Türkiyeli okurlar için şaşırtıcı görünebilir, ancak sabırlı olsunlar; söz konusu "generallik" Azerbaycan'ın "devlet yönetimi"ne ait bir durum, Türkiye'nin "gümrük generalleri" yok...
En yüksek rütbe "gümrük korgenerali" olup ilk kez cumhurbaşkanı kararnamesiyle eski Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanı Kemalettin Haydarov'a verildi.
2006 yılında Olağanüstü Durumlar Bakanlığı'na atanmış olan Kemalettin Haydarov'a hemencecik "Olağanüstü Durumlar Korgenerali" rütbesi verilmişti.
Yani, askeriye dışında görev yapmasına rağmen hem "gümrük korgenerali" hem de "olağanüstü durumlar korgenerali" rütbelerine layık görülmüş tek kişi Bay Haydarov'dur.
Dünyada muadilinin olup olmadığını bilmediğim halde, doğup büyüdüğüm ve eğitim gördüğüm Azerbaycan'ın iki farklı sivil yönetim alanında tek korgeneral yetiştirmesiyle iftihar ediyorum.
Adalet bakanlığının da kendi generalleri vardır; ola ki Kemalettin Haydarov bir gün adalet bakanlığına atansa, anında "adalet korgenerali" rütbesi alması işten bile olmayacak.
O zaman haliyle göğsümüz daha çok kabaracak.
1993-2006 yılları arasında gençlik, spor ve turizmden sorumlu devlet bakanı görevini yürüttükten sonra kültür ve turizm bakanlığına atanan Ebülfez Garayev'in de "kültür anıtlarını koruma amacıyla beş bin silahlı kuvvetler mensubu istediği" konuşulmuştu.
5 bin askeri Garayev'den esirgeyenin o dünyada da iki yakası bir araya gelmeyecek.
Garayev'in bu isteği yerine getirilmeyince "kültür generali" rütbesi de bir türlü tesis edilemedi.
Onun için Ebülfez Garayev'in "kültür generali" olamaması içimi hem burktu.
Günümüzde "Esad diktasının tarihin çöplüğüne atılması"ndan sonra bu general işlerinin bundan sonrası ve generaller hakkında pek ümitli olmadığımı da ifade edeyim. Bunu da buraya yazmış olayım...
300 bin nüfuslu bir bölgenin tuğgeneral rütbeli gümrük bakanı
Adı: Sahhat Habibbeyli.
Kasım 2018-2022 yılları arasında Türkiye ile sınırdaş Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde gümrüklerden sorumlu devlet bakanlığı yaptı.
Kasım 2022'de Azerbaycan Devlet Güvenlik Servisi'nin bölgede gerçekleştirdiği bir dizi operasyon sırasında gözaltına alındı.
Babası, Azerbaycan Bilimler Akademisi Ord. Prof. Dr. İsa Habibbeyli'nin ağırlığını koymasıyla kısa sürede serbest bırakıldığı iddia edilirken, bir süre önce Sahhat Habibbeyli'nin yargıya verdiği ifadeler medyaya yansıdı.
İşte Habibbeyli'nin gündeme getirdiği iddiaların bazıları:
2018 yılında Devlet Bakanı görevine atandığımda aylığı 2,5 milyon dolar olmak üzere yıl sonuna kadarki 2 ay için 5 milyon dolar verdim. 2019 yılında aylığı 2,5 milyon dolar olmak üzere 1 yıl için toplam 30 milyon dolar verdim. 2020 yılında aylık 2,8 milyon dolar verdim, sene boyunca toplam 34 milyon para ulaştırdım. 2021 yılında ise aylık 3,2 milyon dolar olmak üzere 1 sene için 38,4 milyon dolar verdim. 2022 yılında artık aylık 3,3 milyon dolar tahsil ediyordum, 10 ayda 33 milyon dolar verdim. Hepsini de yönetime ulaştırdım.
Türkiye'yle 11 kilometre sınırı bulunan Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin eski Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanı Sahhat Habibbeyli, bakanlık bünyesinde 2001 yılında çalışmaya başladı, 2011 yılında bakan yardımcılığına, Kasım 2018'de ise bakan görevine atandı.
Okurları aydınlatmak amacıyla şu notu düşelim:
Yaklaşık 300 bin nüfuslu Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Meclis tarafından yönetiliyordu.
Vasif Talıbov Meclis başkanı görevine 1995 yılında getirildi, 2022 yılında Bakü'den gelen talimat üzerine meclis başkanlığından uzaklaştırılmasına rağmen, hem meclise yeni başkan seçilmedi hem de bölgenin en üst düzeydeki yöneticisi Bakü'den Cumhurbaşkanı Aliyev tarafından atandı.
Günümüzde de bölgeyi cumhurbaşkanı özel temsilcisi yönetiyor.
Azerbaycan'ın Ulu Önderi Haydar Aliyev'in yeğenlerinden biriyle evli Vasif Talıbov'un, Nahçıvan bölgesinin başında bulunduğu 27 senede korkunç rakamlarla ifade edilen bir servet edindiği ve yurtdışında da bir dizi yatırımlarının olduğu hep yazılıp çizliyor.
İstanbul'un Ataşehir bölgesindeki Gemikaya şirketinin de Talıbov'a ait olmasına ilişkin birçok haber çıktı.
Bu süreç içeresinde Talıbov'un 2 oğlunun adeta babalarının yardımcıları gibi çalıştıkları hep yazılıp-çiziliyordu.
Bunu mahkeme tutanaklarından da görebiliyoruz.
Örneğin, görevden uzaklaştırılan Maliye Bakanı Rafael Aliyev topladığı 3 milyon manatı (yaklaşık 1,8 milyon dolar) her ay Vasif Talıbov'un oğlu Seymur'a teslim ettiğini, karşılığında kendisinden zarf içinde 15 bin manat (yaklaşık 9 bin dolar) aldığını, bunun yarısını bakan yardımcılarına verdiğini ifade ediyor.
Azerbaycan Devlet Güvenlik Servisi'nin yaptığı seri operasyonlarda gayrimeşru yollardan toplanan paraların devletin kasasına aktarılmayıp yöneticilerin zimmetine geçirilmesi tespit edildi.
"Gümrük generali bakan" Sahhat Habibbeyli, 2018 yılı sonbaharında göreve atanırken bakanlıktan en üst yönetime aktarılacak para transferi mekanizmasının eskisi gibi çalışacağını bizzat Meclis Başkanı Vasif Talıbov'dan dinlediğini belirtiyor:
Bakanlığa atandığımda Meclis Başkanı beni kabul ederek daha önce belirlenmiş kurallara göre çalışacağımızı söyledi.
Anlaşmaya göre Sahhat, her ay biriktirilen paralardan kendisine sadece 40 bin manat alabilirken (yaklaşık 24 bin dolar) yardımcılarına ise 10'ar bin manat (yaklaşık 6 bin dolar) veriliyormuş.
Yani, Gümrük Generali" Sahhat'in esas vazifesi giriş-çıkış kapılarından Nahçıvan Meclis Başkanı Vasif Talıbov'a aylık ortalama 2,5 milyon dolar ve giderek artan miktarda para toplamakmış.
Bakanlığın eski şube müdürü Mansur Askerov, Maliye Bakanı Rafael Aliyev, Adalet Bakanlığı Ceza-Tevkif İşleri Genel Müdürü Tevfik Hasanov da Vasif Talıbov'a para toplayan ekibin içinde olduklarını bizzat itiraf etmişler.
Bu şahısların davaları Nahçıvan Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülürken şube müdürü Askerov'un 273 milyon (yaklaşık 160 milyon dolar), eski Bakan Aliyev'in ise 145 milyon manat (yaklaşık 85 milyon dolar) parayı zimmete geçirmekten yargılanmalarına rağmen mahkemenin onlara "koşullu ceza" (ceza süresini dışarda kalarak doldurmak) verilmesi şaşkınlıkla karşılandı.
Aynı zamanda yargılama sürecinde eski şube müdürü ile eski maliye bakanının devletin kasasına yaklaşık 30 milyon dolar para iade ettikleri de tutanaklara geçti.
Görevden uzaklaştırılan eski Nahçıvan Meclisi Başkanı Vasif Talıbov ve iki evladı aleyhinde herhangi soruşturmanın olup-olmadığı bilinmezken eski Meclis Başkanı ve evlatları kendilerine yöneltilmiş bu ağır suçlamalarla ilgili suskun kalmayı sürdürüyorlar.
"Gümrük generali"nin bilim adamı babası neyi ve neden etik görmez?
Evet, Sahhat Habibbeyli'nin bilim adamı babası, Azerbaycan Bilimler Akademisi Başkanı Ord. Prof. Dr. İsa Habibbeyli (mazbata verilerek uzun süre hem de bölgeyi Azerbaycan Parlamentosu’nda milletvekili olarak temsil etmesi sağlandı) oğlunun çok ciddi ithamlarla gözaltına alınmasıyla ilgili gazetecilerin sorusunu, "Evlatla ilgili babaya soru sormak etik değil" sözleriyle yanıtlarken, yargı sürecinde oğlunun verdiği bu denli açık ifadelere istinaden bu kez biz Ord. Prof. Dr. Habibbeyli'ye soralım:
- Devletin kasasına geçmesi gereken paraları kasaya nakletmeden en üst düzeydeki yöneticiye her ay ve hem de eksiksiz biçimde aktarmak etik mi, İsa Hoca?
- Akademisyenliğinizin yanı sır, Azerbaycan'da dil-edebiyat, tarih, güzel sanatlar, yazmalar gibi önemli bilim dallarını yöneten kurumun başında bulunmanızın verdiği sorumlulukla, oğlunuzun bu itiraf ve suçlamalarının yargı tarafından en detaylı biçimde araştırılması için ve "devlet" adlı kutsal olması gereken yönetim şeklinin oğlunuzun da belirli dönemlerdeki katkılarıyla hırsızlık mekanizması haline gelmesinden hicap duyarak bilim adamı ve baba sorumluluğunuzu yerine getirmeyi düşünüyor musunuz?
- "Gümrük generali" oğlunuz gırtlağa kadar hırsızlığın içindeyken siz hangi yüzle bilimsel çalışmaları yönetme iddiasında olabilirsiniz?
- Oğlunuzun bu emellerinden gerçekten mi haberiniz olmadı?
- Yoksa 1997 yılında Nahçıvan Üniversitesi rektörlüğüne atandıktan kısa süre sonra sarfettiğiniz "Benim işimi Vasif Talıbov şahsen halletti, kulluk ettiğin zaman adama kulluk edeceksin" sözünün gereğini yerine getirmek için mi oğlunuzu o "adamın" emrine vererek Nahçıvan'da "devlet" kavramını sıfırlayıp Talıbov ailesinin aylık haraç toplama makinesi haline getirdiniz?
Duymuyorum, yüksek sesle lütfen...
Agatha Cristie süjelerinin Nahçıvan'da cereyan eden bu gelişmelerin yanında çok hafif kaldığını herkesten önce Azerbaycan Bilimler Akademisi Başkanı Ord. Prof. Dr. İsa Habibbeyli'nin itiraf etmesi gerekir.
İtiraf edip-etmemesine bakmaksızın, biz Vasif Talıbov'un Nahçıvanı'nı yazmayı sürdüreceğiz.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
