Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kendi tabiriyle İslamcı ayrılıkçılıkla başa çıkma planını açıkladı. Çift hedefli plan, toplumsal ayrışmaları onarma ve şiddet içeren aşırılıkçılıkla mücadeleyi içeriyor. Macron, yeni bir Fransız İslamı vaat eden ilk Fransa Cumhurbaşkanı değil. Bu, 1980'lerden bu yana birbiri ardına gelen hükümetlerin yaptığı bir şey. Ancak Fransa'da iki yıl süren kanlı terör saldırıları sonrası 2017'de göreve gelen ve şimdi 2022 seçim kampanyasına doğru ilerleyen Macron, seleflerinin yapamadığını başarmak istiyor.

Ulusal kimliğinin kalbinde katı bir sekülerizm ya da laiklik vizyonuna sahip ve (başörtüsü üzerine bitmek bilmeyen tartışmalardan çok eşlilik iddialarına dair son saplantıya) İslam tartışmalarının günlük yaşamın parçası haline geldiği bir ülkede dini düzenlemeye yönelik tepeden inme girişimler zorlu bir iştir. Eleştirenler, Fransız parlamentosunun aralıkta görüşmeye başlayacağı Macron'un yasa teklifinin, Fransa'daki tahmini 6 milyon civarındaki Müslüman'ın bir kısmını yabancılaştıracağını söylüyor. Diğerleriyse, yasanın uygulanmasını zorlaştıracak çetrefilli yasal sorunlara dikkat çekiyor.

Macron'un planı yabancı etkisini sınırlamaya ve Fransa merkezli ruhsat verme süreciyle yeni bir Fransız imam kuşağına yatırım yapmaya yoğunlaşıyor. Laikliğin devleti din işlerine müdahaleden alıkoyması sebebiyle Fransa, Müslüman kurumların idaresinde "konsüler İslam" olarak bilinen yapıya bel bağlıyor. Örneğin Cezayir, Paris’teki Büyük Camii'ne finansman sağlarken, bu cami de kendisine bağlı diğer camilere finansman dağıtımı sağlıyor. Türkiye, Cezayir ve Fas Fransa'ya imam ihraç etti. 2015'te dönemin Cumhurbaşkanı François Hollande, Fas monarşisiyle Fransız imamların Rabat'ta eğitim görmesini öngören bir anlaşma imzaladı. Özellikle Türkiye, bilhassa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yönetiminde, Fransa genelinde dini ve kültürel kuruluşlara yatırımlarda bulundu.

Bu yabancı karmaşası hem temsil hem de meşruiyet krizi yarattı. Fransa'nın İslami kuruluşları, ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 9'unu teşkil eden ve çeşitlilik arz eden Müslüman toplulukları yansıtmıyor. Macron hükümetiyse söz konusu harici etkinin, tekrar eden terör saldırılarına sebebiyet veren radikal fikirlere kapı araladığını savunuyor. Dolayısıyla Cumhurbaşkanı'nın vizyonu büyük ölçüde ideolojik: Macron, neyi içereceğini tam olarak tanımlamadığı söz konusu projesinin "Cumhuriyet'in değerleriyle uyumlu" bir "Aydınlanma İslamı"nı teşvik edeceğini söylüyor.

Macron'un odak noktasının genel olarak inanç değil "radikal İslamcılık" olduğunu vurgulamasına karşın, İslam'ı "dünya genelinde kriz içinde olan bir din" olarak nitelendirmesi bazı Fransız Müslümanları kızdırdı. Sol eğilimli Médiapart haber sitesinde yayımlanan, aralarında akademisyen ve aktivistlerin de bulunduğu 100 Müslüman tarafından imzalanan bir bildiride "Hükümetler değişiyor ama takıntılar devam ediyor" denildi.

Terörizmle bir suç olgusu olarak mücadele etme gerekliliğinin ötesinde, bugün Cumhurbaşkanı Macron konuşmasıyla tüm inananları ve inançlarını hedef almak suretiyle bir Müslüman sorununun inşasına katkıda bulunuyor.

Fransa ve Kuzey Afrika'daki dini özgürlükler ve temel haklar üzerine çalışan doktora öğrencisi Rim-Sarah Alouane, "Macron'un ayrılıkçılıktan çoğul olarak bahsetmesi gerekiyordu ama sadece İslam'a odaklandı" diyor. Alouane devamla, "ayrılıkçı davranış" fikrinin bizatihi kendisinin, özellikle radikalizmin göstergesi olan şeylerin niteliği konusunda sıklıkla ayrışan bir toplumda "Pandora'nın bağnazlık kutusunu açma" riski taşıdığını belirtiyor. Alouane, "Sorum şu, çizgiyi nereye çekeceğiz" sorusunu yöneltiyor.

Müslüman bir kadının başörtüsü giymesi bir tür ayrılıkçılık mıdır? Bazıları için öyle.

Ancak Cumhurbaşkanının son yıllarda danıştığı isimlerden biri olan Bordeaux Baş İmamı Tarık Oubrou, Macron'un damgalayıcı bir söylem kullandığına katılmıyor. "Radikal İslamcılıkla Müslüman nüfusu birbirine karıştırmaktan kaçındı" diyen Oubrou buna karşın radikalizm kavramının "çok iyi tanımlanmadığını" ve "dinin ortodoks uygulamalarından" ayırt edilmesinin zor olabileceğini de not düşüyor.

Macron'un teklifinin merkezinde imamlara ruhsat verilmesi ve Fransa'da eğitilmeleri yatıyor. Önlem teklifleri, devlet okullarında Arapça eğitim verilmesini, özel dini eğitim üzerindeki kontrolün sıkılaştırılmasını, evde eğitimin sınırlandırılmasını ve belediye yüzme havuzlarında cinsiyete göre ayrılmış kullanım saatleri gibi Cumhuriyetçi olarak adlandırılan değerlerle ters düşen söylev ve faaliyetlere göz açtırılmamasını da içeriyor. Bir bütün olarak ele alındığında Macron'un fikirleri endişeye mahal veriyor. Fransa'daki İslamofobi Karşıtı Kolektif isimli ayrımcılık karşıtı grubun eski başkanı ve önde gelen Müslüman aktivist Mervan Muhammed, "Bu, İslam’ı açık bir baskıcı dürtüyle kontrol etmeyi ve düzenlemeyi amaçlayan kapsamlı kurumsal bir çerçeve" diyor.

Alouane da bu algıyı tekrarlıyor:

Buradaki Müslümanların büyük çoğunluğu yaşamlarını idame ettiriyor ve vergi ödüyor, peki onların bu konuda söz hakkı yok mu? Dine karışmaması beklenen bir ülkenin dini kontrol etmek için bu kadar çok farklı yol bulması çok gülünç.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 2/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 3/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 4/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 5/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 6/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 7/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 8/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 9/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 10/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 11/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 12/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 13/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 14/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 15/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 16/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 17/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 18/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 20/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 21/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 22/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 24/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 25/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 26/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 27/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 28/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 29/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 30/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

Alouane, Macron'un konuşmasının kamuoyunun dikkatini dağıtma çabası gibi göründüğünü belirtiyor:

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin konusunun ekonomi, kamu hizmetlerinin parçalanması ve Kovid-19 krizinin kötü yönetimi olması gerekirken, Macron bunun yerine güvenlik, göç ve İslam’dan bahsedilmesini istediğini bize gösteriyor.

Nitekim, Fransa'da geçen hafta rekor sayıda Kovid-19 vakası görüldü ve bu hafta ülke çapında yeni tecrit önlemleri alındı.

Macron'un planının retorik çıkarımları ötesinde, öngördüklerinin çoğunun uygulanması da, özellikle konuşması genelinde defalarca savunduğu seküler değerler sebebiyle zor olacak. Laikliğe dayanak teşkil eden 1905 tarihli Kilise ve Devletin Ayrılması yasası, devletin özel dini işlere karışmasını net biçimde yasaklıyor.

Floransa’daki Avrupa Üniversitesi Enstitüsü’nde din alanında çalışan Profesör Olivier Roy, "Paradoks şu: Sekülerizmi, devletin dine müdahalesini temel alan bir planla savunmak" diyor.

Bu yüzden, uzun yıllar boyunca, hiçbir şey yapılmadı.

Devlet bizatihi imamlara ruhsat veremediği için, Macron bunu yapması amacıyla örneğin dönemin İçişleri Bakanı Nicolas Sarkozy tarafından 2003'te oluşturulan Fransız Müslüman İnancı Konseyi’ni (CFCM) yetkilendirebilir.

Ancak CFCM'nin yetkilendirilmesi, Macron'un yabancı nüfuzu altındaki bir İslam'ın yerine Fransız İslamı yaratma yönünde ilan ettiği hedefe ters düşecektir. 2016 tarihli bir ankete göre Fransız Müslümanların sadece üçte biri CFCM'nin varlığından haberdar ve bunlar da kurumun şeffaf olmayan liderlik yapısı ile yabancı güçlerle olan yakın bağlarını eleştiriyor. Oubrou geçen sene, "CFCM, Fransa'da yabancı bir İslam, bir Türk-Mağrip İslam’ı yaratan zorlama bir kurumdu" demişti. Muhammed'e göre sorun daha da derinleşiyor:

Ana eleştiri, CFCM'nin yabancı ülkeleri temsil etmesine değil, Fransız Müslümanları bütünüyle başarısızlığa uğratmasına yönelik.

Özellikle de İslam'a karşı ayrımcılık içerdiğini söylediği yasa ve ilkeleri eleştirmedeki başarısızlığı sebebiyle.

Roy, "Devlet 'iyi' İslam yaratamaz, öyleyse bunu CFCM'nin yapması gerekecek" diyor.

CFCM'nin devletin bir uzantısı olduğu algısı her zamankinden çok daha fazla artacak.

Bu projede eksik olan şey, camiye giden sade Müslüman vatandaşın kendisi. Onlara seçenek sunmuyoruz, kendi imamlarını seçmelerine izin vermiyoruz. Yahudilere belirli bir hahamı veya Hristiyanlara belirli bir papazı dayatmıyoruz.

Güvenirlik sorunuyla birlikte uygulamaya dair problemler de var: Devlet, Müslümanları sadece "ruhsatlı" imamların vaazlarına katılmaya zorlayamaz. Roy, "Bu anayasaya aykırı olur ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nce derhal iptal edilir" diyor.

Macron'un tüm planı sadece İslam üzerine odaklansa da, nihai herhangi bir yasanın tüm dinlere uygulanması gerekiyor: 1905 Yasası tüm dinlerin kanun önünde eşit muamele görmesini şart koşuyor.

Oubrou, uygulamadaki "birincil odak radikal İslamcılık" olsa bile, "kanunun her türden ayrılıkçılığı ele alması, rasyonel ve evrensel olması, tek bir topluluğa karşı olmaması" gerektiğini belirtiyor.

Ancak Fransız Müslümanları yasanın pratikte orantısız biçimde Müslümanların hedef alınmasında kullanıldığını görürlerse, bu yargı savaşlarına da sebebiyet verebilir. Özel dini eğitimin denetimi söz konusu olduğunda, örneğin Müslüman okullara (cinsiyet ayrımı, milli müfredata saygı veya nefret söylevi üzerine) uygulanan herhangi bir incelemenin, 1905 Yasasının lafzı ve ruhuyla tutarlı olunması açısından Katolik ve Yahudi okullarına da tatbiki gerekecektir.

Siyasi rakipleri, Macron'un yasasının sadece İslam'ı değil tüm dinleri kısıtlayacağını es geçmedi. Macron'un konuşması sonrası aşırı sağ Ulusal Birleşme Partisi tarafından yayımlanan bildiride söz konusu yasa, evde eğitim ve özel dini kurumlara yönelik önlemlere atıfla, "Fransızların özgürlüklerinin radikal İslamcılıkla mücadele adı altında kısıtlanmak zorunda kalınması, özellikle de ebeveynler açısından esef verici" şeklinde nitelendirildi. Planın bir kısmını öven merkez sağdaki Cumhuriyetçiler, yeterince ileri gidilmediğini öne sürerek göçe karşı sert önlemler alınması çağrısında bulundu. Sol ise tam tersine, Macron'un Fransız toplumunu zehirleyen tek "ayrılıkçılık" biçimi olarak İslam'a odaklanmasını hedef aldı.

Macron'un planlarına yönelik siyasi tepkiler, süslü püslü (aynı anda birbiriyle çelişen sözler verme alışkanlığıyla mimlenmiş) radikal merkezciliğinin seçim alanını genişletmedeki başarısızlığına yeni bir örnek.

Roy, 2018'de ismini Ulusal Birlik olarak değiştiren aşırı sağ partiye atıfla, "Cumhurbaşkanları 20 yıldır Ulusal Cephe'den oy almaya çalışıyor. Ve 20 yıldır bunda başarısız oluyorlar” diyor. Aşırı sağcı lider Marine Le Pen'le karşılaşması beklenen 2022 oylaması öncesinde sağ eğilimli seçmeni kendisine çekmeyi uman Macron, geride kalan birkaç ayda güvenlik ve kimlik konularını sıklıkla gündeme getirdi. (Yakın tarihli bir ankette ikisi de baş başaydı).

Roy, "Sorun, Macron'un merkezi siyaset girişimlerinin tüm taraflarca reddedilmesi" diyor.

Bu dinamik, Macron'un çağdaş anlaşmazlıklarda Fransa'nın oynadığı rolü (ilericilere uzatılan bir zeytin dalı niteliğinde) kabulünde sergilenmişti. (Buna karşın Macron'un Fransa'nın sömürgeci mirasına yönelik, geçmişte ilk olarak 2017 seçim kampanyasında ve cumhurbaşkanlığı süresince tekrarla yaptığı kabullenmeler sağın tepkisini çekti). Macron cuma günü yaptığı açıklamada Fransa'nın sömürgeci geçmişi etrafında süregelen gerilime vurgu yaparak, "Söz konusu ayrılıkçılığı kendimiz inşa ettik, bu bizim topluluklarımızda ve onların gettolaşmalarında mevcut" dedi.

Yoksulluk ve sorunlar yığını inşa ettik ve Cumhuriyet'in vaatlerinin yerine getirilmediği alanlar yarattık.

Fransız göçmen topluluklarını zehirleyen devasa refah ve fırsat eşitsizliklerinin varlığına pek itiraz eden yok. Artık bunlar en fazla, işsizlik oranının ulusal ortalamanın genellikle iki katı ve sosyal hizmetlerin nadir olduğu banliyölerde, büyük şehirlerin dış mahallerinde görülüyor. Ancak ilericileri kazanmaya çalışan Macron, dikkatleri istemeden, soldaki çoğu kimsenin cumhurbaşkanlığının esas başarısızlığı olduğunu söylediği şeye yani sosyal politikalara çekiyor. Macron ilk zamanlarında, iş dünyası yanlısı gündemi ve servet vergilerinden birini kaldırma kararı nedeniyle “zenginlerin cumhurbaşkanı” lakabını kazanmıştı. Özellikle banliyölerde yerleşim ayrımını azaltma veya ekonomik beklentileri iyileştirme yönünde çok az şey yaptı.

Muhammed, "Macron banliyölere mütemadiyen yüz çevirdiği için sözlerinin bir ağırlığının bulunmadığını" söylüyor.

Polis şiddetini asla kabul etmedi ve eğitim, sağlık ve iskan planları konusunda tercihini sosyal girişimler pahasına sürekli biçimde şirket çıkarlarından yana kullandı. Siyaseti sözleriyle çelişiyor.

Ancak Macron, 2022'ye giderken soldan ziyade sağ seçmenleri çekmekle ilgileniyor. Temmuzdaki kabine değişikliğinde, muhafazakar ve suça karşı sert bir içişleri bakanı atadı. Hükümeti son aylarda, ülke genelinde suç oranları sabit kalmasına ve hatta düşmesine rağmen artan güvensizliği kınamayı sürdürdü.

Macron konuşmasını, karikatüristlerin Muhammed Peygamber’i tasvirine misilleme olarak aşırılıkçıların hiciv dergisi Charlie Hebdo'ya ateş açtığı 2015 saldırısına dair süren dava bağlamında da yaptı. Konuşma aynı zamanda geçen ay bahse konu derginin ofisinin yakınında, Pakistanlı genç bir göçmenin aynı gerekçelerle yayaları bıçakladığı saldırı sonrasında gerçekleşti.

Her ne kadar Macron yabancı nüfuzundan arındırılmış kendi Aydınlanma İslamı’nı İslami aşırılığa karşı bir siper olarak görse de, Fransa'nın terörizme dair son tecrübeleri bu varsayıma meydan okuyor. Saldırıların faillerinin çok büyük bir çoğunluğu yabancı ajan değil Fransız vatandaşıydı ve dini bağnazlıktan ziyade adi suç siciline sahipti. Geleceğin teröristlerinin çoğu internette veya dini ortamların dışında radikalleşiyor. Uzmanlar sürekli olarak ülke içinde büyüyen ve Fransa'nın sınırları yabancı imamlara kapatmasının çözümüne pek katkı yapmayacağı şiddet içeren Selefizme işaret ediyor. "Mükemmel düzeyde Fransızca konuşan kendinden menkul imamların fanatik fikirler yaydığı" olgusuna değinen Oubrou, "En radikal imamlar genellikle Fransa doğumlu oluyor" diyor.

Aşırılıkçılıkla mücadelede teolojik savaşlar yerine sosyal politikaya ihtiyaç duyulduğunu uzun zamandır savunan Roy, Macron'un planının dine dair temel bir yanlış yorumlamadan kaynaklandığını öne sürüyor.

Din sanki sadece bir saksıymış ve hem dini hem de inananı değiştirmek için tek yapmamız gereken şey vaizi değiştirmekmiş gibi hareket ediyoruz. Ama işler böyle yürümüyor.

* Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

foreignpolicy.com

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik