Bilim insanları canlılık belirtileri göstererek endişe yaratan bir "zombi yanardağ"da yaşananlara açıklık getirdi. Araştırmacılar bir patlama yaşanmasının düşük bir ihtimal olduğu sonucuna vardı.

Resmi olarak uyuyan sınıfına giren ancak hareketlilik işaretleri gösteren volkanlar "zombi yanardağ" diye adlandırılıyor.

Bolivya'nın güneybatısındaki And Dağları'nda yer alan Uturuncu da bu sınıfa giriyor. En son 250 bin yıl önce patlayan yanardağda 1990'lardan beri bir hareketlilik gözlemleniyor. 

Yanardağ gaz bulutları salıyor, küçük depremlerle sarsılıyor ve çevresindeki zemin bozuluyor. Volkanın merkezi yavaşça yükselirken çevresindeki alanın çökmesiyle Meksika şapkasına benzeyen bir şekil ortaya çıkıyor. 

Bilim insanları, gözlemlenen hareketliliğin bir patlamanın habercisi olabileceğinden şüpheleniyordu. Uturuncu'nun Altiplano-Puna adlı muazzam ve son derece derin bir yeraltı magma rezervuarının üzerinde yer alması patlama riski taşıdığını düşündürüyordu.

Ancak uluslararası bir araştırma ekibinin yeni çalışmasına göre yanardağın tuhaf aktivitelerinin nedeni altında magma birikmesi değil. 

Hakemli dergi PNAS'te dün (28 Nisan) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, 1700'den fazla küçük ölçekli sismik hareketten elde edilen verileri kullanarak yanardağın yeraltı yapısının bugüne kadarki en ayrıntılı üç boyutlu görüntüsünü üretti.

Bilim insanları Altiplano-Puna'nın, sıcak sıvı ve gazları baca benzeri dar bir boru aracılığıyla yüzeye doğru gönderdiğini buldu. Bu da gazların yanardağ zirvesinin hemen altında sıkışmasına ve tuzlu suyun volkanın etrafındaki çatlaklara doğru yayılmasına neden oluyor.

Araştırmacılar zemindeki deformasyon ve depremler gibi gözlemlerin, yanardağın altında magmanın yükselmesinden ziyade bu süreçle açıklandığını düşünüyor. Yeraltında depolanan gaz miktarının düşük olduğunu tespit eden ekip, büyük bir patlama olasılığının düşük olduğunu söylüyor.

Bilim insanları yeni bulguların, diğer zombi yanardağların da yakından takip edilmesi gerekliliğini vurguladığını da belirtiyor.

Cornell Üniversitesi'nden Prof Matthew Pritchard ortak yazarı olduğu çalışma hakkında "Buradaki yöntemler, aktif olma potansiyeli taşıyan en az 1400 yanardağa uygulanabilir" diyerek ekliyor: 

Ve Uturuncu gibi aktif olarak kabul edilmeyen ancak yaşam belirtileri gösteren düzinelerce potansiyel zombi yanardağa da uygulanabilir.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Live Science, PNAS

Derleyen: Büşra Ağaç