Gerek başbakan gerek devlet başkanı olarak Vladimir Putin 20 yılı aşkın bir süredir Rusya'nın başında. Yine de Batı dünyasının büyük kısmı Putin'i okumada, 1999'da güçsüz düşmüş Boris Yeltsin'in nispeten bilinmeyen biri olarak onu başbakanlığa (ve müstakbel devlet başkanlığına) getirdiği dönemdeki kadar zorlanıyor gibi görünüyor. 

Batı, Putin'in söylediği veya yaptığı iddia edilenler karşısında tekrar tekrar hayret etti, hazırlıksız yakalandı ya da ekseriyetle dehşete düştü. Noel'den önce başlayan, haftalarca daha sürebilecek olan ve artık Ukrayna krizi diye anılan mesele bunun belki de en vahim ve sonuncu örneği. Hem Washington'ın hem de Londra'nın Rusya'nın "eli kulağında" Ukrayna işgali için çaldığı alarm çanlarına rağmen iki başkentteki yetkililer de gerçekten emin olamadıklarını itiraf ediyor. İşgalin bu hafta* başlamasını "son derece olası" görseler de Putin'in karar verip vermediğini, verdiyse de o kararın ne olduğunu bilmediklerini söylüyorlar. Bazılarının karanlık bir biçimde bunu sadece onun bildiğini belirtiyor.

Bunun  tatmin edici olmaktan son derece uzak ve muhtemelen tehlikeli bir durum olduğu herkesin pekala malumu olmalı. Rusya büyük ve nükleer silahlara sahip bir ülke olsa da bazı açılardan vaktiyle Sovyetler Birliği'nden daha küçük ve daha güçsüz. Son teknoloji gözetleme kapasitesi ve son derece eğitimli Rusya uzmanlarından oluşan ekipleriyle Batı, olsa olsa çaresiz bir caydırıcılık hamlesi olarak değerlendirilebilecek durum karşısında III. Dünya Savaşı ihtimalini ilan ederek çırpınıp durmamalı. 

Tüm bu savaş dedikoduları istenmeyen sonuçları da beraberinde getirebilir. Rusya'yı daha da asabileştirmekle kalmayıp aynı zamanda ABD'nin ve birçok Batılı ülkenin önlemleriyle korumaya çalıştığını söylediği ülkeyi, yani Ukrayna'yı mahvetmesiyle de sonuçlanabilir. Diplomatlarını ve ateşkes gözlemcilerini geri çekerek, yurttaşlarına ülkeyi terk etmelerini söyleyerek, ticari uçuşları durdurarak, sigortaları geçersiz kılarak ve daha nicesiyle Ukrayna ekonomisine duyulan güvenin altı oyuluyor ve Kiev'in siyasi istikrarı tehlikeye sokuluyor. Bu hamleler ister gerçek önlemler isterse de sadece retorik uyarıları desteklemek için olsun, korkunç etkiler yaratabilir.

Peki, Batı neden Vladimir Putin'le baş etmede bu kadar zorlanıyor ve bu konuda yapabileceği bir şey varsa bu ne olabilir? 

Yıllardır ama özellikle de şu sıralar, Batı'daki hükümetlerden uzmanlara değin pek çok kişide Putin'in ve yetkililerinin söylediklerini sahiden dinlemeye karşı neredeyse dikkafalı bir isteksizlik var. Son zamanlarda, Rusya'nın geçen günlerde Ukrayna sınırına asker konuşlandırmasıyla ilgili kaç haber duydunuz? Peki bunlardan kaçı Putin'in işgal planlandığını mütemadiyen reddettiğine de yer veriyordu? Şimdi, elbette en iyisini umarken en kötüsüne hazırlanmak akıllıca bir tutum ama bu gayet belirgin inkarları dikkate almamak ya da bunlardan bahis dahi etmemek Putin'i açıklamalarını dikkate almaya değmeyen su katılmadık bir savaş çığırtkanı olarak tasvir ediyor.

Birleşik Krallık (BK) Dışişleri Bakanı Liz Truss geçen hafta Moskova'ya gittiğinde mevkidaşı Sergey Lavrov görüşmede söylediklerine kulak asılmadığından dert yandı. Nasıl ifade edilirse edilsin bu, Rus yetkililerin Batılı yetkililerle, özellikle de Britanyalılarla görüştükten sonra çoktandır dile getirdiği ve çoğu zaman haklı bir serzeniş. Aynı şekilde uzun süredir devam eden ve değişmeyen başka bir sorunla da bağlantılı: Duruma Rusların perspektifinden görmeye bile çalışmamak. 

Batılı yetkililer, NATO'nun sadece savunma amaçlı bir ittifak olduğu ve Rusya dahil kimseye zarar vermeyi amaçlamadığı konusunda istediği kadar yüksek sesle ısrar edebilir. Fakat Rusya böyle görmüyor. 20 yıldan uzun bir süre zarfında batı sınırlarına füze saldırısı yapabilecek kadar yakınlaşan güçlü ve iyi donanımlı askeri bir ittifak görüyor. Hatırlarsınız ki söz konusu bu sınırların geçmişte savunmasız olduğu ortaya çıkmıştı. 

Bir veya daha fazla ABD'li yetkilinin Soğuk Savaş'ın ardından NATO'nun genişlemeyeceği taahhüdünde bulunup bulunmadığını tartışabilirsiniz, gerçi kısa süre önce açılan ABD arşivleri böyle bir taahhüt verildiğine işaret ediyor. Fakat mesele şu ki Rusya ittifakın genişlediğine inanıyor ve kapısının eşiğinde kamp kuran saldırgan bir ittifak olduğunu düşündüğü için kendini çok daha az güvende hissediyor. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP)

• 2/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 3/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 4/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 5/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 6/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 7/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 8/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 10/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 11/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 12/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 13/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 14/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 15/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 16/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 17/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 18/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 19/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 20/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 21/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 22/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 23/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 24/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 25/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 26/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 27/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 28/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 29/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 30/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

Belki de Rusya'nın Ukrayna yakınlarındaki askeri konuşlandırmalarının bazıları, Batı'yı Rusya'nın nasıl hissettiğini gösterip saldırmazlık ya da en azından ateşkes konusunda resmi bir anlaşmaya varmak için daha güçlü gerekçeler sunma umuduyla ilgilidir. Rusya'nın Avrupa güvenliği konulu müzakereleri başlatma ümidiyle aralıkta ABD ve NATO'ya sunduğu belgelerin ana fikri buydu. 

15 yıl önceki Münih Güvenlik Konferansı'nda bu ümidi en dobra biçimde dile getiren kişi Putin olsa da bu sadece ona özgü değil. Bu ümit onun başkanlığından uzun süre sonra da ayakta kalacak ve bunu kabul etmek bir başlangıç olmalı. Yine de Batı'nın büyük kısmı bu kadar büyük ve görünürde güçlü bir ülkenin tehlikede hissetmesini anlaşılmaz bularak Rusya'nın güvensizlik iddialarını düşünmeden reddediyor. 

Putin'i (ve Rusya'yı) anlamadaki başarısızlığın üçüncü bir unsuru da Rusya'nın sözüm ona başarısızlıklarının Putin'e özgüymüşçesine kişiselleştirme biçiminden kaynaklanıyor. Oysa bunlar Rusya genelinde yaygın olarak paylaşılıyor. Bu, mevcut krizle özellikle alakalı çünkü saldırgan davranış "modellerine" dair bir mit var. Buna bağlı olarak Rusya, 2008'de Gürcistan savaşını başlattığı iddia edilen işgalden sorumlu tutuluyor, halbuki bir AB raporu savaşın aslında Gürcistan tarafından başlatıldığını tespit etmişti. Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhakı da bu perspektiften başka bir saldırgan toprak gaspı olarak görülüyor; Rusya'nın Sivastopol'daki sıcak su donanma üssünü kaybedileceği korkusuyla verdiği savunma amaçlı bir tepki olarak görülmüyor. Şimdiyse aynı yanlış "model" Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik niyetlerine yansıtılıyor. 

Rusya'nın askeri harekatlarına dair bu örneklerin her biri birbirinden ayrı ve farklı açıklamalara sahip. Aynısı yurtdışındaki Ruslara yönelik suikastlar ve suikast girişimleri için de söylenebilir ve muhtemelen söylenmelidir de. Aleksandr Litvinenko'nun ölümü ve Skripal ailesini zehirleme girişimi BK'de özellikle yankı uyandırmıştı. Rusya'da Navalni'yi zehirleme amacı taşıyor gibi görünen saldırıyla benzer şekilde, bunlar da aynı Rus saldırganlığı anlatısını besliyor. Halbuki her birinin kökeni birbirinden farklı biçimde belirsiz, ki olayların gerçekten Kremlin'in üstüne yıkılıp yıkılamayacağına dair belirsizlik de buna dahil.

Herhangi bir "davranış modeli" varsa bu, Batı'nın Rusya içindeki ve dışındaki her şey için otomatik olarak Kremlin'i suçlamaya başvurmasıdır, Putin'i deneyimli bir ulusal liderden ziyade sabit fikirli bir KGB ajanı olarak karikatürize eden tasvirlerdir, Putin'in güya Sovyetler Birliği'ni yeniden kurmak istemesi ve Ukrayna'yı bağımsız bir devlet olarak görmeyi reddetmesiyle ilgili (kötü tercümelerle pekiştirilen klişelere dayalı) hatalı varsayımlardır. Bunların hiçbiri doğru değil. 

Belki de şunu açıklığa kavuşturmak gerek: Putin'i ve Putin üzerinden Rusya'yı okuma konusundaki bu derin başarısızlık bariz biçimde bir Anglo-Sakson sorunu. Fransa ve Almanya hem Putin'i okumada hem de ona karşılık vermede çok daha iyi bir iş çıkardı (ki Rusya'nın Ukrayna'yı işgal edeceği önsezisinde ısrar eden ABD-BK korosuna katılmamalarının nedeni tam da bu olabilir). Ayrıca Batı-Rusya anlaşmazlığının dördüncü unsuru olarak gördüğüm tavırdan da genelde kaçındılar: ABD ve BK yetkililerinin sıklıkla kullandığı kibirli ton. Bu uzun zamandır böyle olsa da son haftalardaki açıklamalarda özellikle göze batıyor. 

Tekrar tekrar Rusya'ya Ukrayna işgalinin kendi çıkarları için riskli olduğu uyarısında bulundular. Kusura bakmayın ama bu riskleri anlayan biri varsa o da Putin ve Ruslardır. Leningrad Kuşatması'ndan Stalingrad Muharebesi'ne, Finlandiya'daki Kış Savaşı'ndan başarısız Afganistan müdahalesine kadar Ruslar savaşın, özellikle de kış savaşlarının risklerini çok iyi biliyor. Rusya genel olarak savaşa ve bilhassa da Ukrayna'yla savaşa hiç hevesli değil. Boris Johnson dahil (ama Olaf Scholz veya Emmanuel Macron değil) Batılı liderler neden Putin'le böyle küçümseyici bir şekilde konuşuyor? 

Putin'in nereden geldiğini (yani tarihinin ve coğrafyasının bütün detaylarıyla Rusya'yı) anlamak için daha fazla çaba gösterseydik en azından normal bir iletişim kurabilirdik. Görünen o ki, özellikle de BK hâlâ Churchill'in Rusya'yı "kapalı bir kutunun içindeki muamma dolu bir bilmece" diye nitelediği ünlü vecizesinin etkisinde ve anlamak için çaba bile harcamıyor. Pek çokları Churchill'in bu bilmecenin bir anahtarı olabileceğini ve "bu anahtarın Rusların ulusal çıkarları" olduğunu söylediği yere kadar devam ettirip alıntıyı sonlandırmıyor bile.

Ben "ulusal çıkar" yerine "ulusal güvenlik" demek istiyorum. Çünkü Rusya, Ukrayna'yı gerçekten de işgal ederse, bu ne Putin'in SSCB'yi yeniden kurmak için uydurduğu beyhude bir proje ne de hoşnutsuz olduğu için Ukrayna'ya ders vermek üzere giriştiği bir harekat olacak. Aksi yöndeki birçok peşin hükme rağmen Putin ne emperyal bir geçmişe özlem duyuyor ne de kumar oynuyor. Böyle bir işgalin nedeni, Rusya Devlet Başkanı olarak Putin'in ülkesinin güvenliğinin tehdit edildiğine, hem de, hiç kuşkunuz olmasın ki bizim tarafımızdan tehdit edildiğine inanması olacaktır. 

*Mary Dejevsky'nin 16 Şubat 2022 tarihli yazısını güncelliğini kaybetmediği için yayımlıyoruz.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral