Bugüne kadarki en iyi korunmuş dinozor fosillerini barındıran bölgedeki tarih öncesi hayvanların, sanıldığı kadar korkunç bir şekilde ölmediği öne sürüldü.
Çin'in kuzeydoğusunda yer alan Yixian Formasyonu, çok iyi korunmuş dinozor iskeletlerinden, dinozorların modern kuşların atası olduğunu gösteren tüylere kadar çarpıcı kalıntılara ev sahipliği yapıyor.
Bilim insanları fosillerin bu kadar iyi korunmasını genellikle antik Roma kenti Pompeii'deki gibi bir volkanik patlamaya bağlıyor.
"Çin Pompeii'si" diye de anılan formasyondaki dinozorların, patlamanın ardından çok hızlı bir şekilde öldüğü ve küller sayesinde bozunmadan milyonlarca yıl boyunca korunduğu düşünülüyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Ancak PNAS adlı hakemli dergide 4 Kasım Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre bu canlılar çok daha gündelik nedenlerden hayatını kaybetmiş olabilir.
Yixian Formasyonu'ndaki fosiller temelde ikiye ayrılıyor. Neredeyse hiç parçalanmadan üç boyutlu şekilde korunanlara genelde karada rastlanıyor. Bunların en meşhurlarından biri porsuk benzeri bir memeliyle bir dinozorun mücadelesinin 125 milyon yıllık kaydını tutmuştu.
Daha çok göl tortullarında bulunan basık haldeki diğer tür fosillerse tüy ve yumuşak dokular gibi genellikle bozunup giden yapıları içerdiği için önem arz ediyor.
Yeni çalışmayı yürüten ekip, bu fosillerin volkanik olaylar sonucu korunup korunmadığını anlamak adına uranyum-kurşun izotoplarına başvurdu. Bu sayede fosilleri ve onları çevreleyen maddenin tarihini çok daha net bir şekilde saptadılar.
Araştırmacılar, örneklerin yaklaşık 125,8 milyon yıl önce 100 bin yıldan daha kısa bir süre içinde üç ayrı zamanda oluştuğu sonucuna vardı. Bu, milyonlarca yıl arayla birkaç patlama olduğu teorisini büyük ölçüde çürütüyor.
Ayrıca bu dönemlerde bölgenin yağışlı süreçlerden geçtiği de ortaya kondu. Bilim insanları yağışlar nedeniyle tortulların kara ve göllerde hızla birikmesi sonucu fosillerin bu kadar iyi korunmuş olabileceğini düşünüyor. Oksijenin eksikliği, göllerdeki düzleşmiş fosillerin yumuşak dokularının korunmasını sağlamış olabilir.
Bunların yanı sıra Yixian Formasyonu'ndaki fosiller, Pompeii'deki insan kalıntıları gibi bükülmüş bir pozisyonda değildi. Bu pozisyon acı içinde, korkunç bir ölüme işaret ediyor.
Araştırmacılar çoğu fosilin gayet rahat bir halde olduğunu, hatta hayvanların belki de uykusunda öldüğünü söylüyor.
Columbia İklim Okulu'ndan makalenin ortak yazarı Dr. Paul Olsen şu ifadeleri kullanıyor:
Bu fosiller, normal koşullarda nispeten kısa bir süre içinde meydana gelen gündelik nedenlerden kaynaklanan ölümlerin anlık bir görüntüsünü sunuyor.
Araştırmacılar canlıların ölümüne yuvalarının çökmesinin yol açmış olabileceğini düşünüyor. Bu durum içeriye oksijenin girmesini engelleyerek fosillerin iyi korunmasını sağlamış olabilir.
Yuvaların çökmesine neyin sebep olduğu kesin bir şekilde bilinmese de daha büyük dinozların üzerlerine basması ihtimaller arasında yer alıyor. Bu teori, formasyonda neden genellikle küçük dinozorlara ait kalıntıların bulunduğu sorusuna da cevap sunuyor.
Dr. Olsen Yixian Formasyonu'yla ilgili "Çin Pompeii'si" argümanı için "Koruma yöntemleri hakkında söylenenler, insanların önemli bir önyargısını vurguluyor" diyor:
Yani kökenlerini anlamadığımız sıradan olaylara olağanüstü nedenler, yani mucizeler atfediliyor.
Independent Türkçe, Popular Science, IFL Science, PNAS
Derleyen: Büşra Ağaç
