Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın özel izniyle yılda bir kez ibadete açılan Van Gölü'ndeki Akdamar Adası'nda bulunan Surp Haç Kilisesi'nde, bu yıl 10'uncu ayin gerçekleşti.
Bölgedeki inanç turizminin önemli merkezlerinden biri olan tarihi Akdamar Kilisesi'ndeki ayine her yıl olduğu gibi, bu yıl da binlerce yerli ve yabancı ziyaretçi geldi.
2005 yılında başlatılan restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından, 2007 yılında düzenlenen uluslararası törenle 'anıt müze' olarak faaliyet göstermeye başlayan Van'ın Gevaş İlçesi'ndeki kilise, yılda bir kez ibadete açılıyor.
Sabah saatlerinde Gevaş İlçesi'ndeki iskeleden teknelerle adaya gelen ziyaretçiler, kilise etrafında mum yakarak dua etti.
85. Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan ve Üstrahip Harutyun Damadyan, ayin öncesinde ziyaretçilerle sohbet etti.
Türkiye Ermenileri Patrikliğine mensup 46 din adamının ve yüzlerce ziyaretçinin katılımıyla gerçekleştirilen ve Damadyan'ın yönettiği ayine, Türkiye ve farklı ülkelerden katılan ziyaretçiler Ermeni din adamlarıyla birlikte kilisede dua edip ilahi okudu.
Yaklaşık iki saat süren ayin için kiliseye sığmayanlar kilise önünde ibadetlerini gerçekleşti. Din adamları, yapılan ibadetlerin ardından havaya güvercin uçurdu.
Bakanlık ve vali protokolde yer almadı
Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan ve Üstrahip Harutyun Damadyan ve 46 din adamının katıldığı ayine önceki yıllarda bakanlık düzeyinde katılımlar sağlanıyordu. Ancak bu yıl ne bakanlık yetkilileri ne de Van Valisi protokolde yer almadı.
Kültür ve Turizm İl Müdürü Erol Uslu ile Van Müze Müdürü Fatih Arap protokol adına ayine katıldı.
Adaya gidişler de önceki yıllarda ücretsiz olarak sağlanırken, bu yıl bunun uygulanmadığı görüldü ve ziyaretçilerden hem ulaşım hem de tarihi adaya giriş için 'ayakbastı' ücretleri alındı.
Yurt içinden ve dışından birçok ziyaretçi geldi
Pandemi nedeniyle 2019 yılından bu yana ara verilen ayine, yurt içinden ve yurt dışından birçok insan katıldı.
Aralarında İranlıların da olduğu ziyaretçiler, duydukları mutlulukları dile getirerek barış ve hoşgörü mesajları verdi.
Ayin için İstanbul'dan kentte gelen Oya Erar, kiliseye yeterli bakımın yapılmadığını belirtti ve bunun için üzüntü duyduğunu dile getirdi.
Önemli bir tarihi eser olduğunu ifade eden Erar, şu ifadeleri kullandı:
Bina biraz kaderine terk edilmiş. Oysa dünya çapında turistik bir bina. Keşke daha fazla değerlendirsek, o zaman çok daha fazla turist çekecektir.
Kilisede 2007 yılında yapılan restorasyon çalışmasına değinen Erar, bu çalışmanın iyi yapıldığını söyledi ve devamla şu ifadelere yer verdi:
Çatıda otlar bitmiş, bu da çatının su aldığını gösteriyor. Yakında bina içeriye su alacak, bu da yok olma riskini artıracak. Çevresi çok güzel düzenlenmiş. Keşke binaya biraz daha özen gösterilse. Yine keşke yılda bir kereden fazla olsa. Bu yoğunluk da olmamış olur.
Ayine ilk defa katılan ziyaretçilerde bir heyecan hakimdi.
Mardinli bir Süyani olan Meryem Şahgiller bunlardan biri.
Şahgiller, günler önce yaşadığı İsveç'ten gelmiş.
Akdamar Kilisesi ve Van coğrafyası hakkında çok şey duyduğunu belirten Şahgiller, yıllardır gelmek istediğini söyledi:
Kilise ve ada hakkında çok şey duyduk ve bunun üzerine geldik. Kilise harika, çok mutluyum. Buranın insanları da çok güzel. Çevre düzenlemesi ve coğrafyası da harika.
Araksyan: Halklar kulaktan dolma şeylerle birbirine düşman oluyor
Konuştuğumuz ziyaretçilerin tamamı toplumsal barış mesajları vererek, halklar ve inançlar arasındaki bağın daha çok güçlenmesi gerektiğine dikkat çekti.
40 yıldır Almanya'da yaşayan Kirkor Azadyan, aslen Diyarbakır Liceli.
Türkiye halkının kendilerini anlayacağına inandığını ifade eden Azadyan, "Barış içerisinde yaşayabileceğimize inanıyorum. Doğrusu çok duygulandım. Hep böyle devam etmesini istiyoruz" şeklinde konuştu.
Azadyan ile beraber Almanya'dan gelen bir başka ziyaretçi olan Avedis Araksyan uzun yıllar önce İstanbul'dan göç etmiş.
Akdamar Kilisesi'ndeki ayine ilk kez katıldığını söyleyen Araksyan, şu şekilde konuştu:
Buradaki manzara muhteşem. Daha muhteşem olması için de Türk ve Ermeni halklarının bazı şeyleri öğrenmesi lazım. Bu da devletimizin yardımıyla olacak yoksa başka türlü imkan yok. Halkın çoğu bazı şeyleri bilmiyor. Kulaktan dolma şeylerle halklar birbirine düşman olmuş oluyor. Bu gerçek dışı. İki halk, Osmanlı'dan beri iç içe yaşamış ve buranın yani Van'ın kadim halkının Ermeni halkı olduğunu bilmesi lazım insanların.
Kentteki STK temsilcileri: Bu kadim toprakların kadim halkı olan Ermenilerin yaptıkları ayin kıymetli
Önemli bir yoğunluğun yaşandığı ayine birçok Vanlı da katıldı. Kentteki STK temsilcileri de ayine katılarak destek ve dayanışma mesajı verdi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi yönetim kurulu üyesi Hamdi Bayhan, ''Dinsel ve kültürel mekanlar toplumla daha çok buluşturulmalı ve sadece bir güne bağlı olmamalı. Bu kadim coğrafyayı güçlü ve zengin kılan şey bizlerin farklılıkları. Bu farklılıkların bizleri pekiştirdiğini düşünüyoruz. Bu yönüyle idare, bu kültürel değerleri ve mekanları koruyacak, geliştirecek projeler geliştirmesi gerekiyor'' diye konuştu.
Bayhan, normal günlerde alınan 'ayakbastı parası' olarak tabir edilen ücretin ayin gününde de alınmasını eleştirerek ''Ayin, insanlar için ücretsiz olmalıydı. Bu tarz yerleri ticari mekan olarak görmemek lazım. Tarih, topluma doğru aktarılmalı ve toplumla buluşturulmalı. Ermeni halkı bu coğrafyada yaşayan kadim bir halk ve bugün burada yapılan ayin de kıymetli" dedi.
İbadethanelerin insanların ortak bir tarihi olduğuna dikkat çeken Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Van Temsilcisi Sevim Çiçek ise konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
Böylesi alanların korunması ve herkesin eşit şekilde faydalanmasını sağlamak devletin yükümlülüğü. Bizler insan hakları savunucuları ve STK'lar olarak bu kadim toprakların kadim haklarından olan Ermeni halkının yanındayız. Bugün de dayanışma amacıyla buraya geldik. Üzücü olan belli sınırlamalarla ve ciddi düzeyde bürokrasiye tabii tutularak insanların bu ibadetleri yerine getiriyor olması. Bu kabul edilebilir bir şey değil.
Son olarak konuşan Van Tarihi Eserleri Koruma ve Geliştirme Derneği (VAN ÇEV-DER) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kalçık da benzer ifadeler kullandı.
Bölgedeki diğer tarihi mekanlarda yaşanan tahribata tepki gösteren Kalçık, tarihin bu kadar kolay heba edilmemesi gerektiğini söyledi.
Ayinin, sembolik ve anlamlı bir ibadet olduğunu belirten Kalçık, güvenlik tedbirlerinin sıkı olmasına dikkat çekti.
Türkiye Ermeni Patriği Maşalyan: Kafkasların bir barış coğrafyasına dönmesi için dua ettik
Ermeni din adamları ayinin ardından birer açıklama yaptı. 85. Türkiye Ermeni Patriği Sahak Maşalyan, ayine İstanbul'dan, Ermenistan'dan ve dünyanın her yerinden insanın geldiğini söyledi.
"Barış ve esenlik içinde bu yıl ki ibadetimizi gerçekleştirdik. Kolaylığı bize sağladıkları için yetkililere teşekkür ediyoruz" diyen Maşalyan, "Umuyoruz bu tür birliktelikler Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin olumlu gelişmesine yardımcı olur. Gerçekten bu coğrafyayı paylaşan halklarız. Bin yıllık ortak geçmişimiz var. Güzel şeyler olmuş ve bu güzel şeylerin üstüne yoğunlaştığımızda gelecek için umut vadeden ilişkiler geliştirebiliriz. Biz bugün iki dost halkın barış içinde yaşaması için, Kafkasların bir barış coğrafyasına dönüşmesi için duamızı ettik. Tanrı ülkemizi korusun. Tanrı insanlığı korusun" ifadelerini kullandı.
Maşalyan, daha sonra beraberindekilerle adadan ayrıldı.
© The Independentturkish
