Gazeteci-yazar Murat Bardakçı, ABD Başkanı Lyndon Johnson'ın 1964 Haziran'ında Ankara'ya gönderdiği mektup ile bir yazı kaleme aldı.
1964'te Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahalesinin gündeme gelmesi ve TBMM'nin 16 Mart 1964'te adaya asker çıkarma yetkisi vermesi üzerine ABD bu girişimi engellemek istemiş, 5 Haziran 1964'te ABD Başkanı Johnson imzalı mektup Başbakan İsmet İnönü'ye ulaşmıştı.
Bardakçı, Habertürk'te yayımlanan 'Johnson'un meşhur mektubunun resmi tercümesini, yazılmasından tam 55 yıl sonra yayınlıyorum" başlıklı köşe yazısında İsmet Paşa'nın 'Yeni bir dünya kurulur, Türkiye bu dünyada yerini alır' sözünü zannedilenin aksine Amerikan Başkanı Lyndon Johnson’un 1964 Haziran’ında Ankara’ya meşhur mektubu göndermesinden sonra değil, mektubun gelmesinden iki ay önce söylediğini anımsattı:
Bizde âdettir; biri kalkar, daha önce yaşamış birinin ağzından bir söz uydurur, yahut bambaşka bir vesile ile söylenmiş bir sözü bir diğer hadiseye uyarlar, derken bu hatâlar ve yalanlar seneler boyunca tekrar edilir, gider…
Geçmişimizle ilgili uydurulmuş böyle daha dünya kadar palavra vardır! Bir hadise vesilesi ile edilmiş önemli sözler bambaşka bir olayın ardından söylenmiş gibi gösterildikleri takdirde de ne zaman ve ne için söylendikleri zamanla unutulmuş, alâkasız bir olayın ayrılmaz parçası hâline getirilmişlerdir!
İsmet Paşa’nın Johnson’un mektubundan sonra söylediği iddia edilen sözü gibi…
Oray Eğin, yazısında bu şekildeki en meşhur efsanelerden birini, İsmet Paşa’nın “Yeni bir dünya kurulur, Türkiye bu dünyada yerini alır” sözünü ele alıyor ve bu sözün Amerikan Başkanı Johnson’un mektubu ile alâkası olmadığını, Paşa’ya atfedilen ifadelerin Milliyet’te 16 Nisan 1964’te, yani Başkan Johnson’un mektubunun gelmesinden bir buçuk ay kadar önce yayınlandığını anlatıyordu…
Johnson mektubu Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en fazla ses getirmiş diplomatik belgelerinden biri olarak tanımlayan Bardakçı, söz konusu mektubun yarım asırdan buyana Amerikan aleyhtarlığının sembolü olduğunu belirtti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
O dönem CHP'nin mektubun muhteviyatını muhalefetin bütün ısrarına rağmen bir türlü açıklamadığını hatırlatan Bardakçı, Süleyman Demirel’in başkanlığındaki Adalet Partisi’nin iktidara gelmesinden iki buçuk ay geçtikten sonra, gazeteci Cüneyt Arcayürek'in 13 Ocak 1966’da Hürriyet Gazetesi’nde yayınladığını anımsattı.
Bardakçı, Başkan Johnson’un mektubunun Başbakanlık’tan zamanın Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e gönderilmiş olan ve şimdi Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nde bulunan resmî tercümesinin görüntülerini de yayımladı.
Bardakçı yayınladığı görüntüleri Arcayürek'in 53 sene yazdığı metinden farkının tercümedeki bazı ifadelerde saklı olduğunu, tashih edilmiş son çeviriyi yayınlama ihtimalinin mevcut olduğunu belirtti.
Independent Türkçe, Habertürk
