Sosyal medyada bazı popüler kişi ve kurumlar adına "parodi" hesaplar açılabiliyor.
Bu hesaplardan yapılan paylaşımlar da zaman zaman diğer kullanıcılar tarafından gerçekten adına açılan kişi veya kurum tarafından yapılmış sanılarak tepkilerin buraya yönelmesine neden olabiliyor.
Bunun son örneği önce Şampiyonlar Ligi maçında Başakşehir antrenörü Webo'ya 4. hakem tarafından yapılan ırkçı söyleme dair tepki sürecinde yaşandı.
Bilinen bir haber sitesinin ismini taklit ederek açılan ve parodi olduğu notu da düşülmüş bir hesaptan yapılan "Erdoğan destekli Başakşehir FK. Şampiyonlar Ligi maçında Paris'i karıştırdı" şeklindeki paylaşım tepkilere ve tartışmalara neden oldu.
Tepkilerin bir kısmı bizzat sitenin asıl hesabına yöneldi. Bu tepkilere cevaben başka kullanıcılar da paylaşımın parodi hesaptan yapıldığını hatta "parodi" hesap olduğu notunun da bulunduğunu belirtti.
Parodi hesapları kimi zaman adına açıldıkları kişilerin de tepkisini çekiyor.
Cem Yılmaz, parodi hesaba tepki göstermişti
Örneğin komedyen ve yönetmen Cem Yılmaz, kendi adıyla açılan bir parodi Twitter hesabına tepki göstermişti.
"Sosyal medyada şu şekil bir hesap üzerinden yayın yapan kişiyi takip eden 34 bin kişi?" sorusunu soran Yılmaz, "Şu oyunu bırakın artık yahu!" demişti.
"Parodi hesap, hak sahibine zarar vermeyecek şekilde kullanılmalıdır"
Peki parodi hesap açmak yasal mı? Bir kişi veya kurum, adına açılmış parodi hesabın tepki çekebilecek paylaşımlarından dolayı sorumlu tutulabilir mi? Veya bir kişi veya kurum adına açılmış parodi hesaptan dolayı sorun yaşarsa yasal hakları nelerdir?
Sorunların cevabını sosyal medya hukuku uzmanı avukat Rıdvan Yıldız verdi.
Sosyal medyada özellikle siyasiler ve ünlüler adına açılmış parodi hesapların bulunduğunu ve bunların zaman zaman gerçeğiyle dahi karıştırılabildiğini hatırlatan Yıldız, sözlerine şöyle devam etti:
Sosyal medyada parodi hesapların hukuki boyutu da merak edilen konular arasındadır. Twitter parodi hesapların açıkça 'parodi, sahte, hayran' gibi kelimelerle gerçek olmadığını belirtmesini istemektedir. Twitter açısından gerçek olmadığını açıkça belirten hesapların kurallara uygun olduğunu ifade edebiliriz. Ancak parodi sınırsız bir özgürlük sağlamamaktadır. 5648 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda parodiye yer verilmemiştir. Ancak Eser Sahibinin Haklarına Komşu Haklar Yönetmeliği'nin 24/f maddesinde; eser sahibinin ve komşu hak sahibinin şeref, itibar ve kişilik haklarını zedelemeyecek türünün kurallarına uyan parodi ve karikatürlerin serbest olduğu belirtilmiştir. Yani parodi hak sahibine zarar vermeyecek, ifade özgürlüğünü aşmayacak şekilde kullanılması mümkündür.
"Gerçek kişi veya kurum, parodi hesaptan tazminat talep edebilir"
Yıldız, "Parodi hesabın paylaşımından dolayı gerçek kişi ve kurum zarara uğrarsa ne olacak?" sorusunu şöyle yanıtladı:
Parodi, gerçek hak sahibinin şeref ve itibarını zedeleyemez. Bu örnekte itibarı zarar gören haber sitesi maddi ve manevi tazminat talep edebilir. Medeni Kanun 'adı haksız olarak kullanılan kişi buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddi zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevî tazminat ödenmesini isteyebilir' düzenlemesi hem gerçek kişiler hem de tüzel kişilere adının haksız kullanımına karşı hukuki yollara başvurma hakkı vermektedir.
"Parodi hesaplar ticari amaçla da kullanılamaz"
Yıldız özet olarak parodinin sınırı gerçek hak sahibinin şeref ve itibarını zedelediği noktada son bulacağını kaydederek, "Ayrıca parodi kullanımın başarılı kişi ve işler üzerinden paraziter bir şekilde ticari kazanç elde etmek için kullanılmasını da hukuka uygun kabul etmek mümkün değildir. Parodi, ticari gelir elde etmek üzerine kullanıldığı takdirde asıl hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminat hakları ayrıca bu kullanıma son verilmesini isteme hakları söz konusu olabilecektir" değerlendirmesinde bulundu.
© The Independentturkish
