Körfez ülkelerinin katılması, İran'ın oluşturduğu bölgesel tehdidin tanınması, füze programının daraltılması ve bölgesel müdahalelerinin sınırlandırılması gibi nükleer dosya dışındaki taleplerin yükselmesi anlamına gelebilir.

Aynı zamanda bölgedeki ABD askeri üsleri, BAE ve Bahreyn ile imzalanan İbrahim Anlaşmalarının yarattığı tehlikeler konusunda İran'ın bölgesel kaygılarının göz ardı edilmesi anlamına da gelebilir.

Bu nedenle İran, ona özel yeni nükleer anlaşmalarda onlara herhangi bir rol vermeden, başta Körfez ülkeleri olmak üzere Arap ülkeleriyle olan gerilimleri bölgesel mekanizmalar çerçevesinde çözmek istedi.

Aynı bağlamda İran bugün Suudi Arabistan ile vardığı yeni uzlaşıyı, Arap ülkelerinin kendisine açılımını, onları nükleer müzakereler geçitlerine dahil edip aralarındaki anlaşmazlıkları yeniden canlandırarak riske atmak da istemiyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 2/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 3/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 4/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 5/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 6/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 7/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 8/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 9/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 10/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 11/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 12/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 13/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 14/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 15/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 16/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 17/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 18/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 19/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 20/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 21/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 22/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 23/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 24/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 25/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 26/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 27/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 28/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 29/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 30/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

Bugün asıl Körfez ülkelerinin nükleer müzakerelere katılmak istemediklerini söyleyenler de var.

Bunlara göre Körfez ülkeleri İran'ın nükleer programını kısıtlamanın iyi olduğunu düşünüyorlar ama onları endişelendiren asıl sorun bu değil.

Tahran'ın nükleer bir devlet olmaya çalıştığı doğru ama intihara meyilli olmadığından bu silahı kullanmayacak.

Körfez ülkelerinin asıl endişesi, İran tarafından geliştirilen ve komşuları için gerçek ve doğrudan tehdit haline gelen binlerce küçük akıllı silah.

Suudi Arabistan'a yapılan saldırılar hâlâ hafızalarda tazeliğini koruyor.

Yine Donald Trump yönetiminin bu saldırılara yanıt vermemesi, bunun yerine Suudi Arabistan'dan gönderdiği Amerikan kuvvetlerinin veya silahlarının bedelini ödemesini talep etmesi de tazeliğini koruyor.

O dönemde Suudi Arabistan, ABD'nin çifte başarısızlığının farkına vardı. ABD hem İran'a yönelik politikasında hem de nükleer bir devlet olmasını engelleyecek bir nükleer anlaşmaya varılamamasının bir sonucu olarak, bölgenin güvenliğini korumada başarısız olmuştu.

Dahası İran'ı engelleyememesi bir yana, İran nükleer programını 12 kat geliştirdi. ABD ayrıca İran'ın birden fazla Arap ülkesine yönelik yayılmacı projesini ve çoğu hâlâ şiddetini koruyan bölgesel çatışmalara müdahalelerini de engelleyemedi.

Bilhassa uluslararası ilişkilerde meydana gelen değişimler ve Batı, Rusya ve Çin arasındaki gerilim ile birlikte bu Amerikan başarısızlığı, bölge ülkelerinin, bölgesel güvenliğin Washington ve Amerikan koruması yoluyla sağlanamayacağına olan inancını güçlendirdi.

Bu ise güvenlik, dış ve ekonomik ilişkilerde dengeli bölgesel yaklaşımlara başvurmayı zorunlu kıldı.

Bu eğilim, son Suudi Arabistan-İran anlaşmasını ortaya çıkardı. Ancak gerçekçilik, ihtiyatlı ve ağır olmayı gerektiriyor, çünkü ideolojik anlaşmazlık ve yönetici rejiminin doğası nedeniyle İran ile aradaki boşluk hâlâ çok büyük. Dolayısıyla normalleşme ve uzlaşıları genişletme yollarını izlemek gerekiyor.

Bu anlaşmanın sağladığı diyalog kanallarının sahada tatmin edici sonuçlara imkân tanımasını beklerken, bölge ülkelerinin 'sınırlı bir nükleer anlaşma' peşinde koşan Washington'un başarısını veya başarısızlığını beklemekten başka çaresi yok.

Bölge ülkeleri bu anlaşmanın iyi olmadığını ama alternatiflerinin çok daha kötü olabileceğini biliyorlar.

ABD şu anda bu konuda şiddetli bir iç ve dış savaşla karşı karşıya olduğu dönemden geçiyor.

İçeride, İran'ın nükleer silah üretmesini engellemek amacıyla yaptırımları kalıcı hale getiren yasa tasarısı ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nde onaylandı.

Dışarıda ise Binyamin Netanyahu İran ile her türlü 'sınırlı anlaşmayı' reddettiğini açıkladı ve "İran ile herhangi bir anlaşma, kendisini savunmak için ne gerekiyorsa yapacak olan İsrail için bağlayıcı olmayacaktır" dedi.

Washington, gerçekten en kötüsünden kaçınabilmek için İsrail'i bu politikaya razı edebilecek mi?

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat