ABD'deki saygın üniversitelerden araştırmacıların oluşturduğu bir ekip, Dünya'nın ve yaşam barındıran diğer gezegenlerin akıllı varlıklar olarak görülmesi gerektiğini savundu.

Ekip, hakemli bilimsel dergi International Journal of Astrobiology'de yayımladıkları makalede "gezegen zekası" fikrini ortaya attı.

Bu kavramın aslında gezegen ölçeğindeki kolektif bilişsel aktiviteyi nitelemek için kullanılan bir düşünce deneyi olduğu belirtildi.

Makalede bu fikre ulaşmak için şu sorular yöneltildi:

Biyosfer diye bilinen yaşamın kolektif etkinliği Dünya'yı değiştirebiliyorsa, bilişin kolektif etkinliği ve bu bilişe dayalı eylem de bir gezegeni değiştirebilir mi? Biyosfer evrimleştiğinde, Dünya'nın özgün yaşamı da başladı. Bir gezegenin kendine özgü bir yaşamı varsa, kendine ait bir zihni de olabilir mi?

Mantarların yeraltında kurduğu ağlar

Araştırmacılar, bu düşünce deneyini desteklemek için gezegendeki kolektif yaşam biçimlerinden bir örnek verdi. Bu örnekte mantarların yeraltında kurduğu ağların ormanlara nasıl hayat verdiği açıklandı.

Ekibe göre son dönemde birçok araştırma, ormanlardaki ağaçların köklerinin yeraltındaki bu ağlar sayesinde birbirine bağlandığını gösteriyor.

Ormanın bir bölümünde besin maddeleri azalırsa, diğer bölümler stres altındaki bu bölgeye mantar ağları aracılığıyla besin gönderebiliyor. Bu şekilde orman kendi canlılığını koruyabiliyor.

Araştırma ekibine göre yetenekli türler gezegen zekası gösterebilir. Burada en önemli nokta ise yaşamın kolektif etkinliğinin kendi kendini idame ettiren bir sistem yaratması.

"Dünya'da zeka var ama gezegen zekası yok"

Öte yandan makalenin yazarları, insanlık bilinçlenmediği sürece Dünya'nın gezegen zekası seviyesine ulaşamayacağını belirtti.

Zira şu anda Dünya'daki değişimi yönlendiren birincil türlerden biri insan. Ancak insanlar, iklim krizinden plastik kirliliğine kadar, çevresel dengeyi geri dönülmez bir şekilde değiştiriyor.

Dünya'nın gezegen zekası seviyesine ulaşması için insanların bir tür olarak hayatta kalma amacıyla, tıpkı mantarlar ve ağaçların yaptığı gibi, gezegenin çıkarları doğrultusunda birlikte çalışması gerekiyor.

Rochester Üniversitesi'nden Prof. Adam Frank, "Henüz gezegenin çıkarları doğrultusunda toplumsal yanıt verme yeteneğine sahip değiliz. Dünya'da zeka var ama gezegen zekası yok" diyor.

Gezegen zekası uzaylıları bulmamızı sağlayabilir

Araştırma ekibi gezegen zekası gibi düşünce deneylerinin, insanların Dünya üzerindeki etkilerini anlamasına, iklim değişikliği gibi küresel sorunlarla başa çıkmasına ve hatta Dünya dışı yaşamı keşfetmesine olanak vereceğine inanıyor.

Prof. Frank, sözlerini şöyle noktalıyor:

Uzayda temas kurabileceğimiz teknolojik uygarlıkların kendilerini öldürmemiş, yani gezegensel zeka aşamasına ulaşmış olması gerektiğini söylüyoruz.

Independent Türkçe, Futurism, Phys.org

Derleyen: Çağla Üren