Salgınlar sırasında insanlar, kendilerini korumak için birçok yönteme başvurmuşlardı. Bu yöntemler arasında flebotomi, gaga maskesi ve aromaterapi bitkileri yer aldı. Bu uzun yöntem listesi içerisinde günümüze kadar uygulanan sadece seyahat yasağı ve ev karantinası kaldı. Yüzyıllar önce ortaya çıkmış veba, kolera gibi bir sürü salgınla başa çıkmada etkili olmuştu.
Seyahat yasağı uygulamasıyla insanların belirli bir coğrafi bölgeden başka bir bölgeye gidiş-çıkış yasakladı. Salgın yayılmış olan köy, şehir ve ülkeler arasında seyahat yasağı getirildi. Birçok tarihi kaynağa göre, seyahat yasağının ortaya çıkışı on altıncı yüzyıla kadar uzanıyor.
1821 yılında, İspanya'nın Barselona şehrinde ortaya çıkan sarı humma yavaş yavaş komşu bölgelere de yayılmaya başladı. Ancak enfeksiyonun Fransız topraklarına bulaşmasını önlemek amacıyla Fransa Başbakanı Duke de Richelieu, 30 bin Fransız askerinin İspanyol-Fransız sınırına gönderilmelerini emretti ve hareketi tamamen sonlandırıldı. Fransa tarafından alınan bu önlemler sırasında, tam olarak sağlık kordunu anlamına gelen "cordon sanitaire" kelimesi ilk kez kullanıldı.
Tarih boyunca birçok ülke “sağlık kordunu” yöntemini yani seyahat yasağını uyguladı. 1523 yılında Malta yetkilileri, veba salgınının sıçramasından sonra, hastalığın bulaşmasını ve komşu şehirlere ulaşmasını önlemek amacıyla Birgu şehrine seyahat yasağı uyguladı.
Şehir sınırlarına taştan duvar
1666 Mayıs’ında, İngiliz kenti Eyam halkı, veba salgını tüm şehre yayıldıktan sonra seyahat yasağı uygulayıp giriş-çıkışı engelledi.
Hatta şehrin etrafına taştan bir duvar inşa etti. Komşu şehirlerin halkı Eyam sakinlerine yiyecek teminini üstlendi. Yaklaşık 14 aylık bir sürede, Eyam halkı kendi evlerinde kalarak vebayla mücadele etti. Ancak Eyam halkının %80'i hastalıktan dolayı hayatını kaybetmesine rağmen kendilerini feda ederek böylece salgının tüm İngiltere'de yayılmasını önleme katkısında bulundu.
Avusturya, Osmanlı sınırını kapattı
Öte yandan, sıkı bir şekilde seyahat yasağı uyguladığı için ünlenen Avusturyalı İmparatoriçe Maria Theresia, 1770 yılında ülkesini Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan salgınlardan korumak amacıyla toprakları ile Osmanlı toprakları arasında seyahat yasağı uyguladı.
Bu önlemle Maria Theresia, hastalık taşıyan malların ve hasta insanların sınırı geçmesini önlemeye çalıştı. Dolayısıyla sınırlarda bulunan özel depolara haftalarca pamuk ve yün kondu. Ayrıca, yolcuları en az 21 gün karantinada kalmaya zorladı ve herhangi bir salgın semptomu göstermediğinden emin olmak için üzerlerine sıkı sağlık kontrolü uyguladı.
Bu önlemler işe yaradı
1871 yıllarına kadar devam eden bu tedbirler sayesinde Avusturya uzun yıllar boyunca salgın hastalıklara maruz kalmadı.
Sonraki yüzyıllarda da seyahat yasağı ve karantina birçok kez uygulandı. Yirminci yüzyılın başlarında San Francisco'da yayılan veba sırasında, Amerikalılar kentin Çin Mahallesi'ne giriş-çıkış yasakladı. Ayrıca, 1972'de Yugoslavya'da İspanyol gribi, Ebola ve çiçek hastalığı gibi hastalıklarla başa çıkmak üzere aynı yöntemler kullanıldı.
Al Arabiya'dan Independent Türkçe için çeviren: Gülbahar İbeş
