Kara delikler nasıl zaman makinesi gibi davranabiliyor?

Geçmişe gitmek mümkün mü?

Kara delikler ışığı yansıtmadığı için uzayda tespit edilmeleri epey zor (NASA)

Evrenin en gizemli cisimlerinden kara delikler, yarattıkları muazzam kütleçekim etkisiyle ışığın bile kaçmasına izin vermiyor. 

Ancak kara deliklerle ilgili belki de en ilginç şeylerden biri, teoride zaman makinesi işlevi görme potansiyeli taşımaları. 

Kara delikler, yaşam döngüsünün sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlaması geçirmesinin ardından kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor. Ardından birleşerek daha büyük kütleli kara delikler de oluşturabiliyorlar.

Albert Einstein'in görelilik teorisine göre, cisimlerin kütlesi uzay-zaman dokusunu büküyor. Bir cismin kütlesi ne kadar büyükse, yarattığı bükülme etkisi de o kadar fazla oluyor. 

Böylece büyük kütleye sahip cisimler uzayda bir tür vadi yaratıyor ve başka nesneler buraya yaklaştığında vadinin içine düşüyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Kara deliklere yaklaşan her şeyin, hiçbir şeyin hızıyla yarışamadığı ışığın bile kaçamamasının nedeni bu. Kara deliğin yarattığı vadi, yaklaştıkça daha fazla dikleşiyor ve hiçbir şeyin kaçamadığı noktaya olay ufku adı veriliyor. 

Uzay-zaman dokusunun bükülmesi, uzaktan bakan birine göre kara deliğe yakın cismin veya kişinin yavaşlamış görünmesine neden oluyor. 

Kara deliğin yakınındaki kişiye zaman daha yavaş akıyormuş gibi gelmiyor. Ancak dışarıdan bakan birinin açısından, bir cisim olay ufkuna ne kadar yaklaşırsa, zaman o kadar yavaş ilerliyor gibi duruyor. Olay ufkundan sonra da zaman durmuş gibi görünüyor.

Christopher Nolan'ın Yıldızlararası (Interstellar) filmini izleyenlerin hatırlayacağı gibi, kara deliğin yakınında bir yıl geçerken, Dünya'da 80 yıl geçebilir. 

Zaman genişlemesi denen bu durum aslında Dünya'da da çok daha düşük bir seviyede gözlemlenebiliyor. Kütleçekim kuvvetindeki değişimden dolayı deniz seviyesinde zaman, Everest Dağı'nın zirvesine göre yılda saniyenin milyarda biri kadar daha yavaş ilerliyor.

Kısacası, bir kara deliğe yaklaşıp tekrar Dünya'ya dönerek zaman yolculuğu yapmak teoride mümkün. 

Popüler bilim dergisi Astronomy'ye göre sadece geleceğe değil, geçmişe bile gidilebilir. 

Bir kağıdın iki ucunu birleştirerek halka haline getirdiğinizi düşünün. Kara deliğin uzay-zaman dokusunu bükmesi, benzer bir etki yaratarak zamanı döngü içine sokabiliyor. 

Bu döngünün veya halkanın içine girmeyi başaran birinin, gelecekte başlayıp geçmişte biten bir döngüye gireceği tahmin ediliyor. 

Fakat bu senaryoda sadece kara deliğin var olduğu bir zamana seyahat edilebilir. Yani eğer kara delik dinozorların yaşadığı dönemde henüz oluşmadıysa bu döneme gitmek mümkün değil. 

Ancak bütün bunlar teoride yapılabilecek şeyler. Kara deliğin zaman döngüsüne girmek için muhtemelen olay ufkunu aşmak gerekiyor ve bunu ışık bile yapamıyor. Pek çok bilim insanı, evrenin temel yasalarına göre ışıktan daha hızlı hareket etmenin imkansız olduğunu vurguluyor.

Ayrıca bu noktada kütleçekim kuvveti yoğunlaşıyor ve "spagettileşme" denen bir etki sonucu cisimler, makarna gibi uzamaya başlıyor. 

NASA'ya göre bir kara deliğin yakınındaki madde spagettileşebilir, aşırı derecede ısınabilir, sıkışabilir, düzleşebilir veya parçalanabilir. 

Ancak bu madde olay ufkunu geçip kara deliğin içine düştüğünde başına tam olarak ne geldiği henüz bilinmiyor.



Independent Türkçe, BBC Science Focus, Astronomy, NASA

Derleyen: Büşra Ağaç

DAHA FAZLA HABER OKU