Haftalardır tüm Arapların gözleri çoğu zaman mutlu, destekleyen ve hoş karşılayan bir tavırla, bazen de müşfik, şaşkın ve ihtiyatlı bir şekilde Suriye'ye çevrilmiş halde ve bütün bunların güçlü nedenleri var.

Uzun süredir çektiği acılardan sonra Suriye halkına yönelik büyük bir sempati, adaletsizliğin ve diktatörlüğün boyunduruğundan kurtulduğu, önünde yeni ufuklar açıldığı için gerçek bir sevinç duyulduğu kesindir.

Bunlara, "Arap Baharı" devrimleri ve sonrasında yaşanan deneyimlerde olduğu gibi, Suriye deneyiminin de yarı yolda kalabileceği yönündeki ihtiyat ve endişenin de karışması doğaldır.

Bu devrimlerin sonuçlarına bakan herkes ihtiyatlı olmanın gerekli ve haklı olduğunu görecektir; çünkü deneyimlerin hiçbiri ciddi aksilikler yaşamaktan kaçamadı, bu da bazılarının tamamen ölmesine, bazılarının da sarsılmasına neden oldu.

Daha da acı olanı, Arap Baharı devrimlerinin yaşandığı bazı ülkelerin iç savaş, kopuş ve bölünme aşamasına girmesiydi.

Şunun ve bunun arasında insanlar bölündü ki burada devrim düşmanlarını değil, devrime umut bağlayanları ama daha sonra onunla ilgili tutumlarında bölünenleri kastediyoruz.

İnsanların bir kısmı ciddi aksilikler yaşadılar ve evlerinden de olsa teşvik ederek devrim saflarına katıldıkları için pişmanlıklarını dile getirdiler.

Diktatörlük yönetimi altındaki istikrarlı koşullar onlara bu koşullardan daha iyi olabilirmiş gibi geldi.

Diğer bir kısım ise aksiliklerin nedenlerinin analiz edilmesiyle ilgilendi ve bunlar da çeşitli yönelim ve eğilimlerdendi.

Arap Baharı deneyimlerinin çoğunda kitle hareketi, halkı rejimi devirme talebi etrafında birleştirmeyi başardı.

Daha sonra devrilme aşamasının akabinde ise meydan okumalarla karşılaştı.

Ama eli boştu ve meydan okumalarla yüzleşmeye yönelik pratik bir bakış açısına sahip değildi veya aşamanın ve yüzleşmelerin gerektirdiğinden daha güçsüz silahları vardı.

Burada silahlar ile kastımız, ülke gerçeklerini, meydan okumaların doğasını okuyabilen, çözüme sağlıklı yaklaşabilen, mevcut imkanlar çerçevesinde gerçekçi ve ulaşılabilir bir eylem programı önerebilen siyasi düşüncedir.

Bazı deneyimlerde parti ve örgütlerin zayıflığı ve rejimlerin şiddeti sonucu uzun süre siyasi sahneden uzak kalmaları nedeniyle kitle hareketi bir siyasi liderlikten yoksun kaldı.

Sivil toplum örgütlerinin ve sendikal hareketin yokluğu, ilk andan itibaren zayıflık emarelerini, karşı-devrime ve devrilen rejimin güç merkezlerine karşı ayakta duramamanın işaretlerini ortaya çıkardı.

Bu tanım, Tunus ve Sudan gibi ülkelerin deneyimleri için geçerli olmayabilir. Zira ilkinde güçlü ve örgütlü bir sivil toplum ile etkili bir sendikal hareket, önde gelen, yüksek düzeyde eğitimli ve kültürlü bir orta sınıf bulunuyor.

Sudan örneğinde diktatörlük rejimlerine direnme konusunda uzun deneyime ve uzmanlığa sahip tarihi partiler, kitle hareketleri ve sendikal örgütler var.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 31

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/31

  2 Mart 2025 - Rusya ve bazı Doğu Slav ülkelerinde baharın gelişini müjdeleyen Maslenitsa Bayramı, bir haftalık kutlamaların ardından renkli etkinliklerle sona erdi. Bayramın son günü olan "Özür Günü" halkın bir araya gelerek birbirinden af dilediği ve kışa veda ettiği özel bir gün olarak kutlandı. Başkent Moskova’daki kutlamalarda, geleneksel kırmızı giysiler içindeki dansçılar, rengarenk şallar ve bayraklarla süslenmiş gösteriler sundu. Şehir meydanlarında büyük kalabalıklar toplanırken, festivalin en önemli ritüellerinden biri olan büyük bir kış kuklasının yakılması da gerçekleştirildi. Bu gelenek, kışın sona erdiğini ve doğanın yeniden uyanışını simgeliyor. Festival boyunca halk, geleneksel blini (krepler) yiyerek ve şarkılar söyleyerek kış mevsimini uğurladı. Kutlamalar, baharın bereketli ve huzurlu geçmesi için edilen iyi dileklerle son buldu. (Alexander Zemlianichenko/AP)

• 2/31

  1 Mart 2025 - Kiev'deki Bağımsızlık Meydanı'ndaki anıtta duran bir kadın, 2024'te Rus birlikleriyle savaşırken ölen oğlunu doğum gününde anıyor. Üçüncü yılını geride bırakan savaşı bitirme müzakerleri sürerken, dün ABD Başkanı Donald Trump'la görüşen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e "taviz verilmemesi" gerektiğini söyledi. Trump ve Zelenski'nin kameralar önünde tartıştığı görüşmede, nadir toprak elementleriyle ilgili masada olan bir anlaşma imzalanmadı ve planlanan ortak basın toplantısı iptal edildi (Roman Pilipey / AFP)

• 3/31

  28 Şubat 2025 - Yunanistan'ın en büyük demiryolu faciasının ikinci yıldönümü sebebiyle Atina'da düzenlenen protestolar sırasında çıkan çatışmalarda çevik kuvvet polisleri, göstericiler tarafından atılan molotof kokteyllerine karşı siper alıyor. 28 Şubat 2023'te 57 kişinin ölümüne neden olan tren kazasının yıldönümü için sendikaların yaptığı grev çağrısı nedeniyle ülkede özellikle ulaşımda aksamalar yaşandı. Yunanistan içinde ve yurtdışında en az 200 noktada düzenlenen eylemlerde onbinlerce kişi, iki trenin kafa kafaya çarpıştığı olayın nedenlerinin açıklanması talebiyle bugün sokağa çıktı. Başkent Atina'da toplanan halk "Adalet istiyoruz" sloganları atarak hükümete tepki gösterdi (Aris Messinis/AFP)

• 4/31

  27 Şubat 2025 - Rahibeler, Papa Franciscus'un tedavi gördüğü Gemelli Hastanesi'nin önünde, 2005'te hayataını kaybeden Papa II. Ioannes Paulus'un heykelinin yanında duruyor. 88 yaşındaki Papa Franciscus, 14 Şubat'ta Roma'daki Gemelli Hastanesi'ne yatırılmış ve iki akciğerinde zatürre olduğu tespit edilmişti. Önceki günlerde kritik durumda olduğu söylenen Papa'nın bugün sağlık durumunda küçük bir iyileşme olduğu açıklandı (Yara Nardi / Reuters)

• 5/31

  26 Şubat 2025 - Şili'deki elektrik kesintisinin ardından ilan edilen olağanüstü hal sırasında askerler, başkent Santiago'daki bir caddede devriye geziyor. Yaz mevsimindeki Şili'nin başkent de dahil büyük bir bölümünü etkileyen elektrik kesintisinin ardından dün ülkede OHAL ilan edildi. Devlet Başkanı Gabriel Boric dün akşam yaptığı konuşmada, kesintinin yaklaşık 8 milyon haneyi etkilediğini söyleyerek arızadan özel şirketleri sorumlu tuttu. Yurttaşların güvenliği için OHAL ve gece sokağa çıkma yasağının ilan edildiğini ekledi. Çoğu ev ve işyerine bugün elektrik verilmesinin ardından OHAL kaldırıldı (Javier Torres/AFP)

• 6/31

  25 Şubat 2025 - Marie-France Le Scouarnec, eski eşi olan emekli cerrah Joel Le Scouarnec'in Fransa'nın batısındaki Vannes'de yer alan ceza mahkemesinde görülen duruşmasına katılıyor. Fransa'nın en büyük çocuk istismarı davası olduğu düşünülen olayda Joel Le Scouarnec, yaklaşık 25 yıllık bir dönemde hastası olan 299 kişiye cinsel istismarda bulunmakla yargılanıyor. Çoğu çocuk ve bazıları o esnada baygın olan hastalara tecavüz etmek ya da cinsel saldırıda bulunma suçları isnat edilen 74 yaşındaki eski doktorun davasının 4 ay sürmesi bekleniyor. İkisi yeğeni olmak üzere 4 çocuğu istismar etmekten 2020'de suçlu bulunan Scouarnec halihazırda hapiste. Marie-France Le Scouarnec, eski eşine isnat edilen suçlardan habersiz olduğunu iddia etse de kurbanlardan ikisi aksini savunuyor (Damien Meyer/AFP)

• 7/31

  22 Şubat 2025 - Bulgaristan'ın milliyetçi Yeniden Doğuş Partisi'nin bir destekçisi, ülkenin Euro bölgesine katılma planlarına karşı başkent Sofya'da düzenlenen bir gösteri sırasında Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde'ın yanan büstünün ve AB bayrağının önünden geçiyor. Geçen ay parlamentodan güvenoyu alan yeni Bulgaristan hükümeti, Euro bölgesine katılma niyetlerini yinelerken Başbakan Rosen Jelyazkov, 1 Ocak 2026'da yeni para birimine geçilmesini amaçlıyor. Yeniden Doğuş Partisi'nin destekçileri, bugün başkentte düzenlenen protestolarda "İstifa" ve "Euro'ya Hayır" sloganları atarak AB binasına kırmızı boya, havai fişek ve molotof kokteylleri attı ve ön kapıyı ateşe verdi (Stoyan Nenov/Reuters)

• 8/31

  21 Şubat 2025 - Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Bukavu kentindeki Dünya Gıda Programı deposunda yaşanan çatışmaların ardından bir adam, yanan kutu ve malzeme kalıntılarını karıştırıyor. Kongo'da iki eyaletin başkenti Bukavu ve Goma'yı ele geçiren 23 Mart Hareketi (M23) ilerleyişini sürdürüyor. Kongo Devlet Başkanı Felix Tshisekedi, ülkesinin doğusundaki savaş şiddetlenirken uluslararası destek arıyor. Geçen hafta Münih Güvenlik Konferansı'na katılan Tshisekedi "Ruanda uzun yıllar boyunca bu tür olayları defalarca provoke etti" diyerek M23'ü desteklediği söylenen komşusuna karşı önlem alınması çağrısı yaptı (Luis Tato / AFP)

• 9/31

  20 Şubat 2025 - Tazmanya Doğal Kaynaklar ve Çevre Bakanlığı'nın yayımladığı bu fotoğrafta yetkililer, ülkenin batı kıyısında Arthur Nehri yakınlarındaki bir sahilde karaya vuran ölü yunusları inceliyor. Veterinerler olay yerine koşarken çevre yetkilileri, 157 yunustan oluşan bir sürünün Avustralya'nın güneyindeki Tazmanya adasında uzak bir sahilde karaya vurmuş halde bulunduğunu söyledi. Tazmanya Çevre Bakanlığı, yunusların sahte katil balinalar diye bilinen ve kafataslarının orka benzeri şeklinden dolayı bu adı alan büyük bir yunus türünün üyeleri olduğunu açıkladı (AFP/Tazmanya Doğal Kaynaklar ve Çevre Bakanlığı)

• 10/31

  19 Şubat 2025 - Kanada'nın Ontario eyaletindeki Toronto Pearson Uluslararası Havalimanı'nda Air Canada'ya ait bir uçak kalkış yaparken, vinçler 4819 sayılı Delta Havayolları uçağının enkazını kaldırıyor. 17 Şubat'ta acil iniş sırasında ters dönen uçak alevler içinde kalmıştı. Uçaktaki 80 yolcunun tamamı kazadan sağ kurtulurken, 21 yolcu hastaneye kaldırılmıştı. Görgü tanıklarının aktardığı bilgilere göre uçak, iniş sırasında sağ kanadını kaybetti ve uçağın sağa doğru devrilmesine yol açan bir dizi olay yaşandı. Delta, uçaktaki yolculara 30'ar bin dolar tazminat teklif etti (Arlyn McAdorey/AP)

• 11/31

  18 Şubat 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokakları kaplayan çadırların yanından geçiyor. İsrail'le Hamas arasındaki ateşkes anlaşması sürerken Filistinliler, Gazze'nin kuzey bölgelerine geri dönüyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 17 Şubat'ta yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın Filistin topraklarında yaşayan 2 milyondan fazla kişinin yerlerinden edilmesini içeren Gazze planına "bağlı" olduğunu söylemişti (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 12/31

  17 Şubat 2025 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunda devam eden çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilenler Cyangugu'daki Rusizi 1 sınır karakolunda Kongo'nun Bukavu şehrinin 23 Mart (M23) hareketi tarafından ele geçirilmesinin ardından ülkeye dönmek için sıraya giriyor. Afrika Birliği, çatışmalarla parçalanmış ülkenin dağılabileceğine dair artan korkuları vurgularken, 16 Şubat 2025'te Ruanda birlikleriyle müttefik olan M23 savaşçıları, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusundaki bir başka önemli şehrin merkezine girdi. Savaşçıların 14 Şubat 2025'te Güney Kivu eyaletinin başkenti Bukavu'nun dış mahallelerine ulaşmasından bu yana çok sayıda kişi kaçtı. Bu şehir Kongo silahlı kuvvetleri tarafından zar zor savunuluyordu. 1 milyon nüfuslu şehrin düşmesiyle M23, Ocak 2025 sonunda komşu Kuzey Kivu eyaletinin başkenti Goma'yı ele geçirmesinin ardından M23'e Kivu Gölü'nü kontrolü altına aldı (Luis Tato/AFP)

• 13/31

  16 Şubat 2025 - Aleksey Navalni'nin ölüm yıldönümünde Moskova'daki mezarına çiçekler bırakıldı. Rus muhalefet lideri Aleksey Navalni, hapis cezasını çektiği Kuzey Kutup Dairesi ceza kolonisinde bir yıl önce hayatını kaybetmişti. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, "Aleksey Navalni özgür ve demokratik bir Rusya için hayatını verdi" dedi. Almanya Şansölyesi Olaf Scolz da X'te, Navalni'nin "Rusya'da özgürlük ve demokrasi adına mücadele ettiği için" öldüğünü yazdı (AP)

• 14/31

  15 Şubat 2025 - İkiz panda yavruları, Hong Kong'daki Ocean Park adlı eğlence parkında düzenlenen törende oynuyor. 15 Ağustos 2024'te dünyaya gelen ikizlerin annesi Ying Ying, doğum yaptığı bilinen en yaşlı panda olmuştu. Bugün 6 aylık olan yavruların ismini belirlemek üzere, Hong Kong lideri John Lee'nin de katılımıyla Ocean Park'ta bir kutlama töreni düzenlendi ve ikizlere isim verme yarışması başlatıldı. Yurttaşlar parkın internet sitesinden önerilerini yazıyor. Halihazırda "abla" ve "küçük erkek kardeş" diye anılan yavruların ismi bu yılın ilk yarısında açıklanacak (Lam Yik / Reuters)

• 15/31

  14 Şubat 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te bir kadın Sevgililer Günü'nde Eyfel Kulesi karşısında kalp şeklinde balonlar tutuyor. Dünya genelinde çiftlerin hediye ve çiçeklerle birbirine sevgilerini gösterdiği 14 Şubat Sevgililer Günü'nün kökeni tam olarak bilinmese de Antik Roma'nın şubatta kutladığı Lupercalia festivaline dayandığı tahmin ediliyor. Festivalin 5. yüzyılda yasaklanmasının ardından Aziz Valentin Günü kutlanmaya başlandı ve çeşitli toplumlarda Sevgililer Günü bu isimle anılıyor. Fransa ve İngiltere'de 14 Şubat'ın kuşların çiftleşme mevsiminin başlangıcı olduğuna inanılmasıyla 14. yüzyılda Aziz Valentin Günü aşkla ilgili bir gün halini aldı (Ian Langsdon/AFP)

• 16/31

  13 Şubat 2025 - Almanya'nın Münih kentinde bir araç kalabalığa daldı. En az 28 kişinin yaralandığı belirtilirken sürücü de gözaltına alındı. Yetkililer yaralılardan bazılarının durumunun ağır olduğunu açıkladı (Wolfgang Rattay/Reuters)

• 17/31

  12 Şubat 2025 - Ducati Lenovo'nun İspanyol sürücüsü Marx Marquez, Tayland'daki Buriram Uluslararası Pisti'nde. MotoGP'de takımlar 2025 sezonu öncesinde testlere başladı. Sezonun ilk yarışı 28 Şubat'ta Tayland'da yapılacak (Manan Vatsyayana/AFP)

• 18/31

  11 Şubat 2025 - Çin'in Harbin kentinde düzenlenen 9. Asya Kış Oyunları'nda Japonya kadınlar takımı sürat pateninde mücadele ediyor. Dün gerçekleştirilen ve Harbin Uluslararası Konferans, Spor ve Sergi Merkezi'nde 8 bin kişinin izlediği açılış töreninde ev sahibi Çin'in Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya Kış Oyunları'nın başladığını duyurmuştu. 14 Şubat'a kadar sürecek organizasyonda, Asya federasyonlarına bağlı 34 ülke ve bölgeden 1200'den fazla sporcu mücadele edecek (Aaron Favila/AP)

• 19/31

  10 Şubat 2025 - Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da Örümcek-Adam maskesi takmış bir öğrenci, Kasım 2024'te Novi Sad'daki tren istasyonunda gerçekleşen ölümcül kazayı protesto ediyor. Tren istasyonunda 1 Kasım 2024'te beton sundurmanın çökmesi sonucu meydana gelen ve 15 kişinin hayatını kaybettiği kazanın ardından hükümete tepkili olan öğrenciler düzenli olarak protesto düzenliyor. Sırbistan Başbakanı Milos Vucevic, kaza sonrası hükümete tepki gösterilerinin ardından istifa kararı aldığını bildirmişti (Stoyan Nenov/Reuters)

• 20/31

  9 Şubat 2025 - Şii İsmaili Müslümanların 49. imamı ve ruhani lideri IV Ağa Han Prens Kerim el-Hüseyni'nin tabutu, Mısır'ın güneyindeki Asvan kentinde Nil nehrinin batı yakasında bulunan Ağa Han Türbesi'ne defnedilmek üzere tekneden indirildi. 88 yaşındaki Prens Kerim el-Hüseyni 4 Şubat 2025'te öldü. Hz. Muhammed'in soyundan geldiği kabul ediliyordu ve İsmaili mezhebinin 49. imamı olarak neredeyse ilahi bir statüye sahipti. Halefini müjdelemek üzere gelecek hafta tören düzenlenmesi planlanıyor (AFP)

• 21/31

  8 Şubat 2025 - IV. Ağa Han Prens Kerim el-Hüseyni'nin oğlu Prens Rahim el-Hüseyni, babasının cenazesini taşıyor. Şii İsmaili Müslümanların Nizari kolunun 49. imamı IV. Ağa Han, Portekiz'in başkenti Lizbon'da 4 Şubat günü hayatını kaybetti. 88 yaşında hayata gözlerini yuman liderin oğlu Prens Rahim el-Hüseyni, 5 Şubat'ta V. Ağa Han ilan edildi. IV. Ağa Han, bugün Lizbon'da düzenlenen cenaze töreninin ardından yarın Mısır'da toprağa verilecek (Ana Brigida/AP)

• 22/31

  7 Şubat 2025 - Çin ordusu mensupları, Asya Kış Oyunları açılış töreninin düzenlendiği Harbin Uluslararası Kongre Sergi ve Spor Merkezi'nde ülkelerinin bayrağıyla yürüyor. Bugün başlayan 9. Asya Kış Oyunları, çeşitli kış sporlarındaki müsabakalarla 14 Şubat'a kadar devam edecek. Çin'in ev sahipliği yaptığı etkinliğe Japonya, Kuzey ve Güney Kore gibi 34 ülke ve bölgeden yaklaşık 1300 sporcu katılıyor. Oyunların açılışı öncesinde, ağırladığı yabancı liderlere konuşan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya ülkelerini "ortak barış ve dostluk hayaline sımsıkı sarılmaya, her türlü güvenlik sorununa birlikte yanıt vermeye ve eşit, düzenli ve çok kutuplu bir dünyanın inşasına katkıda bulunmaya" çağırdı (Issei Kato/Reuters)

• 23/31

  5 Şubat 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yıkık binaların arasında. İsrail Başbakanı Binyamin Netayahu'yla Beyaz Saray'da görüşen ABD Başkanı Donald Trump, Gazzelilerin de kalıcı olarak başka bir yere yerleşmesi gerektiğini söyledi. Trump'ın açıklamalarına uluslararası kamuoyundan tepkiler gelirken İngiltere ve Fransa da iki devletli çözümü desteklediğini açıkladı (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 24/31

  4 Şubat 2025 - Polis memurları, İsveç'in Örebro kentindeki Risbergska Lisesi'nde. Örebro Polisi'nin yaptığı açıklamada, Risbergska Lisesi'nin kampüsünde düzenlenen silahlı saldırı sonucu 4 kişinin yaralandığı belirtildi. Saldırının yerel saatle 13.30'da gerçekleştiği kaydedilirken, yaralananlara dair detaylar henüz paylaşılmadı. Öte yandan, bölge halkına evde kalma çağrısı yapıldı. Örebro Polis Sözcüsü olayla ilgili cinayette teşebbüs ve kundaklama şüphesiyle soruşturma başlatıldığını duyurdu (Kicki Nilsson/AFP)

• 25/31

  3 Şubat 2025 - Almanya'da Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) adayı Başbakan Olaf Scholz'un portresinin yer aldığı seçim kampanyası afişi, ülkenin batısındaki Frankfurt am Main'de bulunan Avrupa Merkez Bankası (ECB) genel merkezinin önünde. Almanya'da 23 Şubat'ta parlamento seçimi gerçekleştirilecek (Kirill Kudryavtsev/AFP)

• 26/31

  2 Şubat 2025 - ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun bugün Panama'nın aynı adlı başkentine yaptığı ziyareti protesto eden gösterici ABD Başkanı Donald Trump ve Nazi bayrağının da olduğu bir pankart açtı. Marco Rubio, Başkan Donald Trump'ın Panama Kanalı'nı ele geçirmeye yönelik olağanüstü tehdidinin arkasını nasıl getireceğini düşünürken, ABD Dışişleri Bakanı olarak ilk yurtdışı gezisinde Panama'ya geldi (Martin Bernetti/AFP)

• 27/31

  1 Şubat 2025 - İşgal altındaki Batı Şeria'nın Ramallah kentinde bir adam, İsrail'in serbest bıraktığı Filistinli bir esiri atlayarak selamlıyor. Ateşkes anlaşması kapsamındaki 4. takasta üç İsrailli esirin Gazze'de Hamas tarafından teslim edilmesinin ardından, Filistinli esirler Batı Şeria'daki İsrail hapishanesinden serbest bırakıldı (Ahmad Gharabli / AFP)

• 28/31

  31 Ocak 2025 - Filipinler'in başkenti Manila'daki protestocular, bugün düzenlenen mitingde Filipinler Devlet Başkanı Yardımcısı Sara Duterte'nin görevden alınması çağrısı yapıyor. Duterte, milyonlarca dolarlık devlet fonunu kötüye kullandığı iddialarından dolayı azledilme talepleriyle karşı karşıya. Anayasaya göre azil sürecinin mahkemeye taşınması için meclis üyelerinin üçte birinin oyu gerekiyor. Duterte'nin ayrıca Kasım 2024'te, kendisinin ölmesi halinde Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr.'ı, eşini ve meclis başkanı olan kuzenini öldürecek birini tuttuğunu söylediği öne sürülmüştü (Ted Aljibe / AFP)

• 29/31

  30 Ocak 2025 - Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Goma kentinde yaşanan su sıkıntısı nedeniyle bölge sakinleri su toplamak için bir su noktasında bidonlarını sıraya diziyor. Devlet Başkanı Felix Tshisekedi, 23 Mart Hareketi'ne (M23) güçlü bir askeri yanıt sözü verdi. Ruanda destekli savaşçılar ülkenin maden bakımından zengin olan doğusunda ilerlemeyi sürdürdü. M23'ün Kuzey Kivu eyaletinin başkenti Goma'nın büyük bölümünü ele geçirmesi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunun büyük bölümünü ele geçirdiği 10 yıllık çatışmanın çarpıcı bir şekilde tırmanması anlamına geliyor (Jospin Mwisha/AFP)

• 30/31

  29 Ocak 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin güneyinden kuzeyine gitmeyi sürdürüyor. Hamas'la İsrail arasında varılan Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması 19 Ocak Pazar günü TSİ 12.15'te yürürlüğe girmişti. İsrail'in 7 Ekim 2023'ten ateşkese varılana kadar Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda yaklaşık 17 bin 841'i çocuk, 12 bin 298'i kadın olmak üzere 47 bin 283 Filistinli öldü, 111 bin 472 kişi yaralandı (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 31/31

  28 Ocak 2025 - Çin'in ChatGPT tarzı dil modeli DeepSeek, yapay zeka dünyasını altüst etti. Yapay zekanın altına hücumuna benzetilen dönemde gelen bu ani değişim, Wall Street'i sarstı. ABD Başkanı Donald Trump, yaşanan gelişmenin Silikon Vadisi için bir "uyandırma alarmı" olduğunu söyledi (Pedro Pardo/AFP)

İki örnekte, yani Tunus ve Sudan'da, devrime katkıda bulunan siyasi güçler arasındaki anlaşmazlıkların devrimin temel zayıflığı olduğu ve ona karşı pusuya yatmış güçlerin faydalandığı "Aşil'in topuğu" bulunduğu görülüyor.

Sudan örneğinde geçiş aşamasına ortak olan askeri unsur, sivil otoritenin çökmesi ve kendisinin iktidarı tekeline alması için bu otoriteyi sarsan düşmandı ve kitlesel direniş hareketine rağmen bunu başarabildi.

Ancak Tunus deneyiminde mesele o kadar da net görünmüyor. Zira ordu tarafsız bir pozisyon benimsedi, ülkede özgür ve açık seçimler aşamasına gelindi ve ardından darbe sivil kesimin içinden geldi.

Dikkate alınması gereken noktalardan biri de bu Arap deneyimlerinin, kendilerine yakın ülkelerin deneyimlerine bakmamaları, ayaklarının altına ya da çok uzaklara bakmakla yetinmeleridir.

Bu nedenle bir deneyimden diğerine bazı hatalar olduğu gibi tekrarlandı.

Arap ülkelerinden birinin deneyim sürecini takip ederken, geçiş deneyimleri hakkında bilgi almak için Latin Amerika ve Balkan ülkelerine heyetler gönderdiğini okumuştum.

İlim Çin veya Latin Amerika'da bile olsa gidip onu almanın yanlış bir tarafı yok, fakat söz konusu ülke uzağa bakarken, kendisine komşu bir ülkenin hatalarının tıpatıp aynısını yaptı ve böylece geçiş aşaması çöktü.

Tüm bu deneyimlerden öğrenilen ders ister uzun ister kısa olsun, geçiş aşaması, ne kadar büyük bir kitlesel güç ya da devrimde büyük pay sahibi olduğunu düşünse de tek bir parti ya da akımın yönetimi tekeline almasının ya da siyasi programını dayatmasının hiçbir koşulda mümkün olmadığı bir aşamadır.

Karşılıklı tavizler dışında bu aşama barışçıl bir şekilde geçilemez.

Devrilen rejimin partisinin ya da örgütünün geçiş sürecine dahil edilmemesi pek çok deneyimde anlaşılabilir, hatta gerekli bir husustur, ancak diğer herhangi bir siyasi veya sosyal grubun dışlanması sürecin başarısız olması demektir.

Başkalarına tavsiye verecek durumda değiliz ve olumsuz bir deneyimin çocuklarıyız, ancak Suriye'nin bizim hatalarımızdan ve başkalarının hatalarından kaçınmasını umuyoruz.

Umarız böyle olur.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Şarku'l Avsat