Sırbistan'da sivil toplum kuruluşları kaygılı: Yeniden seçilen Cumhurbaşkanı Vucic iktidarı hızla "otokrasiye" dönüşüyor

"Demokrasinin ciddi şekilde gerilediğini görüyoruz"

Aleksandar Vucic 2017'den beri cumhurbaşkanlığı görevi yapıyor (AFP)

Sivil toplum kuruluşları, Sırbistan'da yeniden seçilen Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic iktidarının her geçen gün "otokrasiye" dönüştüğünü savunuyor.

Vucic, 3 Nisan'da düzenlenen tartışmalı seçimlerde galip gelerek 5 yıl daha görevini sürdürmeye hak kazanmıştı.

52 yaşındaki Vucic liderliğindeki Sırp İlerleme Partisi (SNS) ise parlamento seçimlerinde yüzde 43,4 oyla galip gelse bile oylamada usulsüzlük iddialarıyla yapılan itirazlar mahkemeler tarafından değerlendirildiği için henüz hükümet kurulamadı.

SNS'nin uzun yıllardır koalisyon ortağı olan Sırbistan Sosyalist Partisi'yle yine birlikte hükümet kurması bekleniyor.

Belgrad Güvenlik Politikası Merkezi'nden Bojan Elek, Vucic için "Bu süreci uzatacak ve kaos oluşacak. O da kaosu her zamanki gibi kendi avantajı için kullanacak" yorumunu yaptı.

Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta verdiği askeri operasyon emriyle başlayan savaş, Sırbistan'daki durumu da ciddi şekilde etkiledi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Sırbistan, 7 Nisan'da Birleşmiş Milletler'de (BM) düzenlenen oturumda Rusya'nın BM İnsan Hakları Konseyi üyeliğinin askıya alınması yönünde oy kullanmıştı.

Vucic, 8 Nisan'daki açıklamasında Batılı ülkelerin yaptırımlarına maruz kalmaktan çekindikleri için böyle bir adım attıklarını savunmuş, "Niye karşı oy kullanmadığımızı ya da çekimser kalmadığımızı soruyorlar. Eğer çekimser kalsaydık diğer ülkeler bize karşı konum alacaktı ve baskılar artacaktı" demişti.

Fakat hükümetin bu adımı Kremlin yanlısı gruplar tarafından tepkiyle karşılanmış, 15 Nisan'da sokağa inen kalabalıklar Vucic ve NATO karşıtı sloganlar atmıştı.

Bununla birlikte neredeyse tamamen Rus doğalgazına ve petrolüne bağımlı haldeki Sırbistan, savaşta şimdiye dek Kremlin'e doğrudan bir yaptırım uygulamazken, havalimanlarından Rusya'ya uçuşlar düzenlemeye devam ediyor.

Fakat 11 Nisan'da Vucic, Fransa'dan 12 yeni 12 de kullanılmış Rafale savaş uçağı almayı planladıklarını açıklamıştı. Bu hamle, Belgrad'ın Moskova'dan uzaklaştığı sinyali olarak yorumlanmıştı. 

Cumhurbaşkanı Vucic, üç gün önce yaptığı bir açıklamadaysa Air Serbia'nın Moskova ve St. Petersburg uçuşlarına belirli aralıklarla yapılan sahte bomba ihbarlarının arkasında Ukrayna ve ismini vermediği bir Avrupa Birliği (AB) ülkesi olduğunu öne sürmüştü. Ukrayna ise iddiaları reddetmişti.

Sırbistan merkezli demokrasi gözlem kuruluşu CRTA'nın direktörü Vukosava Crnjanski, ülkedeki durumun gittikçe kötüleştiğini savunarak "Sırbistan'da ciddi şekilde demokrasinin gerilediğini görüyoruz. 2016'da iktidar, Sırbistan'daki tüm özgür sesleri susturmaya başladı" dedi.
 


Elek ise ülkedeki yönetimin baskıcılığına dikkat çekerek "Doğası gereği otokraside geriye dönmeniz imkansız. Dışarıdan ciddi bir şok olmadan, bir lideri otokrasiden uzaklaştırmanız çok zor. Belki de Ukrayna savaşıyla böyle bir şey yaşandı" dedi.

İnsan Hakları İçin Gençlik İnisiyatifi (Youth Initiative for Human Rights) adlı sivil toplum kuruluşunun program direktörü Sofija Todorovic de radikal sağcı ve milliyetçi grupların STK'ları tehdit etiğini söyledi.

2017'de Todorovic, Kosova ve Sırbistan arasındaki kültürel bağların geliştirilmesi için yıllık düzenlenen bir etkinlikte milliyetçi bir grubun saldırısına uğramıştı.

Todorovic ayrıca bir savaş suçlusu olan Veselin Sljivancanin'nin, iktidardaki SNS tarafından düzenlenen bir etkinlikte konuşmasına karşı protesto yaptığı için 420 euro para cezasına çarptırılmıştı.

Sljivancanin, Hırvatistan'ın 1991-1995'te verdiği bağımsızlık savaşı sırasında ülkedeki Vukovar şehrinde yapılan katliamda sorumlu olduğu gerekçesiyle Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından hapis cezasına çarptırılmıştı.

Rusya ve Sırbistan arasındaki ilişkilerin bir bölümü de Kosova'yla ilgili.

Kosova, 2008'de tek taraflı olarak Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etmişti. Sırbistan ise ülkenin bağımsızlığını tanımayarak Kosova'nın kendi topraklarına ait olduğunu savunuyor.

Rusya, bu konuda Sırbistan'a destek vererek BM'nin Kosova'yı tanıma kararını veto etmiş ve süreci tıkamıştı.
 

kosova aa.jpg
(AA)


Sırbistan-Kosova gerginliğinde NATO da kilit bir rol oynamıştı. Sırp güçleriyle bağımsızlık yanlısı Kosova Kurtuluş Ordusu arasında 1998'de başlayan çatışmalar, 1999'da NATO'nun 78 gün süren operasyonuyla son bulmuştu.

Şubatta bağımsızlığının 14. yılını kutlayan Kosova, şu ana dek Türkiye, ABD, İsrail ve birçok AB ülkesi de dahil 117 ülke tarafından tanınırken, Rusya, Çin, Yunanistan, Ermenistan ve Bosna Hersek gibi ülkelerse bunu reddediyor.  



Independent Türkçe, Guardian, Balkan Insight, AP

DAHA FAZLA HABER OKU