Türkiye, Suriye ve Rusya arasında güç mücadelesine sahne olan İdlib’deki en büyük örgütlerden Heyet Tahrir el Şam’ın (HTŞ) lideri Ebu Muhammed el-Colani, son dönemlerde medyaya geçmişten farklı görüntüler veriyor.
Savaşın başladığı 2011’den 2016’ya kadar konuşacağı zaman yüzünü maskeyle gizleyen, gerçek kimliği tam olarak bilinmeyen Colani, ilk defa yüzünü gösterdiği 2016’dan sonra ise genellikle askeri kıyafetlerle, militanların arasında göründü.
Bir süreden beri ise çoğunlukla halk ziyaretlerinde ve sivil kıyafetlerle görünmeye çalışıyor.
Son olarak İdlibli aşiretlere gerçekleştirdiği toplantıda yerel Arap kıyafetleri giyinen Colani, geçtiğimiz günlerde bir mülteci kampına ve hastaneye yaptığı ziyarette ise batılı giyim tarzına uygun denebilecek sivil kıyafetler içindeydi.
22 yaşında üniversiteyi bırakıp El Kaide’ye katıldı
Buraya kadar anlatılanlar normal gelse de Colani'nin geçmişi ve kendisi sıradan değil.
Asıl adı Usame el- Absi el-Vahidi olan 1981 Suriye doğumlu Colani’nin hayatı Şam’da tıp bölümünde üniversite okurken okulu bırakıp 2003 yılında ABD işgaline uğrayan Irak’a giderek burada El Kaide’ye katılmasıyla değişti.
Irak El Kaide’sinin lideri Ebu Musab Zerkavi’nin yakın çevresinde yer alan Colani, Zerkavi’nin 2006'da ABD tarafından öldürülmesinden sonra bir süreliğine Lübnan’a gidip burada da örgütsel faaliyetlerine devam etti.
Lübnan’dan yeniden Irak’a dönen Colani ise ABD’liler tarafından yakalanarak hapse atıldı.
Suriye’ye Ebubekir Bağdadi tarafından gönderildi
Colani 2008’de hapisten çıktığında ise Zerkavi'nin ölümünden sonra Irak İslam Devleti adını almış olan örgüt bünyesine yeniden katılarak Musul sorumluluğuna kadar yükseldi.
2011 yılında Suriye iç savaşının başlamasıyla birlikte Suriyeli olmasından dolayı Irak İslam Devleti lideri Ebu Bekir Bağdadi’nin onayıyla ülkesine dönerek, Nusra Cephesi adıyla faaliyete başladı.
Ebubekir Bağdadi ile ters düşünce El Kaide’ye bağlandı
Nusra Cephesi, dünyanın dört bir tarafından gelen yabancı savaşçılar ve Suriye içi katılımlarla kısa sürede büyüdükçe Colani de artık Irak İslam Devleti örgütünden gelen “Bağlılığını ilan et” çağrılarına cevap vermemeye başladı.
Hatta bununla da kalmayarak Ebubekir Bağdadi’nin ters düştüğü ve kendisine rakip gördüğü Afganistan merkezli El Kaide’nin lideri Eymen el Zevahiri’ye bağlılığını ilan etti.
Başında olduğu Nusra Cephesi’de artık El Kaide’nin Suriye kolu olarak anılmaya başladı.
Bunun üzerine Irak İslam Devleti Örgütü de savaştan pay almak için Suriye’ye bizzat girerek kendi adıyla faaliyete başladı.
Kısa sürede Nusra dahil pek çok örgütü terkeden militanların katılımlarıyla sayısı artan Irak İslam Devleti, 2014 yılında adını Irak Şam İslam Devleti yani IŞİD olarak değiştirdi.
IŞİD ile bir zamanlar yönetici kadrosunda yer alan Colani'nin lideri olduğu Nusra zaman zaman ciddi çatışmalara da girdi.
IŞİD, Nusra’yı Deyrezor, Rakka, Haseke taraflarından çıkarırken, ağırlıklı gücünü İdlib’e çeken Nusra burada üstünlük kurdu.
Colani, Ebubekir Bağdadi'nin tersine daha işbirliğine açık görüntü verip diğer örgütlerle de ittifaklar kurdu.
Kimi zaman da ters düştüğü örgütleri ezerek İdlib'de hakimiyet sahasını genişletmeye çalıştı.
2016 bu sefer El Kaide’ye biatini bozup, yüzünü gösterdi
Suriye İç Savaşı'nın ilk beş yılında Colani, görüntülerde yüzü maskeli olmayı seçiyor, bundan dolayı gerçek kimliği bilinmiyordu.
2016'ya gelindiğinde Colani, Nusra’nın El Kaide’ye biatını bitirdiğini, farklı birleşenlerden oluşan Fetih Ordusu adıyla bilinen yeni bir örgüt kurduklarını duyurdu.
İlk defa da yüzü açık halde o zaman kameraların karşısına geçti.
2017 yılında başında olduğu Fetih Ordusu, yeni katılımlarla Heyet Tahrir el Şam yani Türkiye'deki bilinen kısa adıyla HTŞ adını aldı.
Nusra Cephesi bünyesinde kendisiyle birlikte savaşan ancak El Kaide’ye biatin bozulmasından rahatsız olan kişiler ise Huraseddin adlı yeni bir örgüt kurduklarını duyurdu.
Başında olduğu yapıyı Türkiye, terör örgütü kabul ediyor
Türkiye, Colani’nin başında olduğu HTŞ’yi 29 Ekim 2018 tarihinde aldığı karar ile terör örgütü olarak kabul ediyor.
Colani, TSK’nın İdlib’de gözlem noktaları kurmasına başlangıçta karşı çıkmıştı. Buna karşın TSK ile HTŞ arasında bugüne kadar açıktan bir çatışma yaşanmış da değil.
Bahar Kalkanı Harekatı'nın ardından 5 Mart 2020 günü Türkiye ile Rusya arasında varılan mutabakatın ardından İdlib’de pamuk ipliğine bağlı bir ateşkes sürüyor.
Colani, İdlib'deki bir mülteci kampını ziyaret ederek, burada kalanlarla görüştü
Bahar Kalkanı Operasyonu’ndan sonra imaj çalışmaları arttı
Rusya’nın en önemli şartlarından birinin İdlib’de HTŞ başta olmak üzere radikal olarak adlandırılan grupların TSK eliyle tasfiye edilmesi.
Ancak mutabakattan sonraki süreçte Colani’nin de ciddi bir siyaset değişikliğine gittiği görülüyor.
Birkaç yıl öncesine kadar gerçek kimliği hatta görünümü dahi bilinmezken bizzat kendi tarafından açık kimliği açıklanan Colani'nin son dönemlerde halkın içine karışarak daha sivil bir imaj çizmeye çalıştığı dikkat çekiyor.
Peki Colani neden böyle bir tutum değişikliğine girdi?
Bu soruyu terör uzmanı Abdullah Ağar ile radikal dini hareketler üzerine eserler çıkarıp, araştırmalar yapan Küresel Kitap Yayınevi Genel Yayın Yönetmeni Osman Akyıldız’a yönelttik.
Ağar: Kendisini siyasi figür olarak da göstermek istiyor
Ağar, Colani’nin İdlib’de sadece askeri anlamda değil, idari olarak da bir iddiasının olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
Kendisini sadece askeri bir figür olarak değil siyasi bir figür olarak da göstermek istiyor. HTŞ’nin de dönüşme eğilimi var. Bir radikal örgüt olarak anılmaktan ziyade toplumun sorunlarıyla ilgilenen, insani yönü ağır basan bir yapı olarak görünmek istiyor. Colani’nin son çıkışları da bu kapsamda yapılan kamu çalışmaları. Hem tabanına hem dış dünyaya mesaj vererek, kendisini radikal olarak niteleyen çevrelere aslında o kadar radikal olmadığını göstermek istiyor.
Ağar, ABD'nin de HTŞ'ye karşı çok sert bir tutum içinde olmadığına da ayrıca dikkat çekti.
“Türkiye’yi karşısına almamaya çalışıyor”
Osman Akyıldız’a göre Colani'nin değişen tutumunda Bahar Kalkanı Harekatı öncesinde yaşananlar ve Türkiye'nin de etkisi var.
Akyıldız, Colani’nin Şam yönetiminin son saldırısından sonra Türkiye olmadan bölgede tutunamayacaklarının farkına vardığını belirterek, şu iddialarda bulundu:
İdlib'deki gruplar son savaşta Türkiye'nin açıktan müdahalesi olmasaydı rejim güçleri karşısında tutunamayacaklarının farkına vardı. Zaten İdlib'in dünyaya açılan tek kapısı Türkiye. Bütün temel ihtiyaçlar Türkiye'den gidiyor. Türkiye kapıları kapasa orada halk ihtilali yapacak güçte.
Bundan dolayı Colani’nin Rusya-Suriye-İran üçlüsüne karşı Türkiye’yi hatta ABD’yi karşısına almamak istediğini belirten Akyıldız, sözlerini şöyle sürdürdü:
ABD bile HTŞ’nin bir terör örgütü değil direnişçi bir grup olduğunu söyledi. Türkiye, Rusya’ya karşı HTŞ’nin küresel bir tehdit olmadığını, halk tarafından benimsenmiş bir grup olduğunu lanse ediyor. Gerçekten de halk arasında bir desteğe da sahip. Colani, HTŞ’nin bir terör örgütü olmadığını göstermek için zaten son zamanlarda kendi medyasında daha görünür olmaya başlamıştı. Son dönemlerde halkın içine de karışarak halk desteğine sahip bir hareket olduklarını göstermeye çalışıyor. Böylece Türkiye’yi uluslar arası alanda bir terör örgütüyle hareket ediyorsunuz suçlamalarından da kurtararak karşısına almamaya çalışıyor.
“Colani, bu işin böyle sürmeyeceğini gördü”
Colani’nin bölgedeki siyasi dengeleri her zaman gözettiğini kaydeden Akyıldız, sözlerini şöyle tamamladı:
HTŞ, İdlib sahasına hakim ama tek başına bölgeyi savunacak güçte değil. Birçok direnişçi grup var. Bu grupların çoğu Türkiye’ye yakın. Colani, bu işin böyle sürmeyeceğini görüp ileride uluslar arası kamuoyunun da kabul edebileceği bir şehir devletine dönebilir.
© The Independentturkish
