Ukrayna'da geçen 24 Şubat 2022'de başlayan savaş bütün şiddetiyle sürüyor.
Savaşı kısa süre içinde kazanacağı sanılan Rusya, Ukrayna karşısında zorlanıyor.
Rus ordusu, Ukrayna ordusu karşısında üstünlük sağlamak için Çeçenistan'dan gelen yardımcı birlikler dışında ülkelerinde kurulmuş olan Wagner adlı özel askeri güvenlik şirketine bağlı paralı askerlerden de faydalanıyor.
Askeri güvenlik şirketleri özellikle 2000'li yılların başından itibaren ciddi gelişme kaydetti.
1997'de kurulan ABD Blackwater askeri güvenlik şirketi, ABD ordusunun 2001'deki Afganistan ve 2003'teki Irak işgalinin ardından bu ülkelerde görev yapmıştı.
2014'te kurulmuş Rus askeri güvenlik şirketi Wagner, Rusya'nın askeri güç bulundurduğu Suriye ve Libya dahil kimi Afrika ülkelerinde görev yaptı.
Ancak hem Blackwater hem Wagner, bugüne kadar çoğunlukla bulundukları coğrafyalarda özel operasyonlarda, istihbarat çalışmalarında veya belli alanların güvenliğinin sağlanması gibi görevlerde bulundu.
Ukrayna'da cephede savaşıyorlar
Fakat Wagner'in Ukrayna'da bugüne kadar hem kendisi hem de askeri güvenlik şirketleri açısından ilk denebilecek bir misyon üstlendiği görülüyor.
Emekli subay ve askeri tarihçi, Antalya Bilim Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Uyar ile Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırma Merkezi Danışmanı Ercan Çitlioğlu, Wagner örneğinden yola çıkarak askeri güvenlik şirketlerinin ilk defa Ukrayna'da bir konvansiyonel (düzenli orduların karşı karşıya geldiği) cephe savaşında kullanıldığına dikkati çekti.
Üstelik Wagner sadece belli özel operasyonlarda değil, savaşın bütün aşamalarında bulunuyor.
"Wagner, cepheye düzenli birlik gibi gidiyor"
1950 ve 60'larda Afrika'da paralı askerlerin kullanıldığını hatırlatan askeri tarihçi Prof. Dr. Mesut Uyar, "Ancak Afrika'daki çatışmaların ne kadar düzenli ne kadar gayrinizami bir savaş olduğunu söylemek zor. Şimdi Wagner, düzenli birlik gibi cephede savaşıyor. Böyle bakıldığında bir askeri güvenlik şirketinin gayrinizami bir savaş ya da sömürge savaşları dışında ilk kullanımı demek doğru olur" dedi.
Uyar, Ukrayna'daki bu örneğe karşın askeri güvenlik şirketlerinin gelecekte yaygın olarak doğrudan muharip unsur olarak kullanılabileceğini sanmadığını öne sürdü.
Uyar'a göre bu şirketlerden daha çok lojistik konularında, yakın güvenlik, konvoy güvenliği ve bazı muharebe destek görevlerinde mesela istihbarat toplama, değerlendirme ve insansız hava araçlarının kullanılmasında faydalanılacak.
Ukrayna'da yabancı özel güvenlik şirketlerinden faydalanıyor
Sadece Rusya'nın değil, Ukrayna'nın da yabancı askeri güvenlik şirketlerine bağlı yabancı paralı askerlerden faydalandığını belirten Uyar, "Bunlardan özel kuvvet görevleri dışında daha çok İHA'ların uçurulması, istihbarat toplama, değerlendirme, elektronik harp gibi konularda faydalandığı görülüyor. İlerleyen dönemde özel askeri şirketler daha çok rol oynayacak. Ama bunların bizzat savaşan tankı kullanan piyade askeri olarak değil de savaşanları destekleyen unsurlar olarak olacağını düşünüyorum" diye konuştu.
"Türkiye'de de benzer gelişme var"
Türkiye'de de bu yönde benzer bir gelişme görüldüğünü aktaran Uyar, İHA üreten firmaların bunların kullanılması eğitiminin verilmesi noktasında da hizmet vermeye başlayabileceğini kaydetti.
Uyar'a askeri güvenlik şirketlerinin kullanımları artacak. Ukrayna'daki gibi geniş çaplı bir savaşın milli orduların önemi de halen devam edecek.
"Ukrayna, bütün ülkeyi seferber etmek zorunda kaldı" diyen Uyar, şunları kaydetti:
Rusya da kademeli olarak seferberliğe başladı. Ukrayna'daki savaş sadece iyi eğitilmiş az sayıda askerle bu savaşın kazanılamayacağını gösterdi. Çünkü iki tarafın da çok ciddi kayıpları var. Dolayısıyla eğer devletler arasında konvansiyonel bir savaş olacak olursa bu durumda çok ciddi zayiat rakamlarına çıkılacağı için tekrar zorunlu askerliğe ihtiyaç olacaktır. Dikkat edilirse bundan dolayı birtakım nüfusu az olan Avrupa ülkelerinde tekrar zorunlu askerliği getirelim mi ya da askerlik süresini uzatalım mı tartışmalarına başladılar."
"Ukrayna dışında örneği yok"
Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırma Merkezi Danışmanı Ercan Çitlioğlu da Wagner'in Ukrayna'daki kullanım şekline dikkati çekerek, "Bunun örneği yok. Özel güvenlik şirketleri, daha çok özel operasyonlarda ve meskun mahal savaşlarında kullanılıyorlardı. Paralı askerlerin cephe savaşında kullanılmasının Ukrayna dışında örneği yok" diye konuştu.
"Savaş konseptleri bütünüyle değişti, yepyeni bir savaş türü çıktı"
Buna bakarak özel güvenlik şirketlerine bağlı paralı askerlerin gelecekteki savaşlardaki rolüne dair şimdiden bir şey söylemenin zor olduğunu vurgulayan Ercan Çitlioğlu, "Savaş konseptleri bütünüyle değişti. Bütün askeri stratejistler değişen teknolojiye bağlı olarak yepyeni bir askeri strateji geliştirmeye çalışıyor. Bizim alıştığımız konvansiyonel savaşlar sona erdi. Yepyeni bir savaş türü çıktı. Yüksek teknolojinin aktif kullanıldığı savaşlar. Robotların bir nevi ön cephede yer aldığı, İHA'ların hava savaşlarını, bombardımanları yürüttüğü yeni bir savaştan bahsediliyor. Paralı askerlerin cephe savaşlarında ne şekilde aktif kullanılacağı sorusu ancak bu konseptlerin ortaya çıkmasının ardından cevaplanabilir" değerlendirmesinde bulundu.
© The Independentturkish
