Türkiye'de büyük kamyon ve tırların karıştığı kazalarda genelde "aracın freni patladı" deniliyor. 

Gerek araç kullanıcıları gerekse ilgililerin dile getirdiği "freni patladı" ifadesine itiraz var. 

Radyo Trafik'te yayınlanan "Trafikte Yaşam" isimli programda konuşan Güvenli Sürüş Uzmanı Mert İntepe ve Fren Teknik Uzmanı Alpay Lök, fren patlaması tabirinin Türkçe'ye yanlış yerleştiğini belirtti. Uzmanlar göre frenin patlaması gibi bir durumun sözkonusu değil. 

"Fren patlama, aşırı ısınır ve tutmaz" 

Fren Teknik Uzmanı Lök'e göre fren patlamaz. Balatalar aşırı ısındığı zaman fren tutmaz. 

Lök, Bursa'da yaşanan ve 4 kişinin hayatını kaybettiği, 9'u ağır, 20 kişinin yaralandığı tır kazasında araç sürücünün ifadesini okuduğunu belirtti. 

Sürücünün aracın hızlandığını ve frenin tutmadığını söylediğini hatırlatan Lök, "Kritik inişlerde yollarda kaçış rampası yapılması gerekiyor" 

7 Temmuz 1987 yılında Almanya'da çok üzücü bir kazanın yaşandığını söyleyen Lök, şöyle devam etti: 

"Benzin yüklü bir tır, şehir merkezine 100 kilometre hızla giriyor ve 6 ölü 40'dan fazla yaralı oluyor. Bu kazada sürücü ve araç sahibi hapis cezası alıyor ve kararda aracın frende bir sorun olduğu bilinmesi gerekirdi yazıyor. Kazadan sonra ise şehrin girişine kaçış rampası yapılıyor. Bursa'da yaşanan kazanın da içinde çıkarılması gereken dersler var."

Kazaya yol açan tır, 15-20 aracı ezdikten sonra durmuştu. Kazada can kayıplarının yanı sıra onlarca araç da kullanılamaz hale gelmişti / Fotoğraf: AA 

"Geçen sene İskenderun'da da bu tarz bir kaza yaşandı" diyen Lök, "Bir şeyler ters gidiyorsa o iş ters gider. Bütün tırları, kamyonları bir yola yönlendirerek bu kazalardan kurtuluruz mantığı üzerine sistem kuramayız. Eğer büyük araçlar buna benzer yollara girebiliyorlarsa, bu yollara trafiğe çıkmalarında bir sınır söz konusu değilse, kazalar yaşanır. Bu nedenle o yollarda gerekli tedbirleri almamız gerekiyor" ifadelerini kullandı 

Teknolojinin gelişmesine paralel olarak, araçlardaki fren sistemlerinin de gelişip, değiştiğinin altını çizen Alpay Lök, fren sistemlerinin merdiven altı olarak üretilip kullanılması sonucu sorunların büyüdüğünü belirtti. 

Türkiye'de fren sistemlerinin denetiminin yetersiz olduğunu da savunan Lök, şunları kaydetti: 

Araçları ne kadar modern yaparsak yapalım araçların fabrikadan çıktığı gibi kalması için bakımların yapılması gerekiyor. Şu an araçların frenleri ile ilgili detaylı bir denetim sistemi yok. Fren ile ilgili doğru parça ve doğru bakım uygulanması gerekiyor. Maalesef ülkemizde merdiven altı fren sistemleri çok fazla bulunuyor. Fren sistemlerinde uyduruk parçalarla tamir ediliyorsa ve araç sahipleri de bu merdiven altına kapılıyorsa kazalarda kaçınılmaz oluyor. Her şeyin bir sınırı var. Frenlerinde bir sınırı var ve o sınırları korumak için mutlaka aracımızın frenlerini ölçülerini bilerek kullanmamız gerekiyor. Önemli bir ricam var; araç muayenesi anında fren destleri dorse ve yükle yapılsın. Özellikle el fren testi yüklü yapılmalı.

"Türkiye'de ileri düzey fren eğitimi yok" 

Güvenli Sürüş Uzmanı Mert İntepe ise Türkiye'de fren eğitimi verilmediğini ileri sürdü.

Sadece eğitimin de yetmeyeceğini iyi bir planlama ile yollara çıkılması gerektiğini dile getiren İntepe, "Türkiye'de ehliyet alırken fren ile ilgili özel bir eğitim yok ama Almanya'da olsanız fren ile ilgili de özel bir eğitim alırsınız" diye konuştu. 

Mert İntepe'ye göre genelde ağır vasıta sürücüleri rampaları fren desteği yaparak iner, aşırı ısınan fren tutmaz / Fotoğraf: Twitter

İntepe, sözlerine şöyle devam etti:

"Fren noktası buraya geldiğinde artık fren işlem yapamaz hale geliyor. Sürücü frene basıyor durmayınca beyin olarak frene basıyorum durmuyor diyoruz. Zincirin son halkası sürücüdür. Sürücünün üzerindeki mesleki baskı ve problemleri de göz önünde bulundurmamız lazım. Genelde ağır vasıta sürücüleri rampaları fren desteği yaparak inerler. Fren gücü artar ve fren ısındığı an aracın arkasına çapa bağlasak durduramazsınız."

"Şu an gündem de ağır vasıta sürücülerinin çalışma saatlerinin artırılması konuşuluyor" diyen İntepe, "Gördük ki ağır vasıta sürücüleri iş yükünü kaldıramadığı ve yüklerini yetiştirip tekrar dönebilmek için sınırlarını zorluyorlar. Ağır vasıta sürücülerinin sürüş sürelerini artırmak yeni kazalara da davetiye çıkaracaktır. Şimdi Bursa'daki kazaya karışan sürücü adam öldürmek suçuyla yargılanacak. 2014 yılından sonra hemen hemen tüm ağır vasıtalarda motor freni zaten var. Fakat dorseler de teknoloji olarak ABS sistemi geldikten sonra bizim çekicilerimizde dorse freni de iptal edildi. Dünyanın en iyi çekicisi yani tırını alsanız da orta düzey bir dorse takarsanız sorun devam ediyordur. İyi bir çekici almanız yetmez iyi bir dinlenme planı, iyi bir dorse ve iyi bir sürüş planı da gereklidir" değerlendirmesinde bulundu.

Ne olmuştu?

Bursa'nın Kestel ilçesinde 12 Mart'ta meydana gelen kazada 4 kişi ölmüş 9'u ağır olmak üzere 20 kişi yaralanmıştı.

Meydana gelen kaza mobese kameralarına yansımıştı. Görüntülerde onlarca aracı önüne katan tır, birçok aracı ezdikten sora güçlükle durmuştu.

Bursa Valisi Yakup Canbolat, yaptığı açıklamada, ilk belirlemelere göre freni boşalan tırın birçok aracı ezdiğini belirtmişti.

Independent Türkçe