Irak Dışişleri Bakanı sözcüsü Dr. Ahmed es-Sahhaf, 2 Iraklı diplomatın İranlı yetkililer tarafından tutuklanmasının ardından İran’ın Meşhed şehrindeki İran konsolosluğundaki çalışmaların askıya alındığını açıkladı.
Gözlemcilere göre bu durum, diplomatik norm ve anlaşmaları ihlal eden tehlikeli bir örneği teşkil ediyor.
Sahhaf, Dışişleri Bakanı Muhammed Ali el-Hekim’in Iraklı diplomatlara yönelik saldırıdan sonra Meşhed şehrindeki Irak Cumhuriyeti Konsolosluğu’ndaki çalışmaları askıya aldığına dikkati çekti.
İran güvenlik hizmetleri, Irak Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi bir görev dolayısıyla Meşhed şehrine gönderilen 2 Iraklı çalışanı, güvenlik unsurları tarafından fiziksel saldırıya uğramalarının ardından gözaltına aldı. Durum, sosyal paylaşım sitelerinde “diplomatik normları ihlal ettiği ve diplomatik misyonlara saldırı yaptığı” iddia edilen İran’a karşı, Irak’ta bir öfke dalgasının başlamasına yol açtı.
Irak’ın Meşhed Başkonsolosluğu tarafından Dışişleri Bakanı Muhammed Ali el-Hekim’e gönderilen resmi belgede, 2 Iraklı diplomatın, Meşhed’in en işlek caddesinde İranlı güvenlik güçlerince gözaltına alındıkları, götürüldükleri karakolda kötü muameleye ve işkenceye uğradıkları ifade edildi.
Belgeye göre, gözaltına alınan Iraklı diplomatların bir gece nezarete atıldıkları, daha sonra mahkemeye gönderildikleri ve mahkemenin ise diplomatların kefaletle serbest bırakılmalarını kararlaştırdığı aktarıldı.
“Acil, gizli ve kişisel” olarak sınıflandırılan diplomatik belge, Irak medya organları ve sosyal paylaşım sitelerinde de yayınlanırken, Irak kamuoyunun öfkesine neden oldu. Belgede, güvenlik güçlerinin iki çalışanı sokak ortasında darp edip gözaltına aldığı belirtilirken, “İranlı yetkililer, kendilerine söz konusu 2 kişinin diplomatik dokunulmazlığı olan yabancı personeller oldukları bildirildiğinde, çalışanları alıkoydu, ertesi güne kadar gözaltında tuttu ve haklarındaki dosyaları yargıya taşıdı” ifadelerine yer verildi.
Belgede ayrıca, mahkemenin serbest bırakılmaları için kefalet talebinde bulunduğu ve ilgili makamlarla temasa geçilmesinin ardından kefaletsiz şekilde serbest bırakıldıkları belirtildi.
Iraklıların öfkeleri ve yaşanan gerilim, “Erbain ziyaretini” olumsuz etkiliyor
Söz konusu gelişme, “Erbain ziyareti” amacıyla Tahran ve Bağdat arasında yürütülen ortak hazırlıklar devam ederken yaşandı. Erbain ziyareti, Irak’ın Kerbela şehrinde her yıl düzenli olarak gerçekleşen Şii mezhebine bağlı Müslümanların en önemli kutsal törenlerinden biri olarak sayılıyor. Bu çerçevede Irak Konsolosluğu, İran güvenlik güçlerinin saldırısında maruz kalan diplomatların, Erbain ziyareti hususunda ortak koordinasyona katılmak için Meşhed şehrindeki Irak konsolosluğuna gittiklerine dikkati çekti.
İran’ın kuzeydoğusundaki Horasan Eyaleti’nin yönetim merkezi olan Meşhed şehri, İran’da büyük bir dini ve turistik statüye sahip ve ülkenin, başkent Tahran’dan sonraki ikinci büyük şehri. Şiiler arasında dini açıdan çok sayıda statüye sahip olan şehir, “kutsal Meşhed şehri” olarak anılıyor. Şehir ayrıca, İran’ın Devrim Lideri Humeyni’nin türbesine ev sahipliği yapıyor.
İran Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili konuya ilişkin olarak Independent Arabia’nın sorularını yanıtlamaktan kaçındı. Ancak İranlı din adamı Hamid Garib Rıza, durumun ilk defa yaşanmadığını belirterek, “Bu durum, birçok defa yaşandı. Ancak bu saldırı, mezhepsel açıdan sömürülmemelidir. Her iki ülkedeki yetkililer de konuyu akıllıca ele almalıdır, medyadaki tırmanış uyarınca değil” dedi.
Iraklı siyasi analist Dr. Abdulkerim el-Vazzan ise “İran’da Iraklılara yönelik saldırı, tekrar tekrar yaşanan bir durum. Ama bu kez diplomatlar bu duruma maruz kaldı. Bu, Bağdat hükümetinin yaşadığı bir aşağılamadır, Irak’ın İran’a bağlılığını, Irak’ta İran yanlısı bir derin devletin ve tarafların gücüyle bir egemenliğin varlığını yansıtıyor. Aynı zamanda Irak kararlarının egemenlik eksikliğini göstermektedir. Bu süreç, sık sık tekrarlanıyor. Irak, İran’a bağlı hükümet, parti ve milis olduğu sürece bu duruma tanık olacak” dedi.
Irak İçişleri Bakanı Yasin el-Yasiri, İranlı mevkidaşı Abdul Rıza Rahmani Fazli ile “Erbain töreni sırasında hizmet düzeyinin yükseltilmesi hususunda” geçen pazartesi günü Kerbela’da ortak bir toplantı düzenledi. İran’da yayın yapan IRNA haber ajansına göre Yasiri, İran İçişleri Bakanının, iki ülke arasında yeni bir sınır geçidi açma hususundaki önerilerini memnuniyetle karşıladığını belirtirken, bu önerinin hükümetle ele alınıp takip edileceğini ifade etti.
Saldırganları soruşturma çağrısı
Iraklı parlamenter kaynaklarına göre Irak Temsilciler Meclisi, Dışişleri Bakanlığı’ndan İran’ın Bağdat Büyükelçiliğini olayı kınamaya davet etmesini istedi. Ayrıca Irak Dışişleri Bakanlığı, bugün (2 Ekim) bir toplantı düzenleyerek, Meşhed konsolosluğundaki çalışmaların askıya alınması kararı aldı.
Öte yandan Irak Temsilciler Meclisi’nde Dış İlişkiler Komitesi, 1 Ekim’de olaya ilişkin açıklamada bulundu. Komite başkanı Milletvekili Sherko Mirwais, yaptığı basın açıklamasında Dış İlişkiler Komitesi’nin Dışişleri Bakanlığı’yla birlikte yurtdışında yaşananları takip ettiğini söyleyerek, “Ulusal ve ahlaki sorumluluğumuza dayanarak, ev sahibi ülkelerde Iraklı bir bireyin itibarına dair kusur ve eksiklikleri tespit ediyoruz” dedi.
Mirvais, “Komite, 2 Irak Dışişleri Bakanlığı çalışanının Irak güvenlik güçleri tarafından fiziksel saldırıya uğramasını ve zorla gözaltına alınmasını, Irak Konsolosluğuyla birlikte Irak- İran Dostluk Komitesi aracılığıyla takip etti” açıklamasında bulundu. Açıklama, çalışanların Erbain’in yıldönümünde ziyaretçilerin ülkeye girişini kolaylaştırmak üzere Irak Büyükelçiliği çalışmalarını yürüttüğü ifade edildi.
Komite, İran’daki yetkililere “bu tür saldırıların koşullarını araştırma, tekrarını önleme, İran’ın Bağdat Büyükelçiliği aracılığıyla olaya dair açıklama yapma” çağrısında bulundu. Komite başkanı Mirwais, Irak Dışişleri Bakanlığı’na da “soruşturma prosedürlerini Parlamento Dış İlişkiler Komitesine sunma ve bu tür saldırılar karşısındaki resmi tavırlarını ortaya koyma” çağrısı yaptı.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Kübra Şahin
