Hubble Uzay Teleskobu'nun 1999 ve 2015 arasında yaptığı gözlemleri analiz eden bilim insanı Lorenz Roth, Jüpiter'in uydusu Europa'nın atmosferinde su buharının kendini istikrarlı şekilde yenilediğini keşfetti.

İsveç'teki KTH Kraliyet Teknoloji Enstitüsü'nde görevli gökbilimcinin analizine göre Europa, ince atmosferini su buharıyla sürekli besliyor.

Ancak tuhaf bir şekilde bu kararlı su buharı uydunun yalnızca "karanlık" yüzünde, Jüpiter'e bakmayan kısmında yer alıyor.

Europa'nın karanlık okyanusu

Europa tamamı buz tabakasıyla kaplı, küresel bir yeraltı okyanusuna sahip. Bazı bilim insanları, radyasyondan korunaklı bu karanlık okyanusta yaşam gelişme olasılığının neredeyse kesin olduğunu söylüyor. 

Bu nedenle uydu, Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegen ve gök cisimlerindeki yaşam arayışının önemli hedeflerinden biri.

Örneğin Britanya'nın önde gelen gökbilimcilerinden Monica Grady, Europa okyanusunda ahtapot benzeri canlıların yaşıyor olabileceğini öne sürmüştü.

Ayrıca bu esrarengiz okyanusun üzerinde gayzerlerin bulunduğu ve bunların 100 kilometreye kadar buhar fışkırttığı da Hubble'ın 2013'te elde edilen verileriyle tespit edilmişti.

Bu durumun, Europa'nın son derecede ince atmosferinde dağınık ve geçici su buharı cepleri oluşturduğu biliniyordu.

Kalıcı su buharı nereden geldi?

Hakemli bilimsel dergi Geophysical Research'te yayımlanan yeni araştırmada bahsedilen su buharı ise bu gayzerlerden, yani Europa'nın içindeki okyanustan gelmiyor. Daha ziyade Güneş ışığının yansıtıcı yüzeye çarpması ve yüzeydeki buzun buharlaşmasına sebep olmasıyla ortaya çıkıyor.

Üstelik bunun, Europa'nın atmosferindeki su buharının kalıcılaşması, yani sürekli yenilenmesiyle sonuçlanan daimi bir süreç olduğu ifade ediliyor.

Europa'da kararlı su buharının tespiti, uydudaki aşırı derecede düşük sıcaklık göz önüne alındığında gökbilimciler için sürpriz oldu. Zira Europa'daki sıcaklıklar ancak eksi 165 dereceyi görebiliyor.

Öte yandan Europa'nın dondurucu soğuğunda bile yüzeydeki su buzu süblimleşebiliyor, yani doğrudan gaza haline geçebiliyor.

NASA 2024'te Europa'ya gidiyor

Roth'un analizinde bahsi geçen kalıcı su buharı henüz doğrudan gözlemlenemedi.

Makalede incelenen veriler, Hubble'ın Europa atmosferindeki oksijenin ultraviyole spektral parmak izine yönelik ölçümlerinden geldi.

Ancak Europa'nın atmosferindeki bu kalıcı su buharını yakından gözlemlemek de gelecekte mümkün olabilir.

Örneğin NASA'nın 2024'te uyduya göndereceği Europa Clipper aracı bu tür bulguları gözlemlerle doğrudan kanıtlayabilir.

Independent Türkçe, Gizmodo, SciTechDaily

Derleyen: Çağla Üren