2015’teki genel seçimden bugüne kadar geçen dört yılda hükümet kuramayan, kurulan hükümetlerin de en fazla 24 ay iktidarda kaldığı İspanya, yeniden genel seçim düzenleniyor.
36,8 milyon kayıtlı seçmeni dört yılda üçüncü kez sandığa götüren siyasi belirsizliğin yanı sıra, işsizlik, Katalonya sorunu ve aşırı sağın yükselişi de ülkenin çözmesi gereken sorunlar arasında.
212 bin sandığın kurulacağı seçimlerde 350 milletvekili ve 208 senatör seçilecek.
PSOE lideri Pedro Sanchez, Haziran 2018'den bu yana Başbakanlık koltuğunda. Fotoğraf: Reuters
Başbakan Pedro Sanchez’in liderliğini yaptığı Sosyalist İşçi Partisi’nin (PSOE) seçimlerden birinci parti olarak çıkması ancak tek başına iktidara gelecek çoğunluğu yakalayamaması bekleniyor. Hatta anketlere göre hiçbir siyasi partinin ülkeyi tek başına yönetecek bir çoğunluğu yakalayamabilir.
2016’daki son genel seçimlerden sonra siyasi partilerin Meclis’teki sandalye dağılımı şöyle:
| Parti adı | Sandalye sayısı |
| Halk Partisi (PP) | 137 |
| Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) | 85 |
| Unidas Podemos (Birlikte Yapabiliriz) | 45 |
| Vatandaşlar (Ciudadanos/ C's) | 32 |
| En Comu Podem (Katalonya'da faaliyet gösteriyor) | 12 |
| Compromis (Valensiya'da faaliyet gösteriyor) | 9 |
| Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) | 9 |
| Katalonya Avrupa Demokrat Partisi (PDeCat) | 8 |
| En Marea (Galisya'da faaliyet gösteriyor) | 5 |
| Bask Milliyetçi Partisi (PNV) | 5 |
| EH Bildu (Bask bölgesinde faaliyet gösteriyor) | 2 |
| Kanarya Koalisyonu (Kanarya Adaları'nda faaliyet gösteriyor) | 1 |
Diktatör Francisco Franco’nun 1975’te ölümünden sonra başlayan demokrasi tarihinde, 13’ncü kez sandık başında olan İspanya için, 28 Nisan en karmaşık siyasi sınavlardan biri.
Yukarıda sıralanan partilerden muhafazakâr Halk Partisi (PP) ve Sosyalist İşçi Partisi’nin (PSOE) 33 yıl süren “dönüşümlü iktidarı” 20 Aralık 2015'teki genel seçimlerle sona ermişti.
Ülke, 2008 Küresel Krizi’nde çok büyük yara alırken, sonraki altı yıl bu iki partinin güç kaybetmesi için yeterli oldu.
Bu enkazın altından sıyrılıp 2015’te ilk defa Meclis’e giren partiler ise 2006’da Katalonya’da kurulan merkez sağ Ciudadanos ile kemer sıkma politikalarına karşı sokağa çıkan “Öfkeliler” hareketinden doğarak 2014’te kurulan Podemos oldu.
Uzmanların “tabandan doğan bir hareket” olarak tanımladığı Podemos’un İspanya siyasi tarihine kattığı isim ise İspanya’daki siyasi sistemi “kast” olarak, rakiplerini ise “geçmişin efendileri” olarak tanımlayan 1978 doğumlu akademisyen Pablo Iglesias’tı.
Anketler, mevcut durumda azınlık hükümetiyle iktidarda olan Sosyalist İşçi Partisi ile ona dışarıdan destek veren Iglesias’ın başkanlığını yürüttüğü Podemos’un toplam oylarının da sol bloğu iktidara taşımaya yetmeyeceğini söylüyor.
Her ne kadar PSOE ve C's'nin birlikte hükümet kuracak çoğunluğu elde edebilecekleri bazı anketlerde ortaya çıksa da, C's şimdiden bu birliktelik fikrine sıcak bakmadığını açıklamış bulunuyor.
C's lideri Albert Rivera, PSOE lideri ve Başbakan Pedro Sanchez'i ayrılıkçı Katalanların taleplerine boyun eğmekle suçlayarak, seçim sonrası ne tablo çıkarsa çıksın Sanchez ile anlaşmayacaklarını söyledi.
Seçimlere Franco'nun siyasi çizgisinde olan Vox partisi ilk kez katılırken, anketlerde kararsızların oranı yüzde 41 gibi çok yüksek bir oranda.
Şu anda ülkedeki en büyük siyasi parti konumunda bulunan Halk Partisi’nin (PP) ciddi oy kaybına uğraması ön görülüyor.
PP ve C's'nin, aşırı sağcı Vox'u da alarak bir koalisyon kurma ihtimali de yeterli çoğunluğu elde edemeyecekleri beklentisiyle şu an için uzak gözüküyor. Göçmen ve İslam karşıtı bir siyaset yapan Vox, Katalonya sorunuyla bağlantılı olarak İspanyol milliyetçiliğini ön plana çıkarıyor.
2015'teki genel seçimin ardından siyasi partilerin yeterli çoğunluğu elde edememesi ve aralarında anlaşamaması sonucu hükümet kurulamayınca 26 Haziran 2016'da bir kez daha sandık başına gidilmişti.
Bu seçimin ardından PP'nin kurduğu azınlık hükümeti Haziran 2018'e kadar iktidarda kalmıştı.
PP'yi güvensizlik oylamasıyla düşürerek yerine yine bir azınlık hükümeti ile geçen PSOE’nin meclise sunduğu 2019 yılı bütçesi reddedilmiş ve ülke erken seçim kararı almıştı. Böylelikle PSOE liderliğindeki sosyalist azınlık hükümetinin ömrü ise 8 ay sürmüş oldu.
Genç işsizlik yüzde 35
Euro bölgesinin en büyük dördüncü ekonomisi İspanya'da işsizlik, Ulusal İstatistik Enstitüsü verilerine göre yüzde 14,7.
2019'un ilk çeyreğinde ülkede işsiz sayısının 49 bin 900 artarken, toplamda 3 milyon 354 bin 200'e çıktı. Aynı dönemde ülkede 25 yaş altı genç işsizlik oranı, yüzde 33,5'ten yüzde 35’e yükseldi.
12 yıl aradan sonra 2018'in ikinci çeyreğinde elde edilen 19,5 milyon çalışan sayısı, 2019'un ilk çeyreğinde 19 milyon 471 bin 100'e geriledi.
Katalonya sorunu
Seçimlere “işsizlik” kadar damga vuran diğer konular ise Katalonya'da 2017 yılında düzenlenen ayrılık referandumu ve aşırı sağın yükselişi.
İspanya'daki 17 otonom bölgeden biri Katalonya'da 2017 yılında “Bağımsızlık Referandumu” düzenlenmiş halkın yüzde 90,09'unun bağımsızlığa destek verdiğini açıklamıştı.
Referandum, dönemin hükümeti tarafından tanınmamış, sokakta artan protestolara polis, sert şekilde müdahale etmişti.
“Devlete karşı ayaklanma” ile suçlanan 18 siyasetçiden, 9'u tutuklu olmak üzere 12'si Madrid'deki Yüksek Mahkemede yargılanıyor.
Tutuklu olarak yargılanan 9 Katalan siyasetçiden beşi genel seçimlerde milletvekili veya senatör olmak için yarışıyor.
Referandum sonrası oluşan gergin atmosfer seçmen algısını da etkilemiş durumda. 2014’te kurulan Vox ile Franco rejiminden beri ilk defa aşırı sağ bir parti bu kadar destek görüyor.
Independent Türkçe
