Bu aralar nükleer dosya konusunda ABD ile İran arasında geçici bir mutabakat anlaşmasına varılması olasılığından çokça bahsediliyor.
Donald Trump yönetiminin çekildiği Kapsamlı Ortak Eylem Planını (KOEP) canlandırma konusunda iki yılı aşkın süren müzakerelerin başarısızlığının ardından, geçici mutabakatın yaptırımları kısmen kaldıracağından ve İran'ın silah üretme noktasına ulaşan uranyum zenginleştirme ve depolama faaliyetlerini durduracağından bahsediliyor.
Arzu edilen bu gelişmenin sonuca ulaşmasının önünde birçok engel olabilir ama kendini dayatan en önemli soru şu:
Washington 2015'te yaptığı hatayı neden tekrarlıyor ve devam eden müzakerelere Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerini dahil etmiyor?
Oysa dahil etse bir yandan süreç kolaylaşabilir, bölge ülkelerinin kaygılarını görmezden geldiği için ilk anlaşma sırasında maruz kaldığı eleştiri ve suçlamaları bertaraf edebilir.
Bu, ABD'ye karşı kaybedilen, Jake Sullivan ile Antony Blinken'in Suudi Arabistan'a yaptığı ziyaretlerde ifade ettikleri gibi Washington'un gerçekten geri kazanmaya çalıştığı güveni yeniden inşa etmez miydi?
Diğer yandan genelde İran-Körfez ilişkilerinin, özelde Suudi Arabistan-İran ilişkilerinin geniş bir anlayış yelpazesine tanık olduğu bir dönemde, Körfez ülkelerinin görüşmelere dahil edilmesi Tahran üzerinde ek bir baskı oluşturabilir.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Gerçek şu ki Washington bölgesel dönüşümlerin bir tür gerçekçilikle farkına varamamış görünüyor.
Suudi Arabistan ile İsrail arasında normalleşme arayışının ve ilk anlaşmaya eşlik eden İran'a karşı bir Arap-İsrail ittifakının kurulmasının yerini Arapların Tahran'a açılımının almasının ne anlama geldiğini anlamamış gibi.
Bunun, Arapların İran ile yüzleşme projesinden vazgeçtikleri anlamı taşıdığını sanki görmüyor. Bu bağlamda iki görüş bulunuyor:
Birincisi, Suudi Arabistan-İran mutabakatı başta olmak üzere Mısır-İran ve İran-Körfez mutabakatlarının, normal ilişkilerin ve güvenlik alanında iş birliğinin korkuları geçersiz kılması temelinde, bu ülkelerin nükleer bir İran'a ilişkin korkularını ortadan kaldırdığını düşünüyor.
İkinci görüş, Körfez ülkelerinin korkularının tamamen ortadan kalktığına inanmanın zor olduğu ve korkunun hâlâ var olduğunu söylüyor.
Suudi Arabistan-İran mutabakatı, iki ülke arasındaki tüm önemli sorunları bir anda çözmedi, aksine yaklaşımlarının doğasını değiştirdi.
Yemen'den Lübnan, Irak ve Suriye'ye kadar sorunlarla tek tek ve kademeli olarak ilgilenmenin kapısını araladı.
Bu görüşe göre anlaşmazlıkların diyalog yoluyla aşılması, çatışmaların hararetinin düşürülmesi ve her türlü birbirini hedef alma kampanyalarının durdurulması, sebeplerin ortadan kaldırılması için yıllar geçmesi zamana, iç faktörlere, bölgesel ve uluslararası değişkenlere güvenilmesi gerekiyor.
Ayrıca, İran Dışişleri Bakanlığı'nın, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Riyad'ın da müzakerelere dahil edilmesi yönündeki çağrılarını reddetmesine dayanarak, KİK ülkelerinin yeni nükleer müzakerelere dahil edilmelerini İran'ın istemediğini söyleyerek Washington'u temize çıkaranlar da var.
Körfez ülkelerinin katılması, İran'ın oluşturduğu bölgesel tehdidin tanınması, füze programının daraltılması ve bölgesel müdahalelerinin sınırlandırılması gibi nükleer dosya dışındaki taleplerin yükselmesi anlamına gelebilir.
Aynı zamanda bölgedeki ABD askeri üsleri, BAE ve Bahreyn ile imzalanan İbrahim Anlaşmalarının yarattığı tehlikeler konusunda İran'ın bölgesel kaygılarının göz ardı edilmesi anlamına da gelebilir.
Bu nedenle İran, ona özel yeni nükleer anlaşmalarda onlara herhangi bir rol vermeden, başta Körfez ülkeleri olmak üzere Arap ülkeleriyle olan gerilimleri bölgesel mekanizmalar çerçevesinde çözmek istedi.
Aynı bağlamda İran bugün Suudi Arabistan ile vardığı yeni uzlaşıyı, Arap ülkelerinin kendisine açılımını, onları nükleer müzakereler geçitlerine dahil edip aralarındaki anlaşmazlıkları yeniden canlandırarak riske atmak da istemiyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP) -
2/30
26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters) -
3/30
26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP) -
4/30
24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters) -
5/30
23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters) -
6/30
22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP) -
7/30
21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP) -
8/30
20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP) -
9/30
19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP) -
10/30
18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP) -
11/30
18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP) -
12/30
16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters) -
13/30
15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters) -
14/30
14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP) -
15/30
13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP) -
16/30
12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters) -
17/30
11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP) -
18/30
10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters) -
19/30
9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP) -
20/30
8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP) -
21/30
7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP) -
22/30
6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP) -
23/30
5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP) -
24/30
4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP) -
25/30
3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP) -
26/30
2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters) -
27/30
1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP) -
28/30
31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP) -
29/30
30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP) -
30/30
29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)
Bugün asıl Körfez ülkelerinin nükleer müzakerelere katılmak istemediklerini söyleyenler de var.
Bunlara göre Körfez ülkeleri İran'ın nükleer programını kısıtlamanın iyi olduğunu düşünüyorlar ama onları endişelendiren asıl sorun bu değil.
Tahran'ın nükleer bir devlet olmaya çalıştığı doğru ama intihara meyilli olmadığından bu silahı kullanmayacak.
Körfez ülkelerinin asıl endişesi, İran tarafından geliştirilen ve komşuları için gerçek ve doğrudan tehdit haline gelen binlerce küçük akıllı silah.
Suudi Arabistan'a yapılan saldırılar hâlâ hafızalarda tazeliğini koruyor.
Yine Donald Trump yönetiminin bu saldırılara yanıt vermemesi, bunun yerine Suudi Arabistan'dan gönderdiği Amerikan kuvvetlerinin veya silahlarının bedelini ödemesini talep etmesi de tazeliğini koruyor.
O dönemde Suudi Arabistan, ABD'nin çifte başarısızlığının farkına vardı. ABD hem İran'a yönelik politikasında hem de nükleer bir devlet olmasını engelleyecek bir nükleer anlaşmaya varılamamasının bir sonucu olarak, bölgenin güvenliğini korumada başarısız olmuştu.
Dahası İran'ı engelleyememesi bir yana, İran nükleer programını 12 kat geliştirdi. ABD ayrıca İran'ın birden fazla Arap ülkesine yönelik yayılmacı projesini ve çoğu hâlâ şiddetini koruyan bölgesel çatışmalara müdahalelerini de engelleyemedi.
Bilhassa uluslararası ilişkilerde meydana gelen değişimler ve Batı, Rusya ve Çin arasındaki gerilim ile birlikte bu Amerikan başarısızlığı, bölge ülkelerinin, bölgesel güvenliğin Washington ve Amerikan koruması yoluyla sağlanamayacağına olan inancını güçlendirdi.
Bu ise güvenlik, dış ve ekonomik ilişkilerde dengeli bölgesel yaklaşımlara başvurmayı zorunlu kıldı.
Bu eğilim, son Suudi Arabistan-İran anlaşmasını ortaya çıkardı. Ancak gerçekçilik, ihtiyatlı ve ağır olmayı gerektiriyor, çünkü ideolojik anlaşmazlık ve yönetici rejiminin doğası nedeniyle İran ile aradaki boşluk hâlâ çok büyük. Dolayısıyla normalleşme ve uzlaşıları genişletme yollarını izlemek gerekiyor.
Bu anlaşmanın sağladığı diyalog kanallarının sahada tatmin edici sonuçlara imkân tanımasını beklerken, bölge ülkelerinin 'sınırlı bir nükleer anlaşma' peşinde koşan Washington'un başarısını veya başarısızlığını beklemekten başka çaresi yok.
Bölge ülkeleri bu anlaşmanın iyi olmadığını ama alternatiflerinin çok daha kötü olabileceğini biliyorlar.
ABD şu anda bu konuda şiddetli bir iç ve dış savaşla karşı karşıya olduğu dönemden geçiyor.
İçeride, İran'ın nükleer silah üretmesini engellemek amacıyla yaptırımları kalıcı hale getiren yasa tasarısı ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nde onaylandı.
Dışarıda ise Binyamin Netanyahu İran ile her türlü 'sınırlı anlaşmayı' reddettiğini açıkladı ve "İran ile herhangi bir anlaşma, kendisini savunmak için ne gerekiyorsa yapacak olan İsrail için bağlayıcı olmayacaktır" dedi.
Washington, gerçekten en kötüsünden kaçınabilmek için İsrail'i bu politikaya razı edebilecek mi?
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu
