Çin medyasında geçen ekim ayı sonunda yer alan haberlere göre, Çin'in faaliyette olan Shandong ve Liaoning isimli operasyonel uçak gemileri ikili formasyonda "ilk defa" Güney Çin Denizi'nde "ikili taşıyıcı operasyonu" ya da "fotoğraf operasyonu" adıyla tatbikat gerçekleştirdi.

Tatbikata Çin'in kendi üretimi J-15 savaş uçakları da katıldı. Haber kaynakları tatbikatın ne zaman yapıldığına dair kesin bir tarih vermemekle birlikte, ekim ayının ilk yarısında yapıldığı anlaşılıyor. 

Bazı uzmanlara göre Çin'in bu tatbikatıyla Tayvan adasını etrafından 14 Ekim'de başlattığı "Müşterek Kılıç-2024B" tatbikatının birbiriyle ilişkili olduğunu belirtiyor.

Bu tatbikatta Çin adaya yönelik ablukanın denemelerini yapmıştı. Daha önce de Çin Ordusu Tayvan etrafında Ağustos 2022, Nisan 2023, Mayıs 2024 ve son olarak 14 Ekim'de kara, hava, deniz güçlerinin tüm unsurlarının katılımıyla ortaklaşa büyük tatbikatlar gerçekleştirmişti.

Tayvan çevresinde gerçekleştirilen "Müşterek Kılıç-2024B" tatbikatında uçak gemisi olarak sadece Liaoning yer aldığı belirtilmişti.

Dikkat çekici olan ise normalde bir kez yapılan kapsamlı askeri tatbikatların bu sene ikinci defa yapılıyor olması ve iki uçak gemisinin ilk defa birlikte katılması.

Ayrıca geçen ekim ayındaki tatbikatlar serisini diğerlerinden ayır edici bir diğer özelliği kapsamlı hedefi.

Çin adaya muhtemel sürpriz bir çıkarma yapması durumunda, Tayvan birliklerine ve yardıma gelebilecek ABD birliklerine karşı kabiliyetini ve kapasitesini göstermesi bağlamında gerçekçi bir yönü vardı.

Tatbikatın gerçekleştirildiği coğrafi alan da oldukça kapsayıcı. Çin donanmasından yapılan açıklamalara göre tatbikat Sarı Deniz, Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizinde gerçek savaş koşullarında gerçekleştirildiği belirtildi.

Çin'in resmi yayın kuruluşu CCTV, "Güney Çin Denizi'nin bir bölgesinde" yapılan tatbikatların "uçak gemisi formasyon sisteminin savaş kabiliyetini bilemek ve geliştirmek" amacını taşıdığını söyledi. 

Muhtemelen Çin Tayvan'a ve Güney Çin Denizi'ne daha bir bütüncül olarak bakmaya başladı.

Ayrıca bundan sonraki süreçte Çin uçak gemileri özellikle Tayvan etrafında gerçekleştirilecek tatbikatlarda daha fazla görülecek gibi.  

Son yıllarda Çin, Pasifik'teki erişim alanlarını genişletmek ve ABD öncülüğündeki QUAD, AUKUS gibi ittifaklara karşı koyabilmek için deniz kuvvetlerini güçlendirmeye çalıştığı bilinen bir gerçek. 

ABD Kongre Araştırma Servisi'nin Ocak 2024'te yayımladığı rapora göre, Çin donanması dünyanın en büyüğü.

Ayrıca raporda 2030 yılına kadar Çin donanmasının 435 gemiye ulaşacağı öngörülüyor.

Çin'in Ukrayna'dan 1998 yılında restoran yapacağını söyleyerek aldığı Sovyet yapımı Varyag Liaoning adıyla 2012 yılında ilk uçak gemisi olarak hizmete donanmasına girmişti.

Kendi yapımı Shandong uçak gemisi 2019'da hizmete girdi. Ayrıca Çin'in denemeleri devam eden üçüncü uçak gemisi Fujian'in diğer iki uçak gemisinden daha donanımlı ve ileri teknoloji olduğu uzmanlar tarafından ifade ediliyor. 

Çin'in son 10 yılda 3 uçak gemisini donanmasına dahil etmesi, bu ölçekte kapsamlı bir tatbikatlar yapmaya başlaması Tayvan'a yapılabilecek sürpriz bir saldırı ihtimalini gündeme taşıyor.

Aynı zamanda Tayvan'ın bağımsızlık ilan etmesi durumunda ABD'ye rağmen Çin ordusunun karşılık vermeye hazır olduğu mesajı veriyor.

Fakat çoğu uzman Çin donanmasının ve genel olarak da ordusunun ABD'ye karşı koyabilecek güce erişmeden Tayvan'a yönelik bir girişimde bulunmayacağını belirtiyor.

Bilindiği üzere Şi, 2022'deki Çin Komünist Partisi'nin 20. Kongresinde ordunun modernizasyon sürecinin hızlandırılmasını istemişti.

Şi Çin Halk Kurtuluş Ordusunun kuruluşunun 100. yılında yani 2027'de modernizasyon sürecini tamamlamasını istiyor.

Bu yaklaşım özellikle ABD istihbarat kurumları tarafından Tayvan'a yönelik bir askeri operasyon girişimi olarak yorumlanıyor. 

Diğer yandan bazı kaynaklar, Tayvan'ın 2020 ve 2022 yıllarında ABD'den satın aldığı HIMARS füze sisteminin ilk partisinin beklenenden önce, geçen ay teslim edildiğini belirtiyor.  

Tayvan'ın aldığı 29 setlik HIMARS'ın ilk 11 setinin bu yılın sonuyla başı arasında geri kalanında 2026'da teslim edilmesi planlanıyordu.

Bilindiği üzere HIMARS füze sistemleri Ukrayna'da da Rusya birliklerine karşı aktif olarak kullanılıyor.

Hem Güneydoğu Asya'daki gelişmeler hem Çin'in Güney Çin Denizi'nde artık uçak gemileriyle koordineli kapsamlı tatbikatlar yapması bölgeye yönelik bütüncül bir bakış açısını zorunlu kılıyor.  

Çin, Güney Çin Denizi'nde Filipinler'le sıklıkla karşı karşıya gelirken, Endonezya, Vietnam ve Malezya'yla da farklı düzeylerde sorunlar yaşıyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 2/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 3/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 4/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 5/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 6/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 7/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 8/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 9/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 10/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 11/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 12/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 13/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 14/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 15/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 16/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 17/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 18/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 19/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 20/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 21/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 22/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 23/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 24/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 25/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 26/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 27/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 28/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 29/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 30/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

Bilindiği üzere Çin, Güney Çin Denizi'nin neredeyse bütününde egemenlik iddiasında bulunuyor ve Pekin'in bu yaklaşımı kıyıdaş devletler tarafından eleştiriliyor.

Aynı zamanda Güney Çin Denizi'ne kıyıdaş devletler Çin'in sahil güvenlik gemilerinden oluşan donanmasının bölgedeki enerji ve balıkçılık faaliyetlerinin aksamasına neden olduğunu sıklıkla dile getiriyorlar.

Çin de kendi sularındaki ihlalleri caydırmak için yasal haklarını kullandığını belirtiyor.

Diğer yandan Lahey Daimî Tahkim Mahkemesi 2016 yılında aldığı kararla Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki egemenlik iddialarının uluslararası hukuka göre bir dayanağının olmadığını söyledi. Tabii ki Çin bu kararı tanımıyor.

Endonezyalı yetkililer ekim ayı sonunda yaptıkları bir açıklamada Çin sahil güvenlik gemisinin devlet enerji şirketinin raştırmasını kesintiye uğrattığını açıkladılar.

Çin sahil güvenliğinin ihlalinin de sadece birkaç gün içinde üç kez gerçekleştiğini eklediler.

Ayrıca Cakarta yönetimi Güney Çin Denizi meselesinde pozisyonlarının değişmediğini ve uygun bir şekilde cevap vereceklerini ifade ettiler.

Endonezyalı yetkililerin açıklamasındaki diğer dikkati çeken husus ise ihlalin Çin anakarasından 1500 kilometrelik uzaklıkta gerçekleştiği vurgusuydu.

Diğer bir ifadeyle Endonezyalı yetkililer Çin'in "maximalist" yaklaşımına dikkatleri çekiyor.

Endonezya'nın yanı sıra Çin'in Güney Çin Denizi'nde en çok sorun yaşadığı ülkelerin başında Filipinler geliyor.

Filipinler Ordusu 4 Kasım'da tartışmalı Güney Çin Denizi'nde bir adanın ele geçirilmesini de içeren iki haftalık bir tatbikat başlattığını duyurdu.

Donanma ve hava kuvvetlerinden 3 bin civarında askeri personelin katıldığı tatbikatın Filipinli askeri yetkililer herhangi bir ülkeye yönelik olmadığını belirtti. 

Çin, Güney Çin Denizi'nde bu tür savaş tatbikatlarına özellikle ABD ve müttefiklerinin katılmasına tepki gösteriyor.

ABD ve Filipinler önümüzdeki yıl Güney Çin Denizi'nde Balikatan (omuz omuza) ismiyle yıllık en büyük savaş tarikatlarını gerçekleştirecekler.

Filipinler ile ABD arasında bir tarafın saldırıya uğraması halinde her ülkenin de birbirini desteklemesini öngören bir karşılıklı savunma antlaşması var.

Bu nedenle ABD-Filipinler ilişkileri, askeri tatbikatları Çin tarafından yakından takip ediliyor. Ayrıca bu savunma antlaşmasının Tayvan üzerinde muhtemel etkileri de Pekin'i endişelendiren diğer bir husus. 

Ayrıca Filipinler son zamanlarda Çin'e karşı koyabilmek için Güney Çin Denizi'nde altyapı iyileştirmeleri, hava ve deniz varlıklarını arttrıyor.

Bu çerçevede Manila Spratly takımadasının bir parçası olan Thitu Adasındaki bir uçak pistinin genişletiyor.

Bu uçak pistinin genişletilmesi daha büyük ölçekli kargo uçaklarının inmesine imkân tanırken daha uzak karakollara asker ve malzeme taşımasına imkân verecek.

Güney Çin Denizi'nde Filipinler gibi Vietnam'ın da pist inşa ettiği iddia ediliyor.

Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi tarafından yayınlanan uydu görüntülerine göre Vietnam'ın Güney Çin Denizi'nde yaklaşık 2,4 kilometre uzunluğunda yapay ada üzerine bir pist inşa etmiş durumda.

Bu piste ek olarak iki pist daha inşa edileceği belirtiliyor. Bilindiği üzere Çin, Güney Çin Denizi'nde Vietnam'la ya da Filipinler'le kıyaslanmayacak şekilde yapay adalar üzerine askeri tesisler inşa ediyor. 

Çin, Filipinler'den farklı olarak Vietnam'ın ABD'yle yakın askeri ilişkilerinin olmaması ve Pekin'le farklı düzeylerde karşılıklı kazan-kazan ilkesine dayalı sürdürülebilir ilişkilerin olması nedeniyle açık bir tepki vermekten imtina ediyor. 

Çin'in bu yaklaşımı Güney Çin Denizi'ndeki bir bütün olarak ABD safına itmeme, ASEAN içinde kendisine bir blok oluşmasını engelleme stratejisi çerçevesinde şekilleniyor.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, Çin'le Güneydoğu Asya ülkeleri arasında ciddi bir güç asitmetrisi var.

Fakat bu güçlerin ABD ve müttefikleriyle özellikle güvenlik alanında iş birliğine girmeleri bahsettiğimiz güç asimetrisini tersine çevirebilme potansiyeli var.

Çin de Güney Çin Denizi'ndeki bütün senaryolara hazırlanıyor izlenimi veriyor.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, Güney Çin Denizi'ndeki bütün gelişmeler Tayvan'la artık daha fazla ilişkili bir hale geliyor.

Son söz olarak, müstakbel ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin politikası, Pekin'in kılıçlarını ne kadar bileyeceğini ve keskinliğini ne ölçüde göstereceğini belirleyecek.