Pandeminin ardından Kovid-19'la mücadeleye odaklanan bilim insanları, aşıların git gide yaygınlaşmasıyla tekrar başka alanlara eğilmeye başladı.
İlerleyen yıllarda hassas tıbbın bütün alanlarda gelişmesi bekleniyor. Hassas tıp, tek bir ilaç yerine bir hasta grubuna göre tıbbi kararlar, tedaviler ve uygulamalardan yararlanmaya deniyor. Bu kapsamda pek çok bilimsel araştırma yapılıyor.
İspanya'nın önde gelen gazetelerinden El País, ileride tıp alanında görülebilecek 9 gelişmeyi mercek altına aldı.
Antimikrobiyal dirence karşı mücadele
Antimikrobiyal direnç, bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitlerin zamanla değişime uğrayarak daha önce etkili olan ilaçların artık bu özelliğini yitirmesiyle ortaya çıkıyor. Bu durum, yaygın enfeksiyonların tedavisini zorlaştırıp ciddi hastalık ve ölüm riskini artırıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Antimikrobiyal direnç dünya genelinde bir sorun.
Dünya genelinde araştırmacılar, algoritma oluşturmak ve enfeksiyonların davranışlarını öngörmek için mevcut verilerin analiz edildiği bir sistem oluşturdu. Böylece yeni antibiyotikler geliştirilebilir.
Ancak yeni antibiyotiklerin mümkün olmadığı veya ilaç endüstrisinin yatırım yapmadığı durumlar için yenilik gerekiyor. İspanya'daki Biyomedikal Araştırma Ağı Merkezi'nden Jesús Oteo mevcut ilaçların, bakterilerin direnç meydana getiren enzimlerini engelleyen maddelerle birleştirilmesinin araştırıldığını kaydetti.
Ayrıca bakterileri enfekte eden ve yok edebilen virüsler üzerine de çalışmalar sürüyor. Bakteriyojaf denen bu virüsler henüz test aşamasında.
Hassas tıpta kanser tedavisi
Bağışıklık sisteminin kanser hücreleriyle savaşmasını sağlayan tedavi türüne immünoterapi deniyor. Bilim insanları, ilerleyen yıllarda bu tedavinin daha da ilerleyeceğini belirtiyor. Barselona'daki Vall d'Hebron Onkoloji Enstitüsü'nün müdürü Josep Tabernero, immünoterapinin kanserin erken evrelerinde uygulanmasının istendiğini ifade etti.
Kansere karşı aşı çalışmaları da sürüyor. Örneğin BioNTech ve Moderna gibi şirketler, mRNA aracılığıyla kanser aşısı çalışmaları yapıyor. BioNTech ve Moderna'nın yanı sıra MD Anderson Kanser Merkezi de kanserle savaşmak için mRNA teknolojisinden yararlanıyor. Buradaki bilim insanları, kansere neden olan mutasyonlar için kişiselleştirilmiş mRNA aşıları üretmeye çalışıyor.
Tabernero, CAR-T tedavisinde de ilerleme kaydedileceğini düşünüyor. Peki bu tedavi nedir?
İnsanların bulaşmayı defetmek için kullandığı tek silah edinilmiş bağışıklık sistemi değil. İnsan vücudu lenfositlerin bir alt kümesini oluşturan ve bağışıklık yanıtında önemli bir yere sahip olan T hücrelerini gelecekte aynı işgalciyle karşılaştığında tanımasını sağlamak için üretiyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP) -
2/30
6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP) -
3/30
5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP) -
4/30
4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP) -
5/30
3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP) -
6/30
2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters) -
7/30
1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP) -
8/30
31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP) -
9/30
30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP) -
10/30
29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP) -
11/30
28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP) -
12/30
27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters) -
13/30
26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters) -
14/30
25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters) -
15/30
24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP) -
16/30
23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP) -
17/30
22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP) -
18/30
21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP) -
19/30
20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP) -
20/30
19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters) -
21/30
18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters) -
22/30
17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters) -
23/30
16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP) -
24/30
15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP) -
25/30
14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP) -
26/30
13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP) -
27/30
12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters) -
28/30
11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP) -
29/30
10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP) -
30/30
9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)
Cardiff Üniversitesi'nden bilim insanları iki yıl önce yaptıkları deneylerde söz konusu hücrenin kanserli hücrelere saldırabildiğini ortaya koydu. Laboratuvar ortamında yapılan deneylerde, kanserli akciğer, deri, kan, kolon, meme, ilik, prostat, rahim, böbrek hücreleri T hücrelerinin saldırısıyla öldürüldü.
Buna göre kanser hastasından kan örneği alınıp kandaki T hücreleri çıkarılarak genleriyle oynanıyor ve kanserli hücreleri bulan reseptörlere dönüştürülüyor.
Genetiği değiştirilmiş hücreler, sayıları artırıldıktan sonra tekrar hastaya enjekte ediliyor.
Biyomedikal Araştırma Ağı Merkezi'nden Anna Bigas, "sanal ikiz" üzerine çalışmaların sürdüğünü de belirtti. Bigas bunu şöyle açıkladı:
Sanal ikiz, tümörün kapsamlı genom analizini yapıp verileri paylaşmakla ilgili. Böylece tümörün, hastanın nasıl ilerleyeceğini, tedavisini ve prognozunu tahmin etmemizi sağlayan sanal ikizini yaratabiliriz.
Nanoteknolojinin gücü
Nanoteknolojiden tıpta yıllardır yararlanılıyor. Kovid-19 pandemisi de nano tıbbın olgunluğunu başarıyla test edildi. Zira mRNA aşıları, RNA'nın lipid nanopartiküllerin içine yerleştirilmesiyle elde edildi.
Nano tıp araştırmaları teşhisten ilaçlara kadar çeşitli alanlarda sürüyor. Örneğin yavaş salınımlı ilaçlar üzerine çalışmalar yapılıyor. Bir hastanın alması gereken miktar, yutması gerektiğinden daha az olduğunda bu ilaçlar devreye giriyor. Böylece daha verimli ve daha zehirsiz hale geliyor.
Nanopartiküller tedavi şekli olarak da görülüyor. Biyomedikal Araştırma Ağı Merkezi'nden Laura Lechuga buna şu örneği verdi:
Tümör hücrelerine nüfuz edebilen nanopartiküller olabilir. Dışarıdan radyasyon verdiğinizde titreşmeye ve kötü huylu hücreleri öldürmeye başlar.
Gen düzenleme
CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Palindromic Repeats-Düzenli Aralıklı Palindromik Tekrar Kümeleri) genetik mühendisliği alanında bir devrim yaptı. Bilim insanları artık bir hücreyi değiştirebiliyor. Kan hastalıkları ve Leber Konjenital Amorozisi diye bilinen körlüğün tedavisi için bununla çalışmalar sürüyor.
CRISPR'ın sınırlarına ve etik kaygılara rağmen uzmanlar başka konularda da araştırmalarına devam ederek gen düzenleme teknikleri geliştirmeye devam ediyor.
Mikrobiyomun rolü
İnsan vücudunda yaşayan milyarlarca mantar, bakteri ve tek hücrelilere mikrobiyom adı verilmektedir. Mikrobiyom, insanların sağlığını koruyor.
Uluslararası İnsan Mikrobiyom Konsorsiyumu'nun eski yöneticilerinden Francisco Guarner, mikrobiyomun kişiden kişiye değiştiğini söylüyor. Guarner, bakterilerin hastalıkları nasıl etkilediğine yönelik araştırmaların sürdüğünü de kaydediyor.
Mikrobiyomdaki bir diğer zorluk da ideal koşulların bir modelini çıkarmak. Konsorsiyum, anormallikleri tespit etmeyi sağlayacak bir model için 1 milyon kişiden veri toplamayı istiyor.
Robot destekli ameliyatlar
Da Vinci adlı robotik cerrahi sistemi, tıpta büyük bir etki yarattı. Daha fazla robot üzerine de çalışmalar sürüyor.
Uzmanlar, 10 yıl içinde robotların "bağımsız robot" kavramına daha da yaklaşacağını düşünüyor:
Cerraha bağlı olacaklar. Ancak örneğin bir arteri veya damarı kesmemek gibi için cerrahlara yardımcı olacak uyarılar verecekler.
Ayrıca vücudun dışında gerçeklesen ameliyatlar da ufukta gözüküyor. Yani robotlar sayesinde bir organa yoğun şekilde yüksek enerji uygulanarak ameliyatların yapılması hedefleniyor.
Yaşlanmayı durdurma yarışı
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre insanların beklenen yaşam süresi 73 yıl. Beklenen yaşam süresi, 21. yüzyılın başından bu yana 6 yıl artsa da araştırmacılar, daha uzun ve kaliteli bir yaşam için çalışmalara devam ediyor. Shinya Yamanaka, 2006'da yetişkin hücreleri kök hücrelere dönüştürmek için bir teknik icat etmişti. Bu sayede hücrelerin laboratuvarda gençleştirebileceğini gösterdi. O zamandan beri yaşlanmayı yavaşlatma çalışmaları devam ediyor.
Amazon'un kurucusu Jeff Bezos'un yatırım yaptığı Altos Labs, yaşlanmayla mücadele üzerine uğraşıyor. Laboratuvar, dünyanın en iyi bilim insanlarından bazılarını bünyesine kattı. Altos Labs'ten Juan Carlos Izpisúa, "Asıl hedefimiz, insanların daha uzun süre daha sağlıklı yaşamalarını sağlamak ve her yaştan hastada hastalığı tersine çevirmek" dedi.
Organ nakli
Bilim insanları, organ nakli için alternatif arıyor. Laboratuvarlarda veya 3d biyoyazıcılarda yapılmış organ ve dokular üzerinde çalışılıyor. Ayrıca nakledilmiş organların ömrünü uzatma çalışmaları da var.
Ayrıca genetiği değiştirilmiş hayvan organları da deneniyor.
Nörobilim devrimi
Tekrar yürüyebilen felçli hastalar, insanların zihinleriyle mesaj yazabilmelerini sağlayan çipler… Beyin-makine arayüzleri, nörolojik hastalıklardan mustarip kişilerin fonksiyonel kısıtlamalarının üstesinden gelmesinde etkili olduğu görüldü. Ancak bu teknoloji hala emekleme aşamasında.
İspanyol Nöroloji Derneği'nden lvaro Sánchez Ferro, şöyle konuştu:
Bunlar, nörolojik becerilerinizi kaybettiğinizde işlevleri kurtarmak için birer alternatif. Ancak uzun vadedeki güvenliğinin hâlâ kanıtlanması ve gerekli düzenlemelerin yapılması gerekiyor.
Independent Türkçe, El País, Sağlık Bakanlığı
Derleyen: Uğurcan Yıldız
