İfade Özgürlüğü Derneği (İFOD), 2006-2019 yılları arası toplam 288 bin 310 internet sitesine erişimin engellendiğini açıkladı.

İFOD'un ‘BM 2020 Evrensel Periyodik İnceleme Mekanizması Kapsamında Hazırlanan Türkiye Raporu ve Tavsiyeler’ başlıklı raporunda Türkiye'de engellenen siteler ile ilgili dikkat çekici veriler var.

Dernek, 2006-2014 senelerinde engellenen web sitesi sayısının 80 bin 533 olduğunu, 2015-2019 yıllarında ise yüzde 358 gibi rekor bir artış ile bu sayının 206 bin 351'e yükseldiğini duyurdu.

Bu da site engellemelerin son beş yılda büyük artış gösterdiği anlamına geliyor.
 

Grafik: İFOD

İFOD, 115 bin 167 web sitesinin Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) kapatılmadan önce TİB tarafından, peşi sıra 145 bin 648 sitesinin Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu (BTK) tarafından erişeme engellendiğini belirtti. 

Geri kalan siteler sulh ceza hakimlikleri, cumhuriyet savcıları, mahkemeler, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Spot Toto Genel Müdürlüğü, Sermaye Piyasası Kurumu, Ticaret Bakanlığı, Türkiye Jokey Kulübü, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Yüksek Seçim Kurulu tarafından erişime engellendi. 

Raporda 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine ilişkin Kanununun Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin ifade özgürlüğü ve özel hayatın gizliliğine ilişkin içtihatları da dahil olmak üzere uluslararası ve Avrupa standartlarına göre uyarlanması tavsiye edilmesine rağmen kanuna ek olarak 8/A maddesi eklenerek milli güvenlik ve kamu düzeninin korunmasının da kapsama alındığı anımsatılıyor. 
 

Grafik: İFOD

8/A maddesi kapsamındaki kararların genellikle Kürt ve sol tandanslı haber sitelerini ve muhalifler ile ilişkili sosyal medya hesap ve içeriklerini hedeflediği öne sürülüyor. 

Wikipedia nisan 2017'den beri kapalı

İFOD'un raporunda 29 Nisan 2017'den bu yana kapalı olan ve Türkiye'de de milyonlarca kişi tarafından kullanılan Wikipedia (Vikipedi: Özgür Ansiklopedi platformu) örneği şu sözlerle hatırlatılıyor: 

Özgür Ansiklopedi platformu (wikipedia.org) da Türkiye’de 8/A maddesi kapsamında 29.04.2017 tarihinden itibaren erişime engellenen siteler arasındadır. Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen erişim engelleme kararı Başbakanlık tarafından talep edilmiştir. Kararın gerekçesinde Vikipedi platformunda yer alan iki makalenin terörü öven, şiddete ve suça teşvik eden, kamu düzenini ve millî güvenliği tehdit eden içeriklere sahip olduğu belirtildi. Vikipedi ve kullanıcılar tarafından yapılan itirazlar reddedilince hem Anayasa Mahkemesine hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuru yapılmıştır.

Türkiye'de rekorun Sendika.org sitesinde olduğunu ifade eden rapor, sitenin sadece 2015-2017 yılları arası 7 farklı Ankara Sulh Ceza Hakimliği tarafından 62 kere kapatıldığı vurgulanıyor. 

Raporda AYM detayı

Web sitelerine erişim kararlarını 'sistematik' olarak niteleyen rapor, Anayasa Mahkemesi'nin yaklaşımı ile ilgili şu ifadeye yer veriyor:

Yüzlerce erişimin engellenmesi kararı düzenli ve sistematik bir şekilde verilirken, Türkiye Anayasa Mahkemesinin de bu kararlara yaklaşımı dikkat çekmektedir. 2014 yılından beri, Anayasa Mahkemesi İnternet hakkında bazı hukuki prensiplerin belirlendiği önemli emsal kararlar verdiği görülmektedir. Sosyal medya platformlarına erişimin engellenmesi hususunda; Twitter’a ilişkin 2014/3986 sayılı ve 02/4/2014 tarihli başvuru ve Youtube’a ilişkin 2014/4705 sayılı ve 28/05/2014 tarihli başvuruları kapsamında Anayasa Mahkemesi, bu engellemelerin kullanıcıların ifade özgürlüğünün ağır şekilde ihlal edildiğine karar vermiştir. Bununla birlikte, Vikipedi ile ilgili başvurularda Mahkeme tarafından henüz aynı yaklaşım benimsenmemiştir.

Independent Türkçe