Bölgede uzun süredir devam eden sessiz bekleyişin ardından geçen ekim ayında Bağdat ve Erbil arasında imzalanan Şengal (Sincar) Anlaşması bir anlamda var olan gerginliği gün yüzüne çıkardı.

ABD ve Birleşmiş Milletler Irak Özel Temsilcisi'nin aracılık ettiği anlaşmaya hem PKK hem de Haşdi Şabi karşı çıktı.

Anlaşmadan hemen sonra Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) Genel Asayiş Müdürlüğü Serzer Gümrük Kapısı Asayiş Müdürü Gazi Salih'in öldürülmesinden PKK sorumlu tutuldu.

Ardından PKK'nin silahlı kanadı ve Kürtçesi ismi Hêzên Parastina Gel olan Halk Savunma Güçleri'nin (HPG) 28 Ekim'de Mardin'de IKB'den Türkiye'ye gelen petrol boru hattına yönelik sabotaj saldırısı düzenlemesi taraflar arasında gerginliği artırdı.

Geçen hafta PKK yöneticilerinden Murat Karayılan'ın IKB'ye bağlı Peşmerge güçlerinin PKK'nın kamp bölgelerinde askeri yığınak yaptığını ve savaş hazırlığı içinde olduğunu iddia etmesi dikkatleri bölgeye çevirdi. 

Karayılan'ın "IKB'nin kurumlarına saygılıyız" açıklamasına birçok IKB yetkilisi de "Saygı topraklarımızın terk edilmesiyle olur" diye cevap verdi. 

Örgüt ile IKB yöneticileri arasındaki "Terk et" tartışması devam ederken eski IKB Başkanı Mesud Barzani de sessizliğini bozdu. 

Barzani, önceki gün PKK ve kamuoyuna hitaben yayınladığı mesajında "Kardeş kavgasını haram kıldık, fakat bu tavrımızın suiistimal edilerek Kürdistan halkına bir irade dayatılması ve IKB'nin yasal yönetiminin yok sayılması da kabul edilemez" ifadelerine yer verdi.

"IKB ve PKK yöneticilerinin karşılıklı açıklamaları bölgede yeni bir çatışmaya yol açar mı?" sorusu kafaları kurcalarken dün Duhok'un Amedi ilçesine bağlı Çemanke nahiyesinde Peşmerge güçlerine ait aracın geçişi sırasında bir patlama yaşandı. 

Erbil merkezli Rudaw TV'ye konuşan Çemanke Kasabası Emniyet Müdürü Elend Emir Goge, saldırının PKK mensupları tarafından düzenlendiğini belirterek, 3 Peşmerge'nin yaralandığını söyledi. Ancak daha sonra yapılan açıklamada yaralılardan birinin hastanede hayatını kaybettiği belirtildi.

Yerel kaynaklara göre Çemanke nahiyesi sakinleri evlerinden çıkamadığı gibi bölgede gergin bekleyiş sürüyor.

"PKK'nın Peşmerge'nin bulunduğu bölgeye yerleşmesi bir hassasiyet oluşturdu"

Bölgede yaşanan gerginliğin nedenlerini Independent Türkçe'ye değerlendiren IKB'li gazeteci Ahmed Zawiti, bugün yaşanan patlamada 1 Peşmerge'nin hayatını kaybettiğini ve ikisinin de yaralandığını söyledi.

Zawiti, Türkiye ve IKB sınırında TSK ve PKK arasında şiddetli çatışmaların yaşandığını hatırlatarak PKK'nın yoğun saldırılardan dolayı geri çekilerek Peşmerge güçlerinin kontrol ettiği bölgelere yerleştiğini belirtti. 

Zawiti, "PKK'nın Peşmerge'nin bulunduğu bölgeye yerleşmesi bir hassasiyet oluşturdu" dedi.

PKK ve özellikle Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) arasındaki sorunun çok daha büyük ve eskiye dayandığını kaydeden Zawiti, "Yeni olarak adlandıracağımız son dönemdeki sorunların başında Şengal geliyor. Bağımsızlık referandumundan sonra Irak ordusu ve Haşdi Şabi Kerkük'ten Şengal'e kadar Perşmerge'nin kontrol ettiği bölgelere saldırısından sonra PKK onların yardımıyla bölgeye yerleşti. Geçen ay Şengal'deki yabancı güçlerin çıkarılması ve kamplarda yaşayan göçmenlerin evlerine dönebilmesi için bir anlaşma imzalandı. Ancak Haşdi Şabi ve PKK karşı çıktı ve anlaşmayı tanımadıklarını söylediler. Bu KDP ve PKK arasındaki var olan problemi daha da artırdı" diye konuştu.

"Problem gittikçe tehlikeli bir duruma dönüşüyor"

Serzer Gümrük Müdürü Gazi Salih'in öldürülmesi ve petrol boru hattına yapılan saldırının gerginliği daha artırdığını ifade eden Zawiti, devamında şunları söyledi:

"IKB Genel Asayiş Müdürlüğü'nün açıklamasına göre Salih'i PKK öldürdü. Petrol boru hattı saldırısını ise zaten kendileri üstlendi. Aslında Barzani'nin geçen gün yaptığı açıklamada sorunun ne denli büyüdüğünü gözler önüne seriyordu. Barzani açık bir şekilde PKK'yı bölgenin istikrarını bozmakla suçladı. Sadece son bir ayda yaşananları göz önünde bulundurduğumuzda meselenin gittikçe tehlikeli bir duruma evrildiğini söyleyebiliriz."

Bugün gerçekleşen bombalı saldırı olayının yaşandığı bölgenin Duhok şehir merkezine uzaklığının 50 kilometre bile olmadığını aktaran Zawiti, "Binlerce insan çatışmalardan dolayı evlerini ve köylerini terk etmiş durumda. Peşmerge güçleri ise halkın güvenliği için o bölgelere yerleşiyor. Ayrıca Türkiye'nin de sözü edilen bölgeye PKK mensuplarının yerleşmemesi için Erbil hükümetine bir baskısı da söz konusu" ifadelerini kullandı.

"Sorunun büyümesini tetikleyecek birçok neden var"

Özellikle bağımsızlık referandumundan sonra bölgedeki birtakım güçlerin IKB'nin istikrarını hedef aldığını ve iç çatışma çıkarmak için uğraştıklarını vurgulayan Zawiti, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bunu açık söyleyebilirim ki bu Kürtler arası problemin büyümesi ve iç çatışmaya dönüşmesi için uğraşan güçler var. Daha önce de olduğu gibi çatışmanın büyümesini engelleyecek tek güç ABD'dir. Dolayısıyla meydanı boş bulan bu güçler seçimler nedeniyle kendi iç sorunlarıyla uğraşan ABD'nin yokluğunu fırsat bilip IKB'nin istikrarını hedef almak istiyor. Bir diğer önemli hususta bölgede tam olarak bir birliğim olmamasıdır. Evet hükümeti kuran KDP, KYB ve Goran Hareketi ama olay çatışmaya döner ve büyürse örneğin KYB 'bu benim sorunum değil' diyerek problemi kendi problemi olarak görmeyebilir."

Var olan sorunun çözümü için bir öngörüde bulunmanın çok zor olduğunu dile getiren Zawiti, sözlerini şöyle tamamladı:

"Merkezi hükümet olan Bağdat'ı desek zaten o kendi sorunlarıyla boğuşuyor. Ayrıca Başbakan Mustafa el-Kazimi kendi istikrarı için istemeyebilir ama birçok Şii siyasi taraf çatışmaların ve sorunun büyümesini istiyorlar. Sorunun büyümesini tetikleyecek birçok neden varken çözümü konusunda iyimser bir öngörüde bulunamıyorum. KDP PKK'yı kendine tehlikeli gördüğü kadar PKK da KDP'yi kendi için tehlikeli görüyor. Haliyle dış güçler de bunu fırsat bilerek meseleyi büyütmek için her yolu deniyorlar. Problem çözülür mü, çözülürse nasıl çözülür konusunda bir şey diyemiyorum."

Bölge Başkanlığı'ndan açıklama

Bölgedeki gerginliğe ilişkin Irak Kürdistan Bölgesi Başkanlığı bir açıklama yaptı. 

Açıklamada, Gare'de PKK'lıların Peşmergeye saldırdığını belirtilirek bu "tehlikeli"  olarak değerlendirildi.

Örgütün IKB'nin anayasal statüsüne, hükümetine ve resmi kurumlarına saygı duyması gerektiği belirtilen açıklamada, "Her zaman şunu tekrar ediyoruz; PKK, Kürdistan Bölgesi'nin anayasal statüsüne, hükümetine ve resmi kurumlarına saygı duymalı, savaş ve kaosu Kürdistan’dan uzak tutmalı" denildi. 

Açıklamada hayatını kaybeden Peşmergenin Hêrîş Cewher Mihemed olduğu ifade edildi. 

Öte yandan HPG adına yapılan açıklamada ise hiçbir zaman saldıran taraf olmayacakları, Peşmergelerin bir zırhlı araçla kamplarına girmeye çalışırken çatışma çıktığı ve iki mayının patlatılması sonucu olayın meydana geldiği ileri sürüldü.