Irak, çeşitli krizler, iç ve dış savaşlar, baskı ve gerek 1968'den 2003'e uzanan süreçte güvenlik güçleri tarafından, gerekse Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonraki dönemde silahlı grup ve fraksiyonlar ile El Kaide ve IŞİD örgütleri tarafından olsun şiddet olayları yaşadı. 

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından salı günü yayınlanan bir raporda, son yarım yüzyılda Irak'ta bir milyona yakın insanın kaybolduğu bildirildi.

BM Zorla Kaybetmeler Komitesi, kurbanları aramaya ve failleri cezalandırma çağrısında bulundu. Komite, Irak anayasasında zorla kaybetmenin suç olarak tanımlanmamasının bu çalışmaların önünde bir engel teşkil ettiğini belirtti.

BM, Irak'ı bu menfur suçun önlenmesi, ortadan kaldırılması ve ele alınması için gereken zeminin derhal hazırlanması çağrısında bulundu. 

BM raporunda, 1968 ile 2003 yılları arasında yaklaşık 290 bin kişinin zorla kaybedildiğini belirtildi. Zorla kaybedilme, 2003 yılında ABD'nin Irak'ı işgalinden sonra da devam etti.

İşgal sürecinde en az 200 bin Iraklı tutuklandı ve yaklaşık yarısı ABD ve Birleşik Krallık tarafından yönetilen hapishanelere atıldı.

BM komitesi, bir diğer adam kaçırma dalgasının ülkede IŞİD terör örgütünün ortaya çıktığı döneme denk geldiğini de sözlerine ekledi.

Rapordaki tahminler, 1968 yılından bu yana 250 bin ila bir milyon insanın kaybolduğuna işaret etti.

BM, Bağdat'a tutukluların isim listelerinin hazırlanmasını ve ailelerinin nerede olduklarından haberdar edilmesini sağlamak için bağımsız bir çalışma grubu oluşturmaya çağırdı.

Birçok aşama

Irak, 1970'li yıllarda, binlerce kişinin akıbeti henüz bilinmeyen Feyli Kürtlerinin İran'a sınır dışı edildiği zorla kaybetme vakalarına tanık oldu.

Irak Güvenlik Servisi tarafından 1970'ler, 80'ler ve 90'lar boyunca gözaltına alınan on binlerce kişinin akıbeti halen bilinmezken Güvenlik Servisi'ne ait belgelerde de bu kişilere ne olduğu açıklanmıyor.

Aynı durum 1980'li yıllarda, Kürt bölgelerine ve 1991 yılının mart ayında Saddam Hüseyin rejiminin Kuveyt'ten çıkarılmasından sonra patlak veren olaylar sırasında güneydeki bölgelere yönelik askeri operasyonlar sırasında tutuklanan on binlerce kişi için de geçerli.

Birinci ve ikinci Körfez savaşları sırasında adam kaçırma vakaları

Irak-İran savaşının 35 yıl önce sona ermesine rağmen, kayıp on binlerce Irak askerinin akıbeti halen bilinmiyor.  Kuveyt Savaşı'nda da aynı durum yaşansa da bu sayıda daha azdı.

Silahlı gruplar

Irak, 2003 yılından sonra 2005'ten 2009 yılına kadar olan dönemde El Kaide ve Şii silahlı gruplar tarafından Irak'ın Enbar, Ninova, Bağdat, Selahaddin, Kerkük ve Babil'in kuzeyi ile Bağdat'ın güneyinde yer alan Curf es-Sahr ve Latifiye bölgelerine düzenlenen saldırılar sırasında kaçırılan binlerce vatandaşın hayatına mal olan bir dizi büyük zorla kaybetme vakalarına tanık oldu.

En dikkat çekici vakalar

Bağdat'ta 2006 yılının temmuz ayında kaçırılan Irak Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı Ahmed el-Hiciye ve onlarca sporcunun akıbeti de bilinmiyor.

Ayrıca, aynı yılın sonlarında başkent Bağdat'taki Milli Olimpiyat Komitesi'nin çalışanları da aynı kaderi paylaştılar.

Aynı yıl İslami Davet (Dava) Partisi'nin önde gelen isimlerinden biri olan Irak Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Ammar es-Saffar da ortadan kayboldu.

Saffar'ın yerine aday olan Dava Partisi'nden Ali Cevad el-Mehdavi'den de 2006 yılı sonlarında Sağlık Bakanlığı binasına girdikten sonra bir daha haber alınamadı.

Iraklı birçok aile, 2005 ile 2009 yılları arasındaki mezhep kökenli şiddet olayları döneminde kaybolan evlatlarını halen arıyorlar.

IŞİD ile mücadele

IŞİD terör örgütünün faaliyet gösterdiği 2013 yılından 2017 yılı sonlarında Irak'ta askeri olarak yenilgiye uğratılmasına kadar geçen süreçte Ninova, Selahaddin, Enbar, Kerkük'ün dış mahalleleri ve Babil'in kuzeyinde çok sayıda asker, güvenlik personeli ve sivil IŞİD tarafından kaçırıldı. Kaçırılanların akıbetleri halen bilinmiyor.

Bu vakaların en çok bilineni, binlerce Yezidi ve Türkmenin, özellikle de kadınların kaçırılmasıydı. IŞİD'in askeri olarak yenilgiye uğratılmasının üzerinden yıllar geçmesine rağmen onlardan hiçbir haber alınamadı.

Enbar'ın Saklaviye bölgesinin yanı sıra Babil'in kuzeyindeki Curf es-Sahr bölgesi ve Diyala ilinin bazı bölgelerinde yaşayan ve silahlı gruplar tarafından tutuklanıp bilinmeyen bir yere götürülen yüzlerce kişi de aynı kaderi paylaştı. 

Tişrin gösterileri

Irak'ta 2019 yılında başlayan Tişrin (Ekim) gösterileri sırasında ve ardından çok sayıda sivil ve eylemci zorla kaybedildi.

Bu kişilerin başlarında, 2020 yılının mart ayında Bağdat'ın doğusunda silahlı bir grup tarafından kaçırılmasının ardından ortadan kaybolan Al-Sabah gazetesi muhabiri Tevfik et-Tamimi geliyordu.

Yazar ve yayıncı Mazen Latif de 2020 yılının şubat ayı ortalarında kayboldu, akıbeti ise halen bilinmiyor.

Aynı durum, 2020 yılının eylül ayında, Zikar ilinde kaçırılan aktivist Seccad el-Iraki için de geçerliydi. Iraki'ye ne olduğu halen ortaya çıkarılamadı.

Kesin olmayan rakamlar

Irak Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdürü Gazi Faysal, "uluslararası kurumlar tarafından hazırlanan raporların yaklaşık rakamlar verdiğine" dikkati çekerek kayıp kişilerin kesin sayısının bilinmesinin imkansız olduğunu söyledi.

Faysal, sözlerini şöyle sürdürdü:

BM tarafından Irak'ta insan hakları, ifade özgürlüğü ve ulusal, siyasi, toplumsal ve dini çoğulculuğa saygı ilkelerine karşı işlenen ağır ihlallere ilişkin raporda zorla kaybedilen kişilerin sayısının 250 bin ile bir milyon arasında olduğuna işaret edildi. Irak'ın 40 yılı aşkın bir süredir yaşadıklarıyla karşılaştırıldığında bu sayı daha düşük olabilir.

Irak-İran savaşında iki ülkeden kurbanların, tutukluların ve kayıp kişilerin sayısının, üçte biri Irak'tan, üçte ikisi ise İran'dan olmak üzere bir milyonu bulduğunun tahmin edildiğini söyleyen Faysal, yetkililerin savaşın üzerinden geçen onlarca yıla rağmen halen askerlerin cesetlerini bulduklarına dikkati çekerek, bunun kurbanların ve kayıpların sayısının boyutunu gösterdiğini belirtti.

Nazim Kazzar dönemi

Irak'ın eski Kamu Güvenliği Direktörü Nazim Kazzar'ın görevde olduğu dönemde (1969-1973) işkence ve kötü muamele sırasında öldürülen ya da ortadan kaybolan kişilerin olduğuna dikkati çeken Faysal, Kürtlerin de Saddam Hüseyin rejimi döneminde El-Enfal Operasyonu ve Irak ordusu ile Peşmerge arasındaki silahlı çatışmalara sırasında ölüm, zorla kaybedilme ve sürgün gibi suçlara maruz kaldıklarını söyledi.

Listedeki diğer vakalar

Irak ile ABD arasında 1991 yılındaki petrol savaşı sırasında çok sayıda insanın öldüğüne ve birçoğunun da kaybolduğuna dikkati çeken Faysal, Irak'ın 1990 yılında Kuveyt'i işgalinden kaynaklanan ve savaş sırasında 2 bin 500 tesisi yerle bir eden büyük askeri operasyonlar nedeniyle Iraklı kayıpların sayısının çok fazla olduğunun altını çizdi.

Büyük sayılar

Faysal, 2003 yılından sonra ABD'li güçlerle çeşitli isimlere sahip silahlı gruplar arasındaki çatışmalar ve 2006-2009 yılları arasındaki mezhep kökenli şiddet olayları sırasında etnik kimliğe dayalı cinayetler nedeniyle çok sayıda kişinin öldüğünü ve birçok kişinin de kaybolduğunu belirtti.

Faysal, IŞİD'in 2014 yılında Irak'ın bazı illerini kontrol altına alarak çok sayıda infazın yanı sıra akıbeti henüz bilinmeyen çok sayıda kişinin ortadan kaybolmasına yol açan büyük katliamlar gerçekleştirdiği de sözlerine ekledi.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 2/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 3/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 4/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 5/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 6/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 7/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 8/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 9/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 10/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 11/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 12/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 13/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 14/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 15/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 17/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 18/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 19/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 20/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 21/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 22/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 23/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 24/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 25/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 26/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 27/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 28/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 29/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 30/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

Anayasal ve yasal ihlaller

Anayasa, hukuk ve düzen ihlalleri ve Irak halkının medeni haklarının ihlali açısından yaşananları insan hakları ve demokrasi ihlali olarak değerlendiren Faysal, zorla kaybetme anlaşmasını imzalayan devlet kurumlarını, cinayetler ve zorla kaybetme suçlamalarının yapıldığı bu örgütlerle mücadele etmeye ve hukuka başvurmaya çağırdı.

Kaybolanların akıbeti

Ayrıca, hukuk uzmanı Ali et-Tamimi, Irak'ın zorla kaybetme anlaşmasını imzaladığını ve kayıpların akıbetini açıklamakla yükümlü olduğunu söyledi. 

Tamimi, sözlerini şöyle sürdürdü:

Irak'ın 2010 tarihli 17. yasa uyarınca imzaladığı 2006 tarihli Bütün Kişilerin Zorla Kaybedilmeden Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme, zorla kaybetmeyi, ‘kişilerin yasal dayanak olmaksızın tutuklanması, gözaltına alınması, kaybolması ya da kaçırılması' olarak tanımlıyor. Bu uygulama, savaş zamanlarında dahi yasaktır.

Uluslararası anlaşmalar

Bütün Kişilerin Zorla Kaybedilmeden Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşmeye taraf olan ülkelerin sözleşme uyarınca vakaların arkasındaki sebepleri öğrenmek, kurbanların akıbetini araştırmak ve failleri adalete teslim etmekle yükümlü olduklarını söyleyen Tamimi, BM Şartı'nın 102'nci maddesinin, BM'ye bu anlaşmaların uygulanmasını izleme ve BM Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından, insan hakları başta olmak üzere yasaları ve hakları ihlal eden ülkelere yaptırımlar uygulama hakkı verdiğini belirtti.

Genel af mecburi

Tamimi, Irak'ın IŞİD'e sonrası yaşanan gelişmelerin ardından bir genel af yasası çıkarması ve bu önemli olaya uygun yeni bir sayfa açması gerektiğini vurguladı.

Caydırıcı cezalar

Irak yasalarının şantaj ya da baskı amacıyla adam kaçıranlara ağır cezalar öngördüğünü belirten Tamimi, 10 yıldan az olmamak kaydıyla geçici hapis cezası verdiğini, adam kaçırma vakası, kaçırılan kişiyle cinsel ilişkiye girme yahut yaralama suçuyla birleşirse sanığın idam cezasıyla yargılandığını söyledi.