Kovid-19 salgını büyük bir tsunami dalgası gibi pek çok Avrupa ülkesinin sağlık sistemini hırpalarken, uzmanlar virüs salgınının ne zaman zirve noktasına ulaşacağını tahmin etmeye çalışıyor.

İtalyan sağlık çalışanlarının isimlendirdiği gibi “tsunaminin” ardından neyle karşılaşacağız? Genel bir gerilemeyle normale mi döneceğiz? Yoksa düzenli enfeksiyonlar hastaneleri doldurmaya devam mı edecek?

AFP’nin aktardığına göre, Kovid-19’un yayılmaya başladığı Çin’de koronavirüs dalgası çoktan zayıflamış görünüyor. Çin’de son günlerde yeni koronavirüs vakası bildirilmedi. 

Fransız sağlık uzmanı ve epidemiyolog Antoine Flahault, tıp dergisi The Lancet’te kalame aldığı makalesinde, salgına dair henüz en kötünün daha gelmemiş olabileceğine dair fikirlerini belirtti. 

Flahault tsunami çalışmalarının kavramlarını kullanarak Çin’in şu ana kadar haberci ilk dalgayı deneyimlediğini ve büyük dalganın henüz ortaya çıkmamış olabileceğini belirtti. 

Çin'in Hubey bölgesinde günlük olarak doğrulanan vaka sayıları (Statista)

Salgınların nasıl geliştiğinin karmaşıklığını anlayabilmek için I. Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemin ele alınması gerektiğini ifade eden Fransız uzman, İspanyol gribinin üçüncü dalgasında yaklaşık 50 milyondan fazla kişinin hayatını kaybettiğini ifade etti. 

Bu dalgadan sonra virüs kayboldu. Sonucun neden bu şekilde olduğu sorusuysa matematikçilerin kafasını karıştırmaya devam ediyor. 1920’lerin sonunda İskoçya’da William Ogilvy Kermack ve Anderson Gray McKendrick salgınların nasıl yayıldığını anlayabilmek için bir model geliştirmişti. 

Kermack ve McKendrick salgının, savunmasız insanlarda tükendiği için sona ermediğini, fakat enfeksiyon sayısı arttığı için “sürü bağışıklığı” eşiğinin de arttığını keşfetmişti. 

Geneva Üniversitesi Dünya Sağlığı Enstitüsü başkanı Flahault, “Sürü bağışıklığı, virüsün yeniden dirilmesini durdurmak için ulaşılması gereken, virüse karşı bağışıklık kazanmış insanların (hastalığı kaparak ya da aşı yoluyla) oranına işaret ediyor” dedi. 

Bu oran, virüsün enfekte olan bir kişiden sağlıklı bir kişiye bulaşma kolaylığına bağlı. Virüs ne kadar bulaşıcı olursa, virüsün yollarını tıkamak için bağışıklık kazanması gerekli insan sayısı da o kadar yüksek oluyor. 

Flahault, Kovid-19 açısından “pandeminin ortadan kalkması için enfekte olmuş ve daha sonra bağışıklık kazanmış kişilerin, insanların yüzde 50 ile 66’sı arasında olması gerektiğini” ifade ediyor. 

Bulaşıcılığın düzeyiyse, alınan tedbirler ve mevsim koşulları gibi nedenlere bağlı olarak değişime açık.

Flahault, eğer enfekte bir kişi ortalama birden daha az kişiye virüsü bulaştırsa “o zaman salgın sona erer” dedi. 

Öte yandan Flahault, yavaşlamanın “şu an Çin’de ve Güney Kore’de olduğu gibi” salgının sonuna değil sadece bir araya işaret edebileceğini öne sürdü. 

Fransız epidemiyolog, "salgın sırasında alınan önlemler geçici olduğundan ve bu tedbirleri gevşettiğinizde salgın geçici sürü bağışıklığı noktasına ulaşana kadar yeniden başlar ve bu bazen aylar veya yıllar sürebilir" diye belirtti. 

Paris’teki Pitie Salpetriere Hastanesi’nin salgın hastalıklar direktörü Prof. Francois Bricaire de salgının muhtemel “yeniden ortaya çıkma” durumuna karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtmişti. 

Öte yandan Avustralyalı salgın hastalık uzmanı Sharon Lewin, bunun sadece bir ihtimal olduğunu belirterek SARS salgınını hatırlattı. Lewin, SARS’a neden olan virüsün de bir koronavirüs olduğunu ve sıkı tedbirler alınmasının ardından ortadan kalktığını ifade etti. 

Independent Türkçe, AFP, Science Alert