Habertürk yazarı Nagehan Alçı, 21 Nisan 2021 Çarşamba günü "Türküler hala halk müziği midir? Aradığınız o halka şu an ulaşılamıyor" başlıklı bir yazı kaleme aldı.
İbrahim Kalın ile Erkan Oğur polemiğine atıf yapan Alçı, ardından sözü türkülerin günümüzdeki etkisine getirerek şunları yazdı:
Hem İbrahim Kalın'ın hem Erkan Oğur'un hem de medyanın tamamının 'halk müziği' diye kutsadığı olgu olan türküler 2021 Türkiye'sine gerçekten hitap ediyor mu? Daha açık konuşalım… Bir zamanlar gerçekten halk müziği olan yani Türkiye toplumunun yüzde 90 köylerde yaşadığı dönemlerde hakikaten halk müziği olan türküler 2021 senesinin yüzde 90 şehirlerde yaşayan Türkiye'sinde hala halk müziği midir?
Batı toplumlarında da zaman zaman klasik, country, blues, gospel, gregoryen müzikler için sorduğu soru çerçevesinde entelektüel tartışmaların yapıldığını öne süren Alçı, "Türkiye'de belli bir entelektüel zeminde bu tartışmaları yapmamız gerektiğine inanıyorum" ifadelerine yer verdi.
Kimi kişilerin gençleri "Türkü dinlemiyorlar" diye ayıplamasının haksızlık olduğu görüşünde olduğunu söyleyen Alçı, "Biliyorum bana kızan çok olacak ama bir yazar mesuliyetiyle söylemek zorundayım ki türküler ya da bir müzik formu olarak türkü artık bu halkın güncel müziği değildir" yorumu yaptı.
Türkülerin artık 2021'in Alevi gençlerine de hitap etmediğini öne süren Alçı, yazısının bir bölümünde şu ifadeleri kullandı:
Eğer hala İbrahim Kalın ve Erkan Oğur'un yaptığı türden türkülerin 'halk müziği' olarak anılmasında ısrarcıysanız ben de diyorum ki 'türkülerle yoğrulmuş halkımız' zannettiğiniz bir halk artık bu topraklarda yaşamıyor. Ya da diğer bir tabirle aradığınız 'halk'a şu an ulaşılamıyor.
"Lütfen Spotify ve Youtube gibi mecralara bakın. Bu toplumun en çok dinlediği ilk 100 şarkı arasında bir tane bile türkü var mı?" diyen Alçı, "Artık kabul edelim ki 50-55 sene hatta 15-20 sene öncesinden bile başka bir halk yaşıyor Türkiye'de" diyerek yazısını noktaladı.
Altaylı, Alçı'nın sözlerini cehalet olarak niteledi
Alçı'nın bu yazısını itiraz ise iki gün sonra yine bir başka Habertürk yazarı olan Fatih Altaylı'dan geldi.
Altaylı, dün kaleme aldığı "Türküz türkü çığırırız" başlıklı yazısında Alçı'nın yazısını eleştirerek şunları kaleme aldı:
Alçı, böyle manasız bir yazı kaleme alacağına, 'Kardeşim ben türkü sevmem. Türkü bana köylülüğü hatırlatıyor. Ben köylülük sevmem' deseydi söylediklerini kişisel bir beğeni olarak düşünüp tek kelime edemezdik. Ama 'Türkü çağdışıdır' anlamına gelen sözleri ciddi bir cehalettir. Türkü çağdışı falan değildir. Türkü form değiştirebilir. Tek seslilikten çok seslilik arayışlarına geçebilir. Kullandığı enstrümanlar değişebilir, farklılaşabilir. Yeni ritimler, yeni formlar deneyebilir. Ama türkü bitmez.
Alçı'nın dile getirdiği iddialar ilk defa dillendirilmiş değil. Zaman zaman benzer iddialar, farklı platformlarda da gündeme getirilerek türkülere eski ilginin sürmediği öne sürülebiliyor.
Peki müzik çevreleri bu iddialara ne diyor? Sorunun cevabı sanatçılar ve müzik eleştirmelerinden geldi. Sanatçılar, ağız birliği etmişçesine Alçı'nın iddialarına karşı çıktı.
"Onu bir türkü cahili olarak görüyorum"
Halk müziği sanatçısı Sabahat Akkiraz, Alçı'nın yazısının ardından aynı gün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda isim vermeden sert bir mesaj yazmış ve şöyle demişti.
Daha düne kadar FETÖ diye ölenler, sümüklü mendilini yalayanlar, Kabataş yalancısı olanlar 'türkü'yü ağzına almasınlar. Türkü ile yalan, türkü ile kulluk yan yana gelmez, gelemez. İşte sol ile türkü arasındaki ilişki budur. 'Bozuk düzende düzgün çark olmaz' gerçeğine dayanır bu sevda.
Daha düne kadar fetö diye ölenler, sümüklü mendilini yalayanlar, Kabataş yalancısı olanlar türkü'yü ağzına almasınlar.Türkü ile yalan,Türkü ile kulluk yan yana gelmez,gelemez.İşte sol ile Türkü arasındaki ilişki budur.
— Sabahat Akkiraz (@sabahatakkiraz) April 21, 2021
"Bozuk düzende düzgün çark olmaz" gerçeğine dayanır bu Sevda
Independent Türkçe'ye konuşan Akkiraz, bu sefer "Alçı'ya söyleyecek sözüm yok. Cevap verirsem kendisini ciddiye aldığımızı, önemsediğimizi düşünecektir. O yüzden cevap vermeye gerek görmüyorum. Onu bir türkü cahili olarak görüyorum. Türkü cahillerini de ciddiye almıyorum" diye konuştu.
"Anadolu'ya evlere giderek ne dinleniyor diye bakmış mı?"
Moğollar müzik grubunun kurucularından olan müzisyen Cahit Berkay, Alçı'nın açıklamalarını "çok iddialı sözler" olarak niteledi.
Berkay, "Bunu söyleyen Anadolu'ya gidip evlerde ne dinleniyor diye bakmış mı? Müzik, televizyonlarda söylenen, İstanbul'da dinlenen batı veya yabancı şarkılardan ibaret sanılmasın. Türkülerimiz yıllardan beri en popüler müziğimizdir" dedi.
"Bizim türkülerimiz o platformlara sığmaz"
Dijital platformlardaki dinlenme oranlarının kriter olamayacağını da belirten Berkay, bu platformların birkaç müzik şirketi tarafından kurulduğuna dikkat çekerek, "CD'ye bastıkları şarkıları dijital ortamlarda da çalıyorlar. Türküler ise asırlardır var olmuştur, var olacaktır. Türkülerin gücü kuşaktan kuşağa akan bir karakteri vardır. İnsanlara çip mi takıp ölçeceksin kim ne dinliyor diye? Bizim türkülerimiz o platformlara sığmaz" diye konuştu.
"Müziğine, kültürüne sahip çıkan gençlik yetişiyor"
Halk müziği sanatçısı Tolga Sağ ise halk var olduğu sürece halk müziğinin, gelenek ve göreneklerin devam edeceğini söyleyerek, şöyle konuştu:
Alçı'nın söylediği söz kendini bağlar. Sanılmasın ki gençler halk müziğinden kopuyor. İnsanlar yalnızlaştıkça, ekonomik, sosyolojik sorunlar yaşadıkça kendi kültürel değerlerine daha çok sahip çıkıyor. Gözlemlerime dayalı söylüyorum kendi müziğine ve kültürüne sahip çıkan bir gençlik yetişiyor. Böyle devam ettiği sürece ilgi gelecek kuşaklarda da devam edecek.
"Reklamlarda ve dizilerde bile türkülere yer veriyorlar"
Halk müziği sanatçısı Metin Karataş da günümüzde tanınmış pop müziği sanatçılarının bile türküleri yeniden uyarlamaya çalıştıklarına dikkat çekerek, "Reklamlara bakıyorsun türkülerden faydalanıyorlar. Ünlü bir otomobil markasının reklamında bile "Haydar Haydar" türküsüne yer verildi. TRT'de yapılanlar dahil bütün dizilerde türküler okunarak veya dizilerden esinlenen fon müzikleriyle ayakta durulmaya çalışılıyor" diye konuştu.
Karataş, Alçı'yı da eleştirerek, "Sokağa çıksa, halkın içine girse halkın türküleri dinlediğini görecek. Ya da çıktığı haber kanalları dışında televizyon kanallarının dizilerini, reklamlarını takip etse orada da türkülerin olduğunu görecek" dedi.
"Elmayla armudu karıştırmış"
Alçı'nın sözlerini müzisyenler dışında bir başka isme müzik eleştirmeni Naim Dilmener'e sorduk.
"Nagehan Alçı elmayla armudu karıştırmış" diye sözüne başlayan Dilmener, "Pop müzik ya da genel olarak çok dinlenen popüler müzik başka şeydir, müziği müzik yapan türler ya da akımlar başka şey. Ortaya atılan görüş o kadar saçma ki insan gerçekten hayret ediyor" dedikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ne halk müziği biter ne de sanat müziği"
Eğer müzik türleri ya da akımları zamanla tarihe gömülselerdi, bugün hiç kimse klasik müzik dinlemez olurdu. Opera diye bir şey de kalmazdı... Kanto, tango bitmiş olmalıydı... Caz ve hatta rock'n roll da... Ama öyle değil. Her müzikal türün bir yükselişi vardır, bir de inişi. Ama iniş, tükendikleri anlamına gelmez. Ne halk müziği biter ne de Türk sanat müziği.
"Lüks mekanlarda türkülere denk gelmediği için bittiğini sanıyor"
"Sanırım Nagehan Alçı, konumu itibarıyla girip çıktığı lüks mekanlarda, türkülere denk gelmediği için bittiğini sanıyor" diyen Dilmener, "Zaten türküler o tür mekanların müziği değildir. Türküler hayatın içinde akar ve bugünkü hayatımız türkülere daha sıkı sarılmamızı gerektiriyor" şeklinde konuştu.
"Dijital platformlarda iyi türkülere ilgi var"
Peki işin ticari boyutunda işler nasıl? Halk müziği şarkılarının olduğu CD'lere alıcı var mı?
Bu soruyu da MÜ-YAP (Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği) Başkanı ve Seyhan Müzik'in sahibi Bülent Seyhan'a sorduk.
Seyhan, halk müziğine ilginin üst düzeyde olduğunu ve bunun dijital platformlarda da sürdüğünü öne sürerek, "İyi türküler çok iyi gidiyor. Örneğin Mahsuni ve Neşet Ertaş türküleri en çok ilgi gören türküler" dedi.
Seyhan, gençlerin yabancı, farklı müzikler dinlese bile sonunda özüne dönerek halk müziğine de ilgi gösterdiklerini öne sürerek "Türküler bizim özümüz. Türküler ölmez. Alçı, Türkiye gerçeğinden uzaklaşmış. Ancak Türkiye gerçeğinden uzaklaşanlar böyle konuşur" diyerek sözlerini tamamladı.
© The Independentturkish
