Çin Devlet Başkanı Şi, 8 yıl sonra ilk kez Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ni ziyaret etti

"Uygurların, caniliklerden sorumlu olan adamın önünde gülümseyip dans etmesini görmek katlanması zor bir şey"

Pekin yönetiminin Uygurlara yönelik uygulamaları tartışma yaratmaya devam ederken, Şi Cinping ziyaretinde alkışlarla karşılandı (AP)

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 2014'te çıkan olayların ardından yaşanan toplu gözaltılardan beri ilk kez Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ni ziyaret etti. 

Çin devlet ajansı Şinhua'nın aktardığına göre Şi, salı günü Sincan'a düzenlediği ziyarette bölgenin başkenti Urumçi'de yer alan devlet binalarını, yerleşim yerlerini, bir müzeyi ve Sincan Üniversitesi'ni gezdi.

Uygur Müslümanları'nın geleneksel kıyafetlerini giyen bir dans grubunun gösterisiyle karşılanan Şi, Shihezi şehrini de ziyaret etti. Çin lideri burada, Batılı devletlerin Uygurlara karşı insan hakkı ihlallerinde bulunduğunu öne sürdüğü Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu (XPCC) adlı paramiliter örgütle de görüştü. 

1950'lerde kurulan ve Sincan'da büyük çiftliklerle fabrikalar yöneten XPCC, 2020'de ABD tarafından yaptırım listesine alınmıştı. XPCC, aynı zamanda bölgede önemli gelir kaynaklarından pamuk, domates ve pancar üretimini de yürütüyor.

Şi'nin XPCC yetkililerine Sincan'daki çalışmalarının çok önemli olduğunu ve bölgede büyük ilerleme kaydedilmesini sağladıklarını söylediği bildirildi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Dünya Uygur Kurultayı'nın yönetici kurulunun başkan yardımcısı Ilshat Hasan Kokbore, Şi'nin bu ziyaretiyle "Çin'in uygurlara yönelik süren soykırımına dair uluslararası kamuoyunun ciddi endişelerini umursamadığını gösteriyor" dedi. 

ABD'li analist, "Önceden ayarlanmış görüşmelerde ve yönetimi altında soykırıma uğrayan aynı topluluğun üyelerinin şarkı ve dans gösterileri düzenlemesinde, Şi'nin rejiminin acımasızlığı net şekilde görülüyor" ifadelerini kullandı.  

Washington'daki Uygur İnsan Hakları Projesi'ni yöneten Ömer Kanat ise "Yerel kültürün kendine has yapısını ortadan kaldırmak Çin yönetiminin ne kadar ileri gittiği göz önüne alındığında Uygurların, caniliklerden sorumlu olan adamın önünde gülümseyip dans etmesini görmek katlanması zor bir şey" dedi.

Toplama kampları tartışması

Çin, Sincan'da zorla çalıştırma, işkence ve "yeniden eğitim kampı" adı altında alıkoyma suçlamalarıyla karşı karşıya. İnsan hakları örgütleri, bölgedeki yaklaşık 1 milyon kişinin zorla toplama kamplarına ve hapishanelere yerleştirildiğini öne sürüyor. ABD de Uygurlara yönelik muameleyi "soykırım" olarak niteliyor.

Pekin yönetimiyse iddiaların gerçeği yansıtmadığını savunuyor. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, bu ay yaptığı bir açıklamada "Sincan'la ilgili meseleler Çin için çok önemli. Sincan'da zorla çalıştırma iddiaları, ABD'nin Çin'i karalamak ve kontrol altında tutmak için söylediği çirkin bir yalan" demişti.
 


2014 olayları ve toplu gözaltılar

2014'te yaşanan bir dizi olay, Sincan bölgesinde yeniden hareketlilik yaratmıştı.

1 Mart'ta Yünnan eyaletindeki Kunming şehrinde yer alan tren istasyonunda bir grup, bıçaklarla yolculara saldırmıştı. Saldırıyı kimse üstlenmezken, Kunming yönetimi şüphelilerin Sincanlı ayrılıkçılar olduğunu öne sürmüştü.

30 Nisan'daysa Urumçi'deki bir tren istasyonuna düzenlenen bıçaklı ve bombalı saldırıda üç kişi ölmüş ve 79 kişi yaralanmıştı. Saldırıyı Birleşmiş Milletler, Çin, Rusya ve Türkiye tarafından terör örgütü olarak görülen Türkistan İslam Partisi üstlenmişti. 

22 Mayıs'ta da Urumçi'de bomba yüklü bir aracın pazara girmesiyle 43 kişi hayatını kaybetmişti. 

Şi, bu saldırıların ardından "terörle mücadele" ilan etmiş ve Sincan'da güvenlik tedbirlerinin artırılacağını açıklamıştı. Pekin yönetimi, 2014-2019 arasında bölgede "yasadışı faaliyetlere katılan" 13 bin kişinin gözaltına alındığını söylemişti.



Independent Türkçe, Wall Street Journal, RFA, AFP

DAHA FAZLA HABER OKU